Sırbistan

Sırbistan (Sırpça: Србија , Srbija) ya da resmî adıyla Sırbistan Cumhuriyeti (Република Србија , Republika Srbija), Balkanlar'da yer alan bir devlettir. Sırbistan-Karadağ’ın ayrılmasıyla oluşmuştur. Kuzeyinde Macaristan, batısında Hırvatistan, Bosna-Hersek ve Karadağ, güneyinde Kuzey Makedonya ve Kosova, doğusunda Romanya ve Bulgaristan bulunur.

Sırbistan
Република Србија
Republika Srbija

Sırbistan Cumhuriyeti
Başkent
ve en büyük şehir
Belgrad
44°48′K 20°28′D
Resmî diller Sırpça1
Tanınan bölgesel diller Boşnakça
Rumence
Rusince
Macarca
Slovakça
Hırvatça
Etnik gruplar
%82,86 Sırp
%3,91 Macar
%1,81 Boşnak
%1,44 Roman
%1,08 Yugoslav
%0,26 Türk[1]
%10 Diğer
(Kosova ve Metohiya hariç.)
Hükûmet Parlamenter cumhuriyet
 Cumhurbaşkanı
Aleksandar Vučić
 Başbakan
Ana Brnabić
Tarihçe  
 Jupanlık
800[2]
 Sırp Krallığı
1217
1346 (16 Nisan)
1459
 İlk Sırp isyanı
(Osmanlı karşıtı)
1804 (15 Şubat)
 İlk anayasa
1835 (15 Şubat)
 Bağımsız krallık
1878 (13 Temmuz)
 Voyvodina ile birleşme
1918 (25 Kasım)
 Son bağımsızlık
2006 (5 Haziran)
Yüzölçümü
 Toplam
88.361 km2 (34.116 sq mi)(Kosova ve Metohiya dahil.) (112.)
 Su (%)
0,13
Nüfus
 2017 sayımı
7.001.444[3]
(Kosova ve Metohiya hariç.)
GSYİH (SAGP) 2020 tahminî
 Toplam
130,6 milyar $[4] (78.)
 Kişi başına
18.840 $[4] (Kosova ve Metohiya hariç.) (66.)
GSYİH (nominal) 2020 tahminî
 Toplam
52,000 milyar $[4] (84.)
 Kişi başına
7.497 $[4] (Kosova ve Metohiya hariç.) (75.)
Gini (2019) 33.3
orta
İGE (2019) 0.806
çok yüksek · 64.
Para birimi Sırp dinarı (RSD)
Zaman dilimi UTC+1 (OAZD)
 Yaz (YSU)
UTC+2 (OAYZD)
Trafik akışı sağ
Telefon kodu 381
İnternet alan adı .rs
  1. Sırbistan Cumhuriyeti’nde Kiril harfli Sırpça resmiyettedir. Bunun yanında, Voyvodina’da Rumence, Rusince, Macarca, Slovakça, Hırvatça dilleri resmiyettedir.

Tarih

Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını almıştır ve 420 yıl Osmanlı toprağı olarak kalmıştır. Balkanlar'da yer alan eski Yugoslavya'nın bir arada kalan iki parçası olan Sırbistan ve Karadağ'ın oluşturduğu Sırbistan-Karadağ Devlet Birliği, 21 Mayıs 2006 günü Karadağ'da düzenlenen referandum sonucu "De Facto" şekilde ortadan kalktı. Birliğin "De Jure" yani hukuki anlamda son bulmasıysa 3 Haziran 2006 tarihinde her iki ülke parlamentosunun birliğin sona ermesini onaylaması ile gerçekleşti.

Bu eski birlik içindeki iki ulusal oluşumu teşkil eden Sırbistan (başkenti Belgrad) ve Karadağ (başkenti Podgorica) artık kendi politikalarını belirleme serbestliğine sahiptirler.

Sırbistan, denizle bağlantısı bittiği için donanmasını satılığa çıkarmıştır. Ülkenin iki özerk bölgesi vardır. Birincisi başkenti Novi Sad olan Voyvodina'dır. Voyvodina'da yoğun bir Macar azınlığı bulunmaktadır. İkincisi başkenti Priştine olan Kosova ve Metohiyadır. Sırbistan nüfusunun % 82'si Sırp, geri kalan % 18'lik kısmı ise Macar, Boşnak, Roman ve diğer azınlıklar oluşturur.

İdari yapılanma

Sırbistan’ın idari sistemi istatistiksel bölgeler, ilçeler ve belediyelerden oluşur.

Kosova ve Metohiya’daki Birimler

Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi, 1998 yılında başlayan çatışmalar sonucunda 1999 yılından itibaren fiilen Sırbistan idari yapısından kopmuştur. 2008 yılında tek taraflı bağımsızlığını da ilan ederek, uluslararası tanınma süreci devam eden ayrı bir devlet statüsü kazanmıştır. Dolayısıyla Kosova ve Metohiya ’daki idari birimler fiilen yoktur.

İstatistiksel Bölgeler

Sırbistan’ın en üst idari düzeyini istatistiksel bölgeler (Sırpça: Статистички регион) oluşturur. 2009 yılında Sırbistan Millî Meclisi ülkeyi 7 istatistiksel bölgeye ayıran “Eşit Bölgesel Kalkınma Kanunu” çıkarmıştır.[5] 7 Nisan 2010 tarihinde Kanun tadil edilmiş, bölge sayısı 5 olarak düzenlenmiştir.[6]

İlçeler

Sırbistan’ın idari sisteminde istatistiksel bölgelerin içinde ilçeler (Sırpça: Управни округ veya Округ) yer alır. Ülkenin idari dağılımında 29 ilçe vardır. Bunlardan 7’si Voyvodina’da, 8’i Şumadiya ve Batı Sırbistan’da, 9’u Güney ve Doğu Sırbistan’da, 5’i fiilen Sırbistan’da yer almayan Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi’nde yer alır.

Belediyeler

Sırbistan’ın idari sisteminde ilçelerin içinde belediyeler (Sırpça: Општина) yer alır. Ülkenin idari dağılımında 150 adet belediye vardır. Bu idari birimler, Sırbistan’daki yerel yönetim merkezlerini oluştururlar. Ülkede belediye alanlarından 33 tanesi şehir belediyesi yapısındadır.[7]

Sırbistan idari yapısında ayrıca 24 adet idari statüye sahip şehir vardır. Şehir yapılarından bazıları şehir belediyesi birimini oluştururken, bazı şehirler bu statüye sahip değildir. Belgrad, Novi Sad, Niş, Kragujevac, Požarevac ve Vranye olarak 6 şehir ülkedeki şehir belediyelerindendirler. Bu şehirlerin yapısında ayrıca birden fazla belediye birimi bulunur.

Şehirler

Sırbistan haritası

Orta Sırbistan şehirleri ve nüfusları.

Ekonomi

2008-2012 Küresel Ekonomik Kriz Sırbistan ekonomisini etkilemiş, 2000'li yıllarda yüksek büyüme oranları yakalayan Sırbistan ekonomisi 2009-2012 yılları arasında küçülmüştür. İşsizlik, ülke ekonomisinin en önemli sorunu olmaya devam etmektedir. Avrupa Komisyonu'nun '2015 İlerleme Raporu'na göre, Sırbistan etkin bir piyasa ekonomisine ve Avrupa Birliği içinde rekabet gücüne sahip olmayı öngören Kophenang Ekonomik Kriterleri'ni kısmen karşılamaktadır. IMF ile Sırbistan arasında anlaşmaya varılan üç senelik program ile 1 milyar Euroluk 'stand-by' düzenlemesi 2015 Şubat ayı sonunda yürürlüğe girmiştir.[8]

Demografi

Ülkede büyük nüfus oranıyla yaşayan Sırpların dışında, başka etnik gruplar da vardır. Kuzey kesimde Macarlar, Rumenler, Slovaklar, Hırvatlar, Rusinler; orta ve güneyde Boşnaklar, Arnavutlar, Türkler yaşar. Bu gruplardan bazıları az nüfusa sahiptirler.

Sırbistan'ın resmî dili Sırpçadır. Ancak azınlık dilleri olarak, Macarca, Makedonca, Boşnakça, Hırvatça ve dilleri başta olmak üzere diğer azınlık dilleri konuşulur. Sırpların büyük çoğunluğu Ortodoks Kilisesi'ne bağlıdır. Ama aralarında Katolik ve az da olsa Protestan olanları vardır. Sancak bölgesinde yaşayanların çoğunluğu Boşnak kökenlidir

Kültür

Mutfak

Sırbistan mutfağı, Balkan mutfaklarından biridir ve heterojen bir mutfaktır. Yemek kültürü olarak Türk mutfağı ile büyük ortaklıkları vardır. Uzun tarihî süreçteki beraber yaşama sonucunda Sırbistan mutfağında, bugün Türk yiyeceği sayılan birçok ürünü görmek mümkündür. Sarma (sarma), kebap (ćebap, ćevap), güveç (đuveć), baklava (baklava), börek (burek) bu mutfak ögelerinden birkaçıdır.

Ayrıca bakınız

Resimler

Notlar

A. ^ Kosova ve Metohiya bölgesi, de facto olarak Sırbistan’a bağlı değil, Kosova olarak ayrı bir devlettir. Sırbistan’a göre hukuken ülkenin bir parçasıdır.

Kaynakça

  1. Становништво, Према Старости И Полу (Општине у Србији, 2010) 9 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sırbistan İstatistik Enstitüsü (Sırpça)
  2. "Arşivlenmiş kopya". 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2010.
  3. Census.gov (2013). "Country Rank. Countries and Areas Ranked by Population: 2013". U.S. Department of Commerce. 9 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2013.
  4. "Serbia". International Monetary Fund. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2010.
  5. “Uvedeno sedam statističkih regiona” haberi 4 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. B92 (Sırpça)
  6. “Смањење броја статистичких региона кроз измене Закона о регионалном развоју” 28 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sırbistan Cumhuriyeti Hükümeti resmî internet sitesi (Sırpça)
  7. 2011 Sırbistan Genel Nüfus Sayımı İlk Sonuçları 25 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Sırpça) (İngilizce)
  8. "Arşivlenmiş kopya". 2 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2016.

Dış bağlantılar

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.