Afanasiyevo kültürü

Afanasiyevo kültürü (Rusça: Афанасьевская культура) Altay Dağları ve Minusinsk ovası civarında görülen, MÖ 3300 ile MÖ 2500 yılları arasında Kalkolitik Çağ'da var olmuş, Güney Sibirya'da bulunmuş olan en eski arkeolojik kültür. Kültürün ismi bölgede bulunanan Afanasiyeva Dağı'ndan (Rusça: Гора Афанасьева) gelmektedir.[1] Altay ve Sayan Dağları'nın kuzeybatısındaki bozkırlarda gelişmiştir. Avcılık, hayvancılık, taştan ve bakırdan eşyalar yaptıkları kazılar sonucu ortaya çıkmıştır.

Afanasevo kültürü
Afanasiyevo kültürü yayılma alanı
Coğrafi aralık Güney Sibirya
Çağ Kalkolitik
Tarih MÖ 3300 — MÖ 2500
Ana sit Minusinsk Havzası
Ardıl Okunev kültürü, Andronovo kültürü

Kültür

Toplu mezarlar bu kültürde yaygın olarak kullanılmamıştır.[2] Afansevo mezarları genellikle tek veya küçük kolektif gömülerden oluşmuş ve ölüler mezarların içerisinde oturur pozisyonda gömülmüşlerdir. Mezar çukurları dikdörtgen veya daire şeklinde kazılmış ve mezarlar çeşitli taşlarla işaretlenmişlerdir.

Afanasevo ekonomisi sığır, koyun ve keçi yetiştirmek üzerine kuruluydu. Aynı zamanda vahşi ve evcil at kalıntılarına da rastlanmıştır. Kültür bölgedeki ilk yemek üreten toplum olmaktadır. Arkeolojik çalışmalarda kemik iğneler, çakmak taşından yapılmış ok uçları ve çeşitli aletler ortaya çıkartılmıştır. Bunlara ek olarak altın, gümüş ve bakırdan oluşan küçük eşyalara rastlanmıştır.[3]

Diğer toplumlara etkileri
Avrupadaki R-M269 haplogrubunun projeksyonel dağılımı.[4]
Hint-Avrupa konuları

O zamanlarda en çok erken Hint-Avrupa toplumlarında yaygın olan metal kullanımı, at biniciliği, tekerlekli araç kullanımı ve diğer kurgan step toplumlarıyla olan kültürel ilişkiler gibi nedenlerden ötürü Afanasiyova kültürü genellikle kökensel ve dilsel olarak Hint-Avrupalı şeklinde sınıflandırılmaktadır.[3] Allentoft & Haak'a göre Afanasiyova halkı Kurgan hipotezinin de desteklediği üzere proto-Hint-Avrupalılar olarak da tabir edilen Yamnaya halkı ile genetik açıdan ayırt edilemeyecek kadar yakın olmalıdır.[5][6].

Günümüzde Afanasevo kültürüne ait erkek bireylerden alınmış 3 adet Y-DNA analizi bulunmaktadır. 3 analizde sonuç olarak test edilmiş tüm bireylerin Yamnaya erkeklerinin çoğunluğunda görülen R1b haplogrubuna ait olduğunu bulmuştur. Buna ilaven 2 bireyin aynı zamanda R1b haplogrubunun alt grubu olan M269 sekansına sahip olduğuda ortaya çıkmıştır. Bu sekansın en yaygın olduğu toplumlar ise Yamnaya halkı ve modern Batı Avrupalılardır.[7]

Pek çok kaynak metal ve maden işlemeciliğinin Çin'e Afanasiyova kültürü vasıtası ile geçtiği düşünülmektedir.[8][9]

Afanasevo kültürünün ilerleyen zamanlarda yerel, orman bazlı ve Hint-Avrupalı olmayan Okunev kültürü tarafından devam ettirildiği düşünülmektedir.[3] Afanasevo kültürününü bulunduğu coğrafya ise Andronovo, Karasuk, Tagar ve Tashtyk kültürü gibi diğer kültürler tarafından istila edilmiştir.[10][11]

Allentoft aynı zamanda Andronovo kültürünün Tunç Çağı ve erken Demir Çağı arasında gerçekleşmiş ikinci akım Hint-Avrupa göçleri vasıtası ile Afanasevo kültürünün yerine geçtiğini bulmuştur.[6] Tarım havzasındaki mumyaların genetik olarak Yamnaya ve Afanasevo kültürü yerine Andronovo kültürüne[6] daha yakın olmasıda bu savı destekler niteliktedir.[6][5]

Ayrıca bakınız
  1. Anav kültürü
  2. Kelteminar kültürü
  3. Andronovo kültürü
  4. Karasuk kültürü
  5. Tagar kültürü

Kaynakça
  1. Vadetskaya, E., Polyakov, A., and Stepanova, N. (2014). The set sites of the Afanasievo culture. Barnaul: Azbuka.
  2. Rasmussen, S15-16.
  3. Mallory 1997, ss. 4–6
  4. Balaresque, Patricia; Bowden, Georgina R.; Adams, Susan M.; Leung, Ho-Yee; King, Turi E.; Rosser, Zoë H.; Goodwin, Jane; Moisan, Jean-Paul; et al. (2010). Penny, David, ed. "A Predominantly Neolithic Origin for European Paternal Lineages". PLOS Biology. 8 (1): e1000285. doi:10.1371/journal.pbio.1000285. PMC 2799514. PMID 20087410.
  5. Haak 2015.
  6. Allentoft 2015.
  7. Clémence Hollard (2014). Peuplement du sud de la Sibérie et de l'Altaï à l'âge du Bronze : apport de la paléogénétique (phd) (Fransızca). University of Strasbourg.
  8. Baumer 2012, s. 122
  9. Keay 2009
  10. "Central Asian Arts: Neolithic and Metal Age cultures". Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica. 13 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2015.
  11. "Stone Age: European cultures". Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica. Erişim tarihi: 2 Mart 2015.

Diğer Kaynaklar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.