Makedonca

Makedonca (kendi dilinde: македонски / makedonski), Güney Slav dillerinin doğu grubundan bir dildir. Makedonların ve Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nin resmî dilidir.

Makedonca
македонски јазик
Telaffuz Makedonca telaffuz: [maˈkɛdɔnski jazik]
Bölge Balkanlar
Etnisite Makedonlar
Dönem 6. yüzyıl - Günümüz[1]
Dil ailesi
Diyalektler Makedon diyalekti
Yazı sistemi Kiril alfabesi (Makedon alfabesi)
Resmî durumu
Resmî dil  Kuzey Makedonya
Onaylanmış azınlık dili  Arnavutluk
 Romanya
 Sırbistan
Dil kodları
ISO 639-1 mk
ISO 639-2 mac (B)
mkd (T)
ISO 639-3 mkd
Kuzey
  Alt Polog
  Crna Gora
  Kumanovo / Kratovo

Batı

  Merkezi
  Yukarı Polog
  Reka
  Mala Reka / Galičnik
  Debar
  Drimkol / Golo Brdo
  Vevčani / Radοžda
  Yukarı Prespa / Ohrid
  Alt Prespa

Doğu

  Mariovo / Tikveš
  Štip / Strumica
  Maleševo / Pirin

Güney

  Korča
  Kostur
  Nestram
  Solun / Voden
  Ser / Drama

Alfabe

Makedon alfabesindeki harflerin okunuşları UFA ile gösterilmiştir.

Аа
/a/		Бб
/b/		Вв
/v/		Гг
/ɡ/		Дд
/d/		Ѓѓ
/gʲ/		Ее
/ɛ/		Жж
/ʒ/		Зз
/z/		Ѕѕ*
/ʣ/
Ии

/i/

 Јј
/j/		Кк
/k/		Лл
/l/		Љљ
/ʎ/		Мм
/m/		Нн
/n/		Њњ
/ɲ/		Оо
/ɔ/		Пп
/p/		Рр
/r]/
Сс
/s/		Тт
/t/		Ќќ
/kʲ/		Уу
/u/		Фф
/f/		Хх
/h/		Цц
/ʦ/		Чч
/ʧ/		Џџ
/ʤ/		Шш
/ʃ/

* Ѕѕ harfi (J hariç) tıpkı diğer harflerde de olduğu gibi Latin alfabesinden gelme değildir. Yunan Stigma ς harfinden gelmektedir. Latin S harfine benzemesi rastlantısal.

Tarih

Makedonca yazıya dökülen ilk Slav dilidir. Yazıya dökülmesiyle (9. Yüzyıl) gelişmeye başlar. Makedon dili yüzyıllarca komşuları tarafından inkar edildi. Bulgarlar Makedonca'yı Bulgarca'nın bir diyalekti kabul ettiler. Makedonca ilk gelişmesine rağmen ilk sözlük 1875'te Gjorgji Pulevski tarafından kaleme alınmış[2], 1903'te standartlaşmış, 1945'te Tito ve Anti-faşist Makedon Meclisi tarafından 1945'te resmiyet kazanmıştır. Fonetiğe uygun harflerle Krste Misirkov adlı Makedon dilbilimci tarafından ilk Makedon alfabesi 1903'te oluşturulmuştur. Daha sonradan 1945 yazıda da uyum sağlamak amacıyla aynı seslerle Anti-Faşist Makedon Meclisi tarafından yeniden düzenlenmiştir. Makedoncanın varlığını uzun yıllar kabul etmeyen Bulgaristan, 1999 yılında imzalanan protokol ile Makedonya Cumhuriyeti'nin resmi dili olarak Makedoncayı kabul etmiştir.

Eski Makedonca (9. yüzyıl - 18. yüzyıl), Yeni Makedonca (1802-1944) ve Çağdaş Makedonca (1945 - günümüz) şeklinde 3 temel döneme ayrılır.[3]

Genel ifadeler
Türkçe Makedonca Transkripsiyon
Makedoncaмакедонскиmakedonski
Merhabaздравоzdravo
Nasılsın?како си?kako si?
İyi günlerдобар денdobar den
Hoşgeldinдобре дојдеdobre dojde
Günaydınдобро утроdobro utro
Hoşçakalпријатноprijatno
Lütfenмоламmolam
Teşekkür ederimблагодарамblagodaram
Affedersinizизвинетеizvinete
Ne kadar?колку?kolku?
Evetдаda
Hayırнеne
Anlamıyorumне разбирамne razbiram
Tuvalet nerede?каде е тоалетот?kade e toaletot?
İngilizce konuşur musunuz?Зборувате ли англиски?Zboruvate li angliski?
  • Денес(Denes): Bugün
  • Утре(Utre): Yarın
  • Седмица(Sedmica [ c:ts ]): Hafta
  • Месец (Mesec): Ay
  • Година (Godina): Yıl
  • Свет(Svet): Dünya
  • Понеделник(Ponedelnik): Pazartesi
  • Вторник(Vtornik): Salı
  • Среда(Sreda): Çarşamba
  • Четврток(Chetvrtok): Perşembe
  • Петок(Petok): Cuma
  • Сабота(Sabota): Cumartesi
  • Недела(Nedela): Pazar

Makedonca Aylar

Makedonca'da ay isimleri kültüre göre ayrılan iki tip şeklinde kullanılmaktadır.

İlki Slav dillerde de kullanılan Gregoryen takvimi ay isimleri iken, ikinci tip kullanım ise daha çok hava durumu ve tarım ile ilişkilendirilen Eski Makedonca ay isimleridir.

No.LatinceTürkçeMakedonca KirilMacedonca LatinEski MacedoncaOkunuşuAnlamı
1.IanuariusOcakЈануариJanuariКоложегKoložegOdun yakma ayı
2.FebruariusŞubatФевруариFevruariСечкоSečkoBuz ayı
3.MartiusMartМартMartЦутарCutarÇiçeklenme ayı
4.AprilisNisanАприлAprilТревенTrevenÇimlenme ayı
5.MaiusMayısМајMajКосарKosarÇalı çırpı ayı
6.IuniusHaziranЈуниJuniЖетварŽetvarMeyve olgunlaşma ayı
7.IuliusTemmuzЈулиJuliЗлатецZlatecAltın ay
8.AugustusAğustosАвгустAvgustЖитарŽitarBuğday ayı
9.SeptemberEylülСептемвриSeptemvriГроздоберGrozdoberÜzüm toplama ayı
10.OctoberEkimОктомвриOktomvriЛистопадListopadYaprak düşme ayı
11.NovemberKasımНоемвриNoemvriСтуденStudenSoğuk ayı
12.DecemberAralıkДекемвриDekemvriСнежникSnežnikKar ayı

Kaynakça
  1. "Arşivlenmiş kopya". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2013.
  2. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2016.
  3. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2016.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.