Yalova (il)

Yalova, Türkiye Cumhuriyeti'nin Marmara Bölgesi'nde yer alan bir ildir. Marmara Denizi kıyısındaki il, İstanbul'a bağlı iken 6 Haziran 1995'te il olmuştur.

Bu madde Yalova il sınırları içindeki tüm bölgeyi kapsamaktadır. Başlığın diğer anlamları için Yalova (anlam ayrımı) sayfasına gidiniz.
Yalova
İl

Yalova'nın Türkiye'deki konumu
Yalova haritası
Ülke Türkiye
Bölge Marmara Bölgesi
İdare
 • Vali Muammer Erol
Yüzölçümü
 • Toplam 798 km² (308 mil²)
Rakım 5 m (16 ft)
Nüfus
(2020)
 • Toplam 270,976
 • Yoğunluk 274/km² (700/mil²)
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
Alan kodu (+90) 226
Plaka kodu 77
Resmî site
Yalova Valiliği

Yalova İli Nüfusu: 241.665'tir. Bu nüfusun %87,07'si şehirlerde yaşamaktadır (2016 sonu).[1] İlin yüzölçümü 798 km2'dir.[2] İlde km2'ye 303 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 986'dır.) İlde yıllık nüfus artış oranı %3,71 olmuştur.[1]

2016 yılında TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 6 İlçe, 14 belediye, bu belediyelerde 50 mahalle ve ayrıca 43 köy vardır.[1]

Köken bilim
Yalova merkezinde bulunan Sevgidir Yalova yazısı aynı zamanda kentin sloganlarındandır

Tarihçe

Bölgedeki ilk yerleşimler prehistorik çağlarda MÖ 3000 yıllarındadır. Bitinya adıyla bilinen antik bölgede MÖ 2000'lerde Hititler, MÖ 1200'lerde Frigler hakimiyet kurdular. Pers egemenliği altında kalan bölge de MÖ 5. yüzyılın ortalarından itibaren Bitinyalı hanedanlar hakimiyet kurmaya başlamış ve MÖ 3. yüzyılda bağımsız Bitinya Krallığı' nı kurmuşlardır. Yalova' da bu krallığın topraklarında kalmıştır. Yalova' nın da içerisinde olduğu bölge MÖ 74'te Romalılar' ın denetimine girdi. Roma İmparatorluğu'nun 395 yılındaki bölünmesinden sonra Yalova Bizans İmparatorluğu'nun yönetimine geçti. 1302'de Yalova civarında Bafeus Muharebesi gerçekleşti. Yalova ve çevresi 1326 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrolüne geçti.

7 Ağustos 1920 yılında başlayan Yunan hakimiyeti 19 Temmuz 1921 tarihine kadar sürdü. Bu dönemde Yalova ilindeki köylerde Yalova Katliamı olarak adlandırılan olaylar yaşandı.

Mustafa Kemal Atatürk yaşamının ilk kez 19 Ağustos 1929 tarihinde geldiği Yalova'da belirli dönemlerde ikamet etmiş, Yalova'da yaptırdığı, bugün merkez ilçe sınırları içindeki Atatürk Araştırma Enstitüsü içinde bulunan Yürüyen Köşk ve Termal ilçesinde bulunan evi müze olarak halkın yoğun ilgisiyle ziyaret edilmektedir.

Bir konuşmasında "Yalova benim kentimdir." şeklinde şehre olan sevgisini dile getirmiştir.[3]

Yalova; 6 Haziran 1995 tarihinde Bursa ili Gemlik ilçesine bağlı Armutlu beldesi ile Kocaeli ili Karamürsel ilçesine bağlı Altınova, Subaşı ve Kaytazdere beldelerini sınırları içine alınarak il olmuştur. 17 Ağustos 1999 yılında meydana gelen 1999 Gölcük depremi nde Yalova ilinde büyük tahribat ve can kayıpları meydana geldi.

Coğrafya

Konum
Yalova Meydanı'nda bulunan Atatürk Heykeli

Armutlu Yarımadası’nın kuzey kıyısı ile Samanlı Dağları’nın kuzey eteklerine kurulmuş olan Yalova, Türkiye’nin Kuzeybatısında ve Marmara Bölgesi’nin güneydoğu kesiminde yer almaktadır. Kuzeyinde ve batısında Marmara Denizi, doğusunda Kocaeli, güneyinde Bursa ile Gemlik Körfezi yer almaktadır. İlin denizden yüksekliği 2 metre, ve yüzölçümü 847 km2’dir. Yalova ilinin kıyıları girintili ve çıkıntılı bir özellik göstermez. Sahil şeridi dar olmakla birlikte, doğal plaj özellikleri göstermektedir. Yalova, doğu kıyılarındaki düzlükler dışında dağlık bir araziye sahiptir. Bölgenin güneyi; batıdan doğuya doğru İzmit-Sapanca arasında Kocaeli Sıradağları ile birleşen Samanlı Dağları’yla kaplanmış durumdadır ve ilin başlıca dağları da Samanlı Dağları’dır. Bu dağlar Yalova’nın güneyinde bulunmaktadır. Birçok tepenin bulunduğu bu dağlık arazide Samanlı Dağları’nın en yüksek noktası Beşpınar Tepesi’dir. (926 m) Armutlu, Taz Dağı’nın (867 m) batıya doğru devam eden eteklerinde kurulmuştur.

İlin en önemli yaylası, Kocadere ve Teşvikiye Beldeleri’nin güneyinde yer alan Delmece Yaylası’dır. Bu yayla çam ormanlarıyla geniş bir alanı kaplamaktadır. Yalova İli verimli ve bereketli ovalara sahiptir. Ovalar, akarsular boyunca uzanmakta ve kıyıdan 1–2 km içeriye doğru sokulmaktadır. Çınarcık, Gökçedere, Kirazlı, Kılıç ve Taşköprü ile deniz arasında birbirinden alçak tepeciklerle ayrılan büyüklü-küçüklü ovalar oluşmuştur. Bunlardan başlıcaları, Kocadere Ovası, Liman Ovası, Samanlı-Kadıköy Ovaları, Kazımiye Ovası ve Taşköprü Ovası’dır.

Bitki örtüsü
Delmece Yaylası şehrin en önemli trekking alanlarından birisidir.[4]

İlin bitki örtüsünü makiler ve ormanlar oluşturmaktadır. Yalova’nın güneyindeki dik yamaçlar tümüyle gür bir orman örtüsüyle kaplıdır. Geniş yapraklı ağaçların hakim olduğu bu kısımda, iğne yapraklı ağaçlar oldukça azdır. Bu ormanlar il yüzölçümünün % 55’ini kaplamaktadır. Armutlu Yarımadası’nın orta kısımları daha çok meşe ağaçlarının hakim olduğu bir ormanlık alana sahiptir. Orman örtüsünün bileşimine giren unsurların büyük bir kısmı Karadeniz kıyı silsilesinin florasına dahildir. Bir kısmı ise Akdeniz florasının türleri olarak bu kısma sokulmuştur. Karakteristik türlerin bir araya geldiği kısımlardaki maki topluluğu da buna eklenebilir. Ormanlık alanlarda genellikle kayın, meşe, gürgen, kızılcık, kestane ve ıhlamur ağaçları görülmektedir. Yalova’daki ormanlardan, çevrenin odun ve kereste ihtiyacı da karşılanmaktadır.

İklim

Yalova ilinin iklimi, makro-klima tipi olarak, Akdeniz ve Karadeniz iklimleri arasında bir geçiş niteliği taşır. Kimi dönemlerde de karasal iklim özelliklerini yansıtmaktadır. İlde yazlar kurak ve sıcak, kışlar ılık ve bol yağışlıdır. 30 yıllık rasat bilgilerine göre, Yalova’da yıllık ortalama sıcaklık 14,6 °C'dir. En soğuk ay ortalama sıcaklığı 6,5 °C, en sıcak ay ortalama sıcaklığı 23,7 °C, yıllık ortalama yağış miktarı da 727,5 mm’dir. Kar yağışlı günlerin ortalama sayısı, 10,6, karla örtülü günlerin ortalama sayısı da 5,2’dir. İlde deniz suyu sıcaklığı, en yüksek olduğu Ağustos ayında 22,9 °C, en düşük olduğu Şubat ayında da 7,4 °C'dir.

Yönetim
Ayrıca bakınız: Yalova'nın ilçeleri

İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.

İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)

İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.[5][6]

Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.

Yalova Valisi, 1962-Bünyan doğumlu Muammer EROL’dur. 05 Kasım 2018 tarihinde Konya-Merkez Valisi iken atanmıştır.[7]

Yalova Belediye Başkanı, Vefa Salman, İçişleri Bakanlığı tarafından 27 Şubat 2020 tarihinde görevden uzaklaştırılınca, yerine AK Partili Meclis Üyesi Mustafa Tutuk geçici belediye başkanı olarak seçildi.[8]

2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Yalova İl Genel Meclisi üye sayısı, 11 AK PARTİ, 6 CHP ve 1 MHP olmak üzere 18’dir.[9]Yalova Belediye Meclisi ise 17 AK Parti ve 14 CHP olmak üzere 31 üyeden oluşur.[10]

2018 Genel seçimleri sonucu, Yalova'yı temsilen TBMM'e AKP'den 2 milletvekili (Ahmet Büyükgümüş, Meliha Akyol), CHP'den 1 milletvekili (Özcan Özel) seçilmiştir.[11]

Nüfus

Güncel Nüfus Değerleri (TÜİK 4 Şubat 2020 verileri[12])

Yalova ili nüfusu: 270.976'dır. Bu nüfusun %89,75'i şehirlerde yaşamaktadır (2019 sonu). İlin yüzölçümü 799 km2'dir. İlde  km2'ye 339 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 1.072’dir.)

İlde yıllık nüfus % 3,33 oranında artmıştır. Nüfusu en çok artan ilçe: Çiftlikköy (% 7,09). Nüfusu en çok azalan ilçe: Armutlu (-% 0,85)

04 Şubat 2020 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 6 İlçe, 14 belediye, bu belediyelerde 51 mahalle ve ayrıca 43 köy vardır.

2019 yılı sonunda Yalova ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri[13]
İlçe Nüfus

2018

 Nüfus

2019

 Nüfus

Artışı %

 Belediye

Sayısı

 Mahalle

Sayısı

 Köy

Sayısı

 Köy

Nüfusu

 Şehir

nüfusu

 Şehirde

oturan %

 Alanı

 km2[14]

  km2'ye

düşen kişi

Altınova 28.232 29.237 3,56 4 9 12 4.238 24.999 85,50 113 259
Armutlu 9.625 9.543 -0,85 1 3 5 2.659 6.884 72,14 166 57
Çınarcık 34.076 34.343 0,78 4 13 4 3.016 31.327 91,22 178 193
Çiftlikköy 39.110 41.882 7,09 2 8 9 3.183 38.699 92,40 136 308
Merkez ilçe 144.407 149.068 3,23 2 16 11 11.395 137.673 92,36 139 1.072
Termal 6.784 6.903 1,75 1 2 2 3.282 3.621 52,46 67 103
YALOVA 262.234 270.976 3,33 14 51 43 27.773 243.203 89,75 799 339

İlin yıllara göre nüfusları
İlçe 1965[15] 1970[16] 1975[17] 1980[18] 1985[19] 1990[20] 2000[21] 2007[22] 2008[23] 2009[24] 2010[25] 2011[26] 2012[27] 2013[28] 2013[29] 2014[30] 2015[31] 2016[32] 2017[33]
İl merkeziveri yokveri yokveri yokveri yokveri yokveri yok86.091102.871107.609114.054116.471118.998121.479124.018124.018127.670132.322137.007140.312
Altınovaveri yokveri yokveri yokveri yokveri yokveri yok22.80120.91623.56323.23523.17122.68623.14823.56723.56724.33324.14024.89626.510
Armutluveri yokveri yokveri yokveri yokveri yokveri yok7.8587.2107.8218.0257.8267.8237.7328.5628.5628.6198.4928.6888.848
Çınarcık6.4576.7417.88511.57312.48117.29021.65022.08527.68225.89224.48824.48825.62927.38427.38427.53528.09229.41732.590
Çiftlikköyveri yokveri yokveri yokveri yokveri yokveri yok24.78924.04625.63026.23926.76927.64028.85430.78430.78432.42334.09435.62836.895
Termalveri yokveri yokveri yokveri yokveri yokveri yok5.4044.6305.1075.0865.0164.9004.9575.8075.8075.9345.8696.0296.048
Toplam37.09042.68955.03675.78790.228113.417168.593181.758197.412202.531203.741206.535211.799220.122220.122226.514233.009241.665251.203

Konum

Konum Bilgileri Tablosu
Konum Bilgileri
İlçe Kuruluş Yılı[34] Alanı km2[2] Rakım mt. Merkeze km[35] Ulaşan Yollar[35]
Altınova 1995 113 15 22 E E881 / -01, -K2
Armutlu 1995 166 11 53 -01 (Yalova)=>
Çınarcık 1995 178 29 15 -01 (Yalova)=>
Çiftlikköy 1995 136 13 4 E E881 / -01, -K3
Termal 1995 67 146 12 -01 (Yalova)=> =>
Yalova Merkez 1995 139 6   E E881 / -01,
Yalova 1995 798      

Medya
17 Ağustos 1999 depremi anısına yapılan bir anıt
Yerel gazeteler
  • Yalova Yaşam
  • Yalova Gazetesi
  • Yalova Haberci Gazetesi
  • Yalova Çizgi Gazetesi
  • Yalova Çevre Gazetesi
  • Yalova Bölge Gazetesi
  • Yalova Atakent Gazete
Yerel radyo kanalları
  • Gözde FM (92.2)

Spor
Ana madde: Yalova'da spor

2018-2019 Sezonu sonunda, Yalova’nın futbol BAL’daki 2 takımından Altınova Belediyespor grup 10.su, Yalova Kadıköyspor grup 9.su olmuştur. Basketbol erkekler 1.liginde Yalova Belediyesi küme düşmüştür. Basketbol kadınlar 1.liginde Yalova VİP Gençlik, 2.liginde Çiftlıkköy Belediye yer almıştır.

Ziraat Türkiye Kupası'nda Altınova Bld.spor ilk turda elenmiştir.

Önemli spor tesisleri: Yalova Atatürk Stadı (8.980), Yalova 90. Yıl Spor Salonu (2.500), Yalova Olimpik Yüzme Havuzu (500)

Coğrafi konum

Kaynakça
  3. "Arşivlenmiş kopya". 5 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2015.
  4. "Delmece Yaylası". 23 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  5. "Arşivlenmiş kopya". 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020.
  6. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020.
  7. "Arşivlenmiş kopya". 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2007.
  8. https://www.sozcu.com.tr/2020/gundem/yalovanin-yeni-belediye-baskani-belli-oldu-5664893/
  9. http://www.yalovaozelidare.gov.tr/meclis-yeleri
  10. "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020.
  11. "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020.
  12. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr 25 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TUİK 4 Şubat 2020 verileri
  13. "Arşivlenmiş kopya". 25 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2020.
  14. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2020.
  15. "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2017.
  16. "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2017.
  17. "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2017.
  18. "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2017.
  19. "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2017.
  20. "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2017.
  21. "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  22. "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  23. "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  24. "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  25. "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  26. "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  27. "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
  28. "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  29. "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  30. "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  31. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
  32. "2016 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 8 Mart 2017.
  33. "2017 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2018.
  34. İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
  35. Karayolları Genel Müdürlüğü

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.