Siirt (il)

Siirt, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan bir ildir.

Siirt
İl

İlin Türkiye'deki konumu
Ülke Türkiye
Coğrafi bölge Güneydoğu Anadolu
İdare
 • Vali Osman Hacıbektaşoğlu[1]
Yüzölçümü
 • Toplam 6,182 km² (2.386 mil²)
Nüfus
 • Toplam 318.366
 • Kır
 119.551
 • Şehir
 198.815
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
İl alan kodu 484
İl plaka kodu 56

Siirt İli Nüfusu: 322.664'dür. Bu nüfusun %70,15'i şehirlerde yaşamaktadır (2016 sonu).[2] İlin yüzölçümü 5.717 km²'dir.[3] İlde km²'ye 56 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 251'dir.) İlde yıllık nüfus artış oranı %0,72 olmuştur. İl merkezinin denizden yüksekliği: 887 m.'dir.[2]

2016 yılında TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 7 İlçe, 12 belediye, bu belediyelerde 63 mahalle ve ayrıca 277 köy vardır.[2]

Sosyal Yapı

Nüfusun büyük çoğunluğunu yerli Araplar, Kürtler ve Türkler oluşturmaktadır.

Tarihçe

Türkiye Cumhuriyeti dönemi

Cumhuriyet döneminde il olan Siirt, 1924'te Beytüşşebap'ın; 1926'da Beşiri ve Sason'un katılmasıyla genişledi. Ancak Beytüşşebap, 1936'da yeniden il yapılan Hakkâri'ye bağlandı. 1938'de Garzan (şimdiki ismi Yanarsu) ilçesinin merkezi Mısrıç'a (bugün Kurtalan) taşındı ve aynı ilçeye bağlı Baykan bucağı ilçe oldu. Aynı yıl Sason'a bağlı bucak olan Hazo, Kozluk adıyla ilçe yapıldı. 1943'te Garzan ilçesinin ve merkezinin adı Kurtalan olarak değiştirildi. 1957'de Beşiri'nin bucağı olan İluh, Batman adıyla ilçe yapıldı. 1962'de Pervari ilçesinin Müküs bucağı, Van'ın Gevaş ilçesine bağlandı. 1990 yılında Siirt'in Batman, Beşiri, Kozluk ve Sason ilçeleri yeni kurulan Batman iline bağlandı. Aynı yıl Siirt'in Şırnak ilçesiyle, Eruh'tan ayrılarak ilçe yapılan Güçlükonak beldesi yeni kurulan Şırnak iline bağlandı ve Merkez ilçeye bağlı Tillo bucağı Aydınlar adıyla ilçe yapıldı.

Yönetim
Ayrıca bakınız: Siirt'in ilçeleri

İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.

İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)

İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.[4][5]

Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.

Siirt Valisi, 1968-Of doğumlu Osman HACIBEKTAŞOĞLU’dur. 17 Haziran 2020 tarihinde İçişleri Bilgisayar Bilgi İşlem Dairesi Başkanı iken atanmıştır.[6]

2019 Türkiye yerel seçimleri sonunda Siirt Belediye Başkanlığını kazanan Berivan Helen Işık (HDP), 15 Mayıs 2020 tarihinde görevden alınmış, yerine Siirt Valisi Osman HACIBEKTAŞOĞLU kayyum olarak atanmıştır.[7] Ayrıca Baykan ve Kurtalan ilçelerinin HDP'li belediye başkanları da seçildikten sonra İçişleri Bakanlığı tarafından görevden alınmış, yerine ilçe kaymakamları kayyum atanmıştır.

2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Siirt İl Genel Meclisi üye sayısı, 15 AK Parti, 7 HDP olmak üzere 22’dir.[8] Siirt Belediye Meclisi ise 13 AK Parti ve 18 HDP olmak üzere 31 üyeden oluşur.[9]

2018 Genel seçimleri sonucu, Siirt'i temsilen TBMM'de AK Parti'den 1 milletvekili (Osman Ören) ve HDP'den 2 milletvekili (Meral Danış Beştaş, Sıdık Taş) seçilmiştir.[10]

Nüfus

Güncel Nüfus Değerleri (TÜİK 4 Şubat 2020 verileri[11])

Siirt ili nüfusu: 330.280'dir. Bu nüfusun %71,91'sı şehirlerde yaşamaktadır (2019 sonu). İlin yüzölçümü 5.718 km2'dir. İlde  km2'ye 58 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 266’dır.)

İlde yıllık nüfus % 0,42 oranında azalmıştır. Nüfusu en çok artan ilçe: Merkez ilçe (% 1,40). Nüfusu en çok azalan ilçe: Eruh (-% 7,71)

04 Şubat 2020 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 7 İlçe, 12 belediye, bu belediyelerde 63 mahalle ve ayrıca 275 köy vardır.

2019 yılı sonunda Siirt ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri[12]
İlçe Nüfus

2018

 Nüfus

2019

 Nüfus

Artışı %

 Belediye

Sayısı

 Mahalle

Sayısı

 Köy

Sayısı

 Köy

Nüfusu

 Şehir

nüfusu

 Şehirde

oturan %

 Alanı

 km2[13]

  km2'ye

düşen kişi

Baykan 26.160 25.275 -3,38 3 9 30 9.800 15.475 61,23 488 52
Eruh 20.513 18.931 -7,71 1 3 54 9.578 9.353 49,41 1.061 18
Kurtalan 59.647 60.180 0,89 2 16 55 19.919 40.261 66,90 811 74
Merkez ilçe 166.332 168.659 1,40 2 23 35 10.943 157.716 93,51 633 266
Pervari 32.128 30.858 -3,95 2 4 38 22.526 8.332 27,00 1.651 19
Şirvan 22.580 22.117 -2,05 1 5 57 17.969 4.148 18,75 936 24
Tillo 4.310 4.260 -1,16 1 3 6 2.025 2.235 52,46 138 31
SİİRT 331.670 330.280 -0,42 12 63 275 92.760 237.520 71,91 5.718 58

İlin yıllara göre nüfusları
Siirt il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
1965[14]264.83251
  %29     75.520
189.312     %71  
1970[15]320.68444%21
  %35     111.206
209.478     %65  
1975[16]381.50343%19
  %39     148.521
232.982     %61  
1980[17]445.48341%17
  %41     183.804
261.679     %59  
1985[18]524.74138%18
  %45     237.014
287.727     %55  
1990[19]243.43566-%54
  %45     110.139
133.296     %55  
2000[20]263.67664%8
  %58     153.522
110.154     %42  
2007[21]291.52859%11
  %60     173.770
117.758     %40  
2008[22]299.81959%3
  %60     178.960
120.859     %40  
2009[23]303.62259%1
  %61     183.924
119.698     %39  
2010[24]300.69559-%1
  %60     181.410
119.285     %40  
2011[25]310.46858%3
  %61     189.854
120.614     %39  
2012[26]310.87958%0
  %62     191.703
119.176     %38  
2013[27]314.15358%1
  %62     193.282
120.871     %38  
2014[28]318.36658%1
  %62     198.815
119.551     %38  
2015[29]320.35158%1
  %64     204.023
116.328     %36  

Konum

Konum Bilgileri Tablosu
Konum Bilgileri
İlçe Kuruluş Yılı[30] Alanı km²[3] Rakım mt. Merkeze km[31] Ulaşan Yollar[31]
Baykan 1938 488 720 48 E E99 / -14
Eruh Cumh.önce 1.061 1.164 53 -04, 56-25
Kurtalan Cumh.önce 811 715 30 -03, 56-52, 56-76
Pervari Cumh.önce 1.651 1.376 90 -04 (Siirt)=>56-01=>56-03, 56-06, 56-07
Siirt Merkez   633 887   -04, 56-01, 56-50
Şirvan Cumh.önce 936 905 28 -04 (Siirt)=>56-01=>56-03
Tillo 1990 138 1.188 9 -04 (Siirt)=>56-01
Siirt Cumh.önce 5.717      

Spor
Ana madde: Siirt'te spor

2018-2019 Sezonu sonunda, Siirt İl Özel İdare Spor, futbol Bölgesel Amatör Lig (BAL) de grubunu 3. sırada tamamlamıştır. 2019-2020 Sezonu sonunda 3. Lig'e yükselmiştir. 3. Lig Kadın futbol liginde de 2 takımı vardır. Hentbol erkekler 2.ligi takımı ligden çekilmiştir.

Ziraat Türkiye Kupası'nda Siirt İl Özel İdare Spor, 3.turda elenmiştir.

Önemli spor tesisleri: Siirt Atatürk Stadyumu (5.650), Siirt Kapalı Spor Salonu (1.500), 100.Yıl Yüzme Havuzu (750)'dur.

Kaynakça
  1. "Valiler Kararnamesi yayınlandı: 41 ilin valisi değişti". NTV. 10 Haziran 2020. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2020.
  4. "Arşivlenmiş kopya". 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
  5. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
  6. http://www.siirt.gov.tr/vali-ozgecmis
  7. https://www.sozcu.com.tr/2020/gundem/3-hdpli-belediyeye-kayyum-atandi-5815519/
  8. http://siirtozelidaresi.gov.tr/meclis-uyelerii
  9. "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
  10. "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
  11. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr 25 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TUİK 4 Şubat 2020 verileri
  12. "Arşivlenmiş kopya". 25 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2020.
  13. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2020.
  14. "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  15. "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  16. "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  17. "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  18. "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  19. "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  20. "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  21. "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  22. "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  23. "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  24. "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  25. "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  26. "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
  27. "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  28. "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  29. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
  30.  İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
  31. Karayolları Genel Müdürlüğü

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.