Cermen dilleri

Cermen dilleri, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı bir alt ailedir. Batı, doğu ve kuzey olmak üzere üç alt kola sahiptir; Almanca, Felemenkçe, İngilizce gibi diller batı koluna, İskandinav dilleri kuzey koluna, Gotça gibi diller ise günümüzde ölü olan doğu koluna aittir. Tüm Cermen dilleri Proto Cermence adlı proto dilden türemiştir.

Cermen dilleri
Coğrafi dağılım Batı, Kuzey ve Orta Avrupa, Anglo-Amerika, Güney Afrika, Okyanusya'da
Sınıflandırma Hint-Avrupa dil ailesi
  • Cermen dilleri
Alt bölümler
ISO 639-2 / 5 gem
  Bir Cermen dilinin nüfusun çoğunluğunun oluşturduğu ülkeler
  Bir Cermen dilinin resmi olduğu ülkeler ancak azınlıkta olduğu ülkeler
  Bir Cermen dilinin resmi olmadığı ülkeler ancak yaşamın bazı alanlarında tanındığı,yerel azınlık tarafından konuşulduğu ülkeler

Aile, coğrafi açıdan Batı ve Kuzey Avrupa'daki ülkelerde konuşulan dillerin birçoğunu kapsar. Cermen dilleri, Avrupa dışında; ABD, Kanada, Güney Afrika, Karayipler, Surinam, Avustralya, Yeni Zelanda'da da ana dil olarak konuşulmaktadır ve yaklaşık 550 milyon ana dil konuşura sahiptir. İkinci dil olarak lingua franca statüsündeki İngilizce vasıtasıyla Asya, Afrika ve diğer bölgelerde de konuşulmaktadır.

Çağdaş Cermen dilleri

Ethnologue'a göre yaşayan 48 Cermen dili vardır, bunlardan 41'i batı, 6'sı kuzey koluna aittir (Hunsrik dili sınıflandırılmamıştır.).[1] Çağdaş Cermen dillerinin büyük bir kısmı Kuzey ve Batı Avrupa'da konuşulmaktadır. Aşağıda bu dillerden bazıları listelenmiştir.

Dil bilgisi

Bu diller genellikle bükümlüdür. Yani kendi içinde sözcük değişime uğrayarak çekilir. Mesela İngilizce "drink-drank-drunk" (Almanca "trinken-trank-getrunken")'ta olduğu gibi. Genellikle cümle yapısı özne + yüklem + tümleç şeklindedir.

Cermen dilleri aile tablosu

Demir Çağı
500 BC–AD 200
Proto-Cermence
Doğu Cermence Batı Cermence Kuzey Cermence
Güney Cermence Kıtasal Cermence Anglo-Frizce
Göç dönemi
AD 200–700
Gotça, Langobartça1   Eski Frankça Eski Saksonca Eski Frizce Eski İngilizce Proto-Nors dili
Vandalca, Burgundça, Eski Yüksek Almanca
Erken Orta Çağ
700–1100
Eski Aşağı Frankonca Eski Batı Nors dili Eski Doğu Nors dili
Orta Çağ
1100–1350
Orta Yüksek Almanca Orta Felemenkçe Orta Aşağı Almanca Orta İngilizce Eski İskoçça Eski İzlandaca Eski Norveççe Eski Danca Eski İsveççe
Geç Orta Çağ2
1350–1500
Geç Eski İzlandaca Faroece Nornca Orta Norveççe Geç Eski Danca Geç Eski İsveççe
Erken Modern Çağ
1500–1700
Kırım Gotçası Eski Modern Yüksek Almanca Felemenkçe, Afrikaans Batı Aşağı Almanca, Doğu Aşağı Almanca Orta Frizce Erken Modern İngilizce Orta İskoçça İzlandaca Faroece Nornca Norveççe Danca İsveççe
Modern Çağ
1700'lerden günümüze
Yüksek Almanca diyalektleri Friz diyalektleri İngiliz diyalektleri Modern İskoç diyalektleri

Dil karşılaştırması

Türkçe İngilizce İskoçça Batı-Frizce Afrikaans Felemenkçe Aşağı Saksça
(Aşağı Almanca)
Groningenli Aşağı Saksça Almanca Gotça İzlandaca Faroece İsveççe Danca Norveççe Limburgca
Bokmål Nynorsk
Elma AppleAipleApelAppelAppelAppelAbbelApfelAplusEpliEpl(i)[2]ÄppleÆbleEpleEpleAppel
Tahta BoardBuirdBoardBordBordBoordBredBrett/Bord[3]BaúrdBorðBorðBordBordBordBordBórdj
Kayın ağacı BeechBeechBoeke/ BoekebeamBeukBeukBökeBeukenboomBucheBōka/-bagmsBókBókBokBøgBøkBok/BøkBeuk
Kitap BookBeukBoekBoekBoekBookBoukBuchBōkaBókBókBokBogBokBokBook
Göğüs BreastBreestBoarstBorsBorstBostBôrstBrustBrustsBrjóstBróstBröstBrystBrystBrystBórs
Kahve rengi BrownBrounBrúnBruinBruinBruunBroenBraunBrunsBrúnnBrúnurBrunBrunBrunBrunBroen
Gün DayDayDeiDagDagDagDagTagDagsDagurDagurDagDagDagDagDaag
Ölüm DeadDeidDeaDoodDoodDoodDoodTodDauþsDauðurDeyðurDödDødDødDaudDoeaje[4]
Ölmek Die (Starve)DeeStjerreSterfStervenDöen/ StarvenStraarvenSterbenDiwanDeyjaDoyggjaDøyStèrve
Yeter EnoughEneuchGenôchGenoegGenoegNoogGenogGenugGanōhsNógNóg/NógmikiðNogNokNokNokGenóg
Parmak FingerFingerFingerVingerVingerFingerVingerFingerFiggrsFingurFingurFingerFingerFingerFingerVinger
Vermek GiveGieJaanGeeGevenGevenGevenGebenGibanGefaGevaGe/GivaGiveGiGje (va)Gaeve
Cam GlassGlessGlêsGlasGlasGlasGlasGlasGlerGlasGlasGlasGlassGlasGlaas
Altın GoldGowdGoudGoudGoudGoldGoldGoldGulþGullGullGuld/GullGuldGullGullGóldj
İyi GoodGuidGódGoedGoedGuotGoudGutGōþ(is)GóðGodGodGodGodGodGood
El HandHaundHânHandHandHandHaandHandHandusHöndHondHandHåndHåndHandHandj
Kafa HeadHeidHolleHoof[5]/ KopHoofd/ KopKoppHeufd/ KopHaupt/ KopfHáubiþHöfuðHøvd/ HøvurHuvudHovedHodeHovudHuudj[6]
Yüksek HighHeichHeechHoogHoogHoogHoog/HöchHochHáuhHárHøg/urHögHøjHøy/høgHøgHoeag
Ev/ Yurt HomeHameHiemHeim[7]/ TuisHeim/ThuisHeimThoesHeimHáimōþHeimHeimHemHjemHjem/heimHeimHeim
Çentik Hook/CrookHeukHoekHaakHaakHaakHoakHakenKram/ppaKrókurKrókur/OngulHake/KrokHage/KrogHake/KrokHake/KrokHaok
Ev HouseHooseHûsHuisHuisHuusHoesHausHūsHúsHúsHusHusHusHusHoes
Bazı/ Çok ManyMonyMannich/MennichMenigeMenigMennigÌndeManchManagsMargirMangir/NógvirMångaMangeMangeMangeMäönech[8]
Ay MoonMuinMoanneMaanMaanMaanMoanMondMēnaMáni/TunglMáni/TunglMåneMåneMåneMåneMaon
Gece NightNichtNachtNagNachtNatt/ NachtNachtNachtNóttNóttNattNattNatNattNattNach
Hayır No (Nay)NaeNeeNeeNee (n)NeeNee/NaiNee/Nein/NöNeiNeiNej/NäNejNeiNeiNae/Nein
Eski/ Yaşlı Old (but: elder, eldritch)AuldÂldOudGammel [9]/OudOllOld/OllegAltSineigsGamall (maar: eldri, elstur)Gamal (ama: eldri, elstur)Gammal (ama: äldre, äldst)Gammel (ama: ældre, ældst)Gammel (maar: eldre, eldst)Gam(m)al (ama: eldre, eldst)Aad (eski) Gammel (çürük)
Bir OneAneIenEenEenEenAineEinsÁinsEinnEinEnEnEnEinEin
(bir ölçü birimi) OunceUnceÛnsOnsOnsOnsOnzeUnzeUnkjaÚnsaÚnsaUnsUnseUnseUnseÓns
Kar SnowSnawSnieSneeuSneeuwSneeSnij/SnèjSchneeSnáiwsSnjórKavi/SnjógvurSnöSneSnøSnøSnieë
Taş StoneStaneStienSteenSteenSteenStainSteinStáinsSteinnSteinurStenStenSteinSteinStein
Bu ThatThatDatDaardie/DitDat/DieDat/DitDat/DijDasÞataÞaðTaðDetDetDetDetDet
İki Two/TwainTwaTwaTweeTweeTweeTwij/TwèjeZwei/ZwoTwáiTveir/Tvær/TvöTveir/Tvey/Tvær/TváTvåToToTo[10]Twieë
Kim WhoWhaWaWieWieWokeenWelWerǶas/HwasHverHvørVemHvemHvemKvenWae
Kurt/Solucan WormWirmWjirmWurmWorm/WurmWormWörmWurmMaþaMaðkur/OrmurMaðkur/OrmurMask/Orm [11]OrmMakk/Mark/OrmMakk/Mark/Orm [11]Wórm

Kaynakça ve notlar

  1. "Germanic". 18 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2016.
  2. Anlamı 'patates'. Elma 'Súrepli'dir.
  3. Brett Güney Almanya'da kullanılır, Bord Kuzey Almanya'da kullanılır
  4. öldürmek demek, doğru çevirme kepót'dur
  5. Artık sadece birleşik sözcükte kullanılır, mesela hoofpyn (baş ağrısı) ve hoofstad (başkent).
  6. ana demek (huudjstad başkent demek) Doğru çevirme koptur
  7. Eski dil: artık sadece birleşik sözcüklerde kullanılırm mesela 'heimwee' (gurbet çekme).
  8. Eski dil
  9. Eski ve bozuk.
  10. Dialektlerde Tvo/Två/Tvei (m)/Tvæ (f)/Tvau (n).
  11. Orm 'yılan' demek.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.