Andorra

Andorra Prensliği ya da kısaca Andorra, güneybatı Avrupa'da, Pirene Dağları'nda, denize kıyısı olmayan, Fransa ve İspanya arasında küçük bir ülkedir. Bir zamanlar dünyadan soyutlanmış olan Andorra; artık turizm ve bir vergi cenneti olma özelliği ile zengin bir ülkedir.

Andorra
Katalanca: Principat d'Andorra
Andorra Prensliği
Slogan
Latince: "Virtus Unita Fortior"  (Latin)
"Birleşik güç daha güçlüdür"
Başkent
ve en büyük şehir
Andorra la Vella
42°30′K 1°31′D
Resmî diller Katalanca1
Tanınan bölgesel diller İspanyolca, Fransızca, Portekizce
Etnik gruplar
Hükûmet Monarşi
 Prens
Joan Enric Vives i Sicília
Emmanuel Macron
 Genel Vali
Josep Maria Mauri
Patrick Strzoda
Xavier Espot Zamora
Roser Suñé Pascuet
Tarihçe  
 Paréage
1278
Yüzölçümü
 Toplam
46.763 km2 (18.055 sq mi) (179.)
 Su (%)
0,26
Nüfus
 2020 tahminî
77.543[1] (203.)
 Yoğunluk
179,8/km2 (465,7/sq mi) (71.)
GSYİH (nominal) 2018 tahminî
 Toplam
3,237 milyar $
 Kişi başına
42.035 $[2]
Gini (2003) 27.21d
düşük
İGE (2019)  0.868[3]
çok yüksek · 36.
Para birimi Euro (€, EUR)2
Zaman dilimi UTC+1 (OAZD)
 Yaz (YSU)
UTC+2 (OAYZD)
Trafik akışı sağ
Telefon kodu +376
İnternet alan adı .ad3
  1. Constitution of Andorra, Madde 2.1. Ayrıca İspanyolca, Fransızca ve Portekizce yaygın olarak konuşulur ve anlaşılır.
  2. 1999'a kadar Fransız frangı ve İspanyol pesetası kullanılmış, 2002'ye kadar tedavülde kalmıştır.
  3. Ayrıca Katalanca konuşan bölgelerle birlikte .cat ortak olarak kullanılır.

Tarih

Andorra'nın bağımsızlığını kazanmasını, bölgeyi 803'te Müslümanlardan geri alan Şarlman'ın ve imparatorluğunun bir bölümünü 819'da İspanya'daki Urgel piskoposuna bağışlayan oğlu I. Louis'nin (Sofu) sağladığı kabul edilir.

1278 yılında Andorra biri İspanya'da, öteki Fransa'da bulunan iki prensin ortaklaşa yönetimine bağlanmış ve ülkenin sınırları netleşmiştir. Anılan yıldan beri ülkenin sınırları hiç değişmemiştir. Kurulan feodal düzen, Fransız Devrimi sırasında geçici olarak kalkmakla birlikte, 1806'da Napolyon tarafından yeniden kuruldu. Andorra, o günden bu yana Urgel piskoposu ve Fransa devlet başkanı tarafından ortaklaşa yönetilir; bunların ikisine de her yıl sembolik bir vergi ödenir.

Ekonomi

Tahminen yılda 10,2 milyon turist ağırlayan[4] Andorra ekonomisinin, gayrisafî yurt içi hasılasının yaklaşık %80'ini turizm gelirleri oluşturmaktadır. Tarımsal alanda toprak alanının sadece %2'si ekilebilir olan ülkede tütün tarımı ağırlıktadır. Hayvancılık faaliyetinde yerli koyunların yetiştirildiği ülkenin imalat sanayisini sigara, puro ve mobilya üretimi oluşturmaktadır.

Avrupa Birliği üyesi olmadığı halde Avrupa Birliği ülkeleriyle doğrudan ihracat faaliyetinde bulunan ülkenin kendine ait bir para birimi bulunmayıp ülkeyi çevreleyen Avrupa Birliği ülkesi İspanya ve Fransa'nın para birimleri yaygın olarak kullanılmaktadır. 1 Ocak 2002'den bu yana ülkede Avrupa Birliği'nin resmi para birimi euro da yaygın kullanıma sahiptir. Andorra, %100 istihdam gösteren, 2009 Haziran ayındaki istatistiklere göre, dünyanın en düşük işsizlik oranlarından birine sahip ülkedir.

İstatistikler

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. "Population on 31 December". 31 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020.
  2. Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
  3. Estadistica.ad 2 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Departament d'Estadística, Govern d'Andorra. (Katalanca)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.