Server Paşa
Server Paşa (d. 1821 İstanbul - ö. 1886 İstanbul), Adliye, Dahiliye, Hariciye Nazırı, Şura-yı Devlet Reisliği ve Ayan Meclisi Reisliği görevlerinde bulunmuş Osmanlı bürokrat.
Bab-ı Seraskeri Nizamiye Hazinesi başkatibi Said Servet Efendi’nin oğludur. Önce Harbiye Nezareti kalemlerinden birine tayin olmuştur. Kalem Mümeyyizliğini kazandıktan sonra Hariciye’ye intisab etmiş, 1850’de Viyana Sefareti Başkatipliği’ne tayin olunmuş birkaç yıl sonra da Paris Sefareti Başkatipliği’ne tayin olmuştur. Servet Paşa, Damat Gürcü Halil Rifat Paşa ile Sultan II. Mahmud’un kızı olan Saliha Sultan’ın Ayşe Sıdıkka Hanım Sultan ile evlenmiş ve Ayşe – Azize (Nurizade Ziya Songülen’in Annesi) – Fatma isimlerinde 3 kız çocukları olmuştur. Server Paşa’nın kızlarından Azize Hanım ise; Adliye, Hariciye Nazırlığı ve Şura-yı Devlet Başkanlığı görevlerinde bulunmuş Osmanlı bürokratı Asım Mehmed Paşa’nın oğlu olan Hariciye Memuru Suad Bey (Ziya Songülen’in babası) ile evlenmiştir.
1854-1885 tarihinde Petersburg Maslahatgüzarlığı’na atanmış, 1860’ta İstanbul’a gelerek Ticaret Müsteşarı olmuş, 1863 senesinde 6. Belediye Dairesi reisliğine getirilmiş, bu görevde bulunurken Komiser unvanıyla Girit'te vali vekilliği yapmıştır. 19 Mart 1868’de İstanbul Şehremaneti’ne (İstanbul Belediye Başkanı) tayin olmuştur. Bu görevi 18 Temmuz 1870 tarihine kadar sürdürmüştür. Sadrazam ve Hariciye Nazırı Ali Paşa’nın vefatından sonra Hariciye Nezareti’ne tayin olunmuş, 1872’de de Paris Sefaret-i Seniyyesi’ne atanmıştır.
Nafıa Nezareti ve 26 Ağustos 1875-12 Şubat 1876 tarihlerinde Şura-yı Devlet başkanlığı görevlerde de bulunmuştur. Ayan Meclisi'ın ilk teşkilinde ayanlığa seçilmiş ve daha sonra Ayan Meclisi Reisliği’ne getirilmiştir. 12 Eylül 1880 - 8 Mayıs 1882 tarihlerinde Şura-yı Devlet başkanlığı görevine tekrar getirilmiştir. Daha sonra tekrar Hariciye Nezareti’ne getirilen Server paşa bu görevinden istifa ettikten bir süre sonra Dahiliye ve Adliye Nazırlığı görevlerinde bulunmuştur. Adliye Nazırlığı görevi sırasında vefat etmiş ve II. Mahmut Türbesi bahçesine defnedilmiştir.
Ayrıca Fenerbahçe Spor Kulübü'nün ilk başkanı ve kurucularından olan Ziya Songülen'in dedesidir.
