Termal, Yalova

Termal kasabası yeni bir yerleşmedir. Gökçedere ve Üvezpınar köylerinin birleştirilmesi sonucunda ortaya çıkmıştır. Nüfusunun çoğunluğu 93 Harbi göçmeni Gürcüler ile Lazlar ve Balkan göçmenlerinden oluşan bu iki köy 1992'de bir beldeye dönüştürülmüştür. Bu belde 1995 yılında Termal adıyla ilçe olunca, Termal kasabası da ilçe merkezi haline geldi. Gökçedere ve Üvezpınar bugün termal kasabasının mahallesidir. Termal ilçesine bağlı Akköy ve Yenimahalle köylerinin nüfusunun çoğunluğu da 93 Harbi'nin ardından Hopa ilçesi ile Çhala vadisinden göç eden Lazlar ile Maçaheli bölgesinden göç eden Gürcülerden oluşmaktadır.[1][2]

Termal Yalova'nın tam ortasında yer alır ve şifalı kaplıcalarıyla ünlüdür.

İlçe, Samanlı Vadisi içinde kurulmuştur. Toprakları Ferhat Deresi ve Samanlı Vadisi içindeki küçük akarsular ile sulanır. Karadeniz iklimi ile karasal iklim arasında geçiş özelliği gösteren bir iklime sahiptir. Toprakları, bir arada ender görülen bitki türlerinin yetiştiği bir doğa harikasıdır.

Roma ve Bizans devrinden itibaren Samanlı Dağlarının yamacındaki kaplıcalardan yararlanılmaktadır. Gökçedere ve Üvezpınar Köyleri arasındaki sıcak su kaynaklarından çıkan buhar nedeniyle yeraltı tanrısının burada yaşadığına inanılmış ve yöre Pythia Therma adı ile anılmıştır.

Osmanlılar devrinde uzun süre ilgi görmeyen kaplıcalar, Sultan Abdülmecit'in annesi Bezm-i Alem Valide Sultan 'ın romatizma ağrılarına iyi gelince yeniden ilgi çekmiştir. Abdülmecit, eski hamamları renove ettirmiş ve yeni köşkler, tesisler yaptırmış; yabancı yatırımcıların da tesislere ortak olması ve işletmesi sonucu Yalova Termal, 19. yüzyıl sonunda çok popüler bir turizm ve sağlık merkezi haline gelmiştir. Ne var ki art arda patlak veren savaşlar yüzünden yabancı ortaklar ülkeden kaçınca kendi haline bırakılıp unutulan kaplıcalar, 1929 yılında Atatürk'ün ziyareti üzerine tekrar ilgi görmüştür. Yalova'yı geleceğin su şehri yapmak isteyen Atatürk tarafından bir köşk yaptırılmış ve bugün müze olan bu köşk, cumhuriyetin ilk yıllarında hükümetin yazlık çalışma mekanı olarak kullanılmıştır. Günümüzde söz konusu hamamları, otelleri ve müzeyi kapsayan Yalova Termal Tesisleri Sağlık Bakanlığı tarafından işletilmektedir.

İlçenin gelirinin %90'ı turizmden sağlanmaktadır. İlçede 7 adet büyük otel bulunur. Konutların %80'inde pansiyonculuk yapılır. İlçede arıcılık da yapılmaktadır.

Merkezi Gökçedere ve Üvezpınar olmak üzere iki mahalleden oluşan ilçeye bağlı iki köy vardır: Akköy ve Yenimahalle.

Akköy, Karamürsel'in 1326 tarihinde Orhan Gazi tarafından fethinden sonra kurdurulmuş en eski Türk köylerindendir. Bu köyün halkı, Oğuz Türklerinin Kayı boyundan yerleşik hayata geçenleridir. Yenimahalle köyü ve 1990'larda birleştirilip Termal ilçesinin merkezini oluşturan Üvezpınar-Gökçedere köylerinin halkları ise 1877- 1878 Osmanlı-Rus Savaşı’ndan ve Balkan Savaşı’ndan sonra Kafkaslardan ve Balkan’lardan gelip yerleştrilen göçmen ailelerden oluşur.

Akköy köyünde sebze ve çiçekçilik ve Yenimalle Köyü'nde sebzecilik ve pansiyonculuk ile uğraşılır.

Termal kaplıcaları ile Yalova İskelesi arasında, cumhuriyetin ilk yıllarında dikilmiş çınar ağaçları ile çevrili yeşil bir tüneli andıran yol, Çınarlı Hiyaban adıyla anılır. 12350 metre uzunluğunda, 10 metre genişliğindeki yola çınarlar 1930 yılı Şubat-Mart aylarında 10 metre ara ile çapraz olarak dikilmiştir. Fidanlar, Teşvikiye ve Kocadere'den getirilmiştir. Bu ağaçlar 1997 yılında "korunması gereken anıt ağaçlar" olarak tescil edilmiştir.

• Yalova Valiliği Çınarlı Yol