Kosova'da COVID-19 pandemisi
Bu makale COVID-19 pandemisi'nin (COVID-19) Kosova'daki etkisini belgelemektedir.
 Kosova'da COVID-19 vakalarının olduğu belediyeleri (kırmızı) gösteren harita (19 Nisan itibarıyla) | |
| Yer |
 Kosova |
|---|---|
| Hastalık | COVID-19 |
| Virüs cinsi | SARS-CoV-2 |
| İlk vaka | Viti |
| Varış tarihi |
13 Mart 2020 (10 ay, 3 hafta ve 2 gün) |
| Kaynak ülke(ler) | İtalya |
| Vaka Sayıları [1] | |
| Doğrulanmış vakalar | 53.264 |
| İyileşmiş | 45.002 (%84.48) |
Ölümler | 1.368 (%2.56) |
| Aktif vakalar | 6.894 (%12.94) |
| Ağır vakalar | 700 |
| Son Güncelleme | 11 Ocak 2021 |
Arka plan
{{kayma|
12 Ocak'ta, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Çin'in Hubei eyaletinin, Vuhan şehrinde 31 Aralık 2019'da DSÖ'nün dikkat ettiği bir grup insanda solunum hastalığına neden olan yeni bir koronavirüsün olduğunu doğruladı.[2][3]
2003'teki SARS'dan farklı olarak, COVID-19'un vaka ölüm oranı çok daha düşüktür.[4][5] Ancak anlamlı bir toplam ölüm sayısı ile bulaşma sıklığı önemli ölçüde daha fazladır.[4][6]
Zaman çizelgesi
13 Mart'ta ilk iki vaka doğrulandı. 77 yaşında Viti'deki bir adam ve Klina'da Caritas Kosova ile çalışan 20'li yaşların başında İtalyan bir kadın.[7][8] Kosova Hükûmeti, bu iki şehri karantinaya almaya ve bu iki şehrin giriş ve çıkışlarını engellemeye karar verdi.[9]
14 Mart'ta üçüncü vaka doğrulandı. 77 yaşında Viti'deki adamın ailesinden birinin koronavirüs testi pozitif çıktı.[10] Aynı gün, iki vaka daha doğrulandı. 42 yaşında Viti'den bir adam ve 37 yaşında Malişova'dan bir adam.[11] Malişova'daki ilk vaka ortaya çıktıktan sonra, Kosova Başbakanı Albin Kurti belediyeyi karantinaya alma kararı verdi.[12]
15 Mart'ta dört yeni vaka daha doğrulandı. Üçü Malişova'da ve biri Poduyeva'nın Dumnica köyünde ortaya çıktı.[13] Yeni vakalar ortaya çıktıktan sonra Sağlık Bakanlığı, Kosova Hükûmeti'nden bir halk sağlığı acil durumu ilan etmesini istedi.[14]
16 Mart'ta 77 yaşında Viti'deki adamın dört yakın aile üyesinde koronavirüs testi pozitif çıktı.[15] Aynı gün iki koronavirüs vakası daha doğrulandı. Londra'dan Priştine'ye geçen bir çift; sırasıyla Prizren ve Kastriot'tan 26 yaşında bir erkek ve bir kadın.[16]
17 Mart'ta yeni bir vaka doğrulandı. Londra'dan Kosova'nın başkenti Priştine'ye bir gün önceki koronavirüs testi pozitif çıkan 39 yaşında bir kadın.[17][18] Aynı gün, üç yeni vaka daha doğrulandı; doğrulanan vakalar Poduyeva'nın Dumnica köyündeki hastanın ailesinden yakınlarıydı[19] ve Düsseldorf'dan uçan karısıyla birlikte bir erkek koronavirüs testi pozitif çıktı.[20]
18 Mart'ta yeni bir vaka doğrulandı. Poduyeva'dan 55 yaşında bir kadının koronavirüs testi pozitif çıktı.[21] Aynı günün akşamı 13 Mart'tan bu yana ilk defa bir koronavirüs vakası akşam boyunca özgür oldu.[22]
19 Mart'ın gecesinde yeni bir vaka doğrulandı. Sekiz gün önce Berlin'den Priştine'ye uçarken koronavirüs testi pozitif çıkan Liplan'ın Yanova köyünden 46 yaşında bir adamdı.[23]
Pandeminin ülkeye etkisi
Siyaset
18 Mart'ta İçişleri Bakanı Agim Veliu, koronavirüs pandemisini ele almak için Kosova Güvenlik Konseyi'ne başkanlık ederek olağanüstü halin ilan edilmesine desteği dolayı Kosova cumhurbaşkanı, Hashim Thaçi tarafından görevden alındı.[24] 25 Mart gecesinde Albin Kurti'nin kabinesi meclisteki hükûmet ortağı (Kosova Demokratik Ligi) tarafından başlatılan bir güvensizlik hareketiyle devrildi.[25]
İstatistikler
- 23 Nisan 2020 itibarıyla, Kosova'da COVID-19 için toplam 5.372 kişi test edildi.[26]
Belediyelerin pandemi istatistikleri
- 23 Nisan 2020 [27] itibarıyla
| Belediyeler | Vakalar | Ölümler | İyileşenler |
|---|---|---|---|
| Ferizovik | 93 | 2 | 1 |
| Malişova | 70 | 1 | 31 |
| Priştine | 65 | 2 | 2 |
| Viti | 49 | 0 | 2 |
| Prizren | 37 | 2 | 2 |
| Kameniçe | 34 | 0 | 3 |
| Kuzey Mitrovica | 33 | 2 | 0 |
| Suvareka | 33 | 1 | 1 |
| Gilan | 29 | 1 | 4 |
| Vıçıtırın | 24 | 1 | 2 |
| İpek | 21 | 1 | 4 |
| Zubin Potok | 20 | 0 | 0 |
| Zveçan | 19 | 1 | 0 |
| Ştimle | 17 | 0 | 1 |
| Yakova | 16 | 1 | 4 |
| Liplan | 15 | 0 | 0 |
| Leposaviç | 11 | 2 | 0 |
| Poduyeva | 9 | 1 | 3 |
| Elezhan | 7 | 0 | 0 |
| Kosova Ovası | 7 | 0 | 0 |
| İstok | 6 | 1 | 0 |
| Klina | 5 | 0 | 1 |
| Skenderay | 5 | 0 | 0 |
| Glogovaç | 2 | 0 | 0 |
| Deçan | 1 | 0 | 0 |
| Kastriot | 1 | 0 | 1 |
| Rahofça | 1 | 0 | 1 |
| Toplam | 630 | 19 | 138 |
Uluslararası yardım
Ülkeler ve uluslararası organizasyonlar pandemiyle mücadeleye yardımcı olmak için Kosova Hükümeti'ne yardım ve fon gönderdi:
AB 25 Mart'ta, kapasiteyi arttırma ve koronavirüs pandemisi'yle mücadele yeteneklerini geliştirme amacıyla 68 milyon Euro bağışta bulundu.[28]
Norveç 6 Nisan'da, kapasiteyi arttırma ve koronavirüs pandemisi'yle mücadele yeteneklerini geliştirme amacıyla 450.000 Euro bağışta bulundu.[29]>
Sırbistan, Kosova sağlık sistemi için 1.000 koronavirüs test kiti bağışladı.[30]
İsviçre 3 Nisan'da, kapasiteyi arttırma ve koronavirüs pandemisi'yle mücadele yeteneklerini geliştirme amacıyla 500.000 İsviçre frankı bağışta bulundu.[31]
Türkiye koruyucu maskeler, koruyucu giysiler ve 1.000 COVID-19 test kiti bağışladı.[32]
UNICEF 1,5 ton tıbbi yardım bağışladı.[33]
ABD 27 Mart'ta, kapasiteyi arttırma ve koronavirüs pandemisi'yle mücadele yeteneklerini geliştirme amacıyla 1,1 milyon Euro bağışta bulundu.[34]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- "Welcome to the reporting page". 17 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2020.
- Elsevier. "Novel Coronavirus Information Center". Elsevier Connect (İngilizce). 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- Reynolds, Matt (4 Mart 2020). "What is coronavirus and how close is it to becoming a pandemic?". Wired UK (İngilizce). ISSN 1357-0978. 5 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Crunching the numbers for coronavirus". Imperial News (İngilizce). 19 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "High consequence infectious diseases (HCID); Guidance and information about high consequence infectious diseases and their management in England". GOV.UK (İngilizce). 3 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "World Federation Of Societies of Anaesthesiologists – Coronavirus". www.wfsahq.org (İngilizce). 12 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Konfirmohet, dy raste me koronavirus në Kosovë" [Confirmed, two cases with coronavirus in Kosovo] (Arnavutça). Gazeta Express. 13 Mart 2020. 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "77 vjeçari me koronavirus është nga ky fshat i Vitisë" [The 77-year-old with coronavirus is from this village of Vitia]. Korrespodenti (Arnavutça). 13 Mart 2020. 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
Kujtojmë, që përveç këtij të moshuari është edhe një vajzë 20 vjeçare me shtëtësi italiane, që ka punuar në Klinë, në Caritas Kosova
- "Vitia dhe Klina në karantinë" [Vitina and Klina quarantined] (Arnavutça). RTV21. 14 Mart 2020. 15 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Shkon në tre numri i personave të prekur me coronavirus në Kosovë" [The number of people infected with coronavirus in Kosovo is three] (Arnavutça). Telegrafi. 14 Mart 2020. 15 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Edhe dy raste të reja të konfirmuara me coronavirus në Kosovë" [Two new cases confirmed with coronavirus in Kosovo] (Arnavutça). Telegrafi. 14 Mart 2020. 15 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Edhe Malisheva në karantinë" [Even Mališevo in quarantine] (Arnavutça). Gazeta Express. 14 Mart 2020. 15 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Konfirmohen 4 rastet e reja me coronavirus, 3 nga Malisheva dhe një nga Podujeva" [The 4 new cases of coronavirus confirmed, 3 from Mališevo and one from Podujevo] (Arnavutça). Kallxo. 15 Mart 2020. 4 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Qeveria shpall gjendje emergjente të shëndetit publik" [The government declares a public health emergency] (Arnavutça). Telegrafi. 15 Mart 2020. 28 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Edhe katër raste të reja me coronavirus, shkon në 13 numri i të infektuarve" [Another four new cases with coronavirus, the number of infected reaches 13] (Arnavutça). Telegrafi. 16 Mart 2020. 17 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Konfirmohen edhe dy raste të reja me coronavirus, shkon në 15 numri i të prekurve" [Two new cases with coronavirus confirmed, the number of the infected raises to 15] (Arnavutça). Telegrafi. 16 Mart 2020. 19 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Edhe një rast me coronavirus në Kosovë, duke çuar në 16 numrin e të prekurve" [Another case with coronavirus in Kosovo, leading to 16 number of those affected] (Arnavutça). Telegrafi. 17 Mart 2020. 19 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "E infektuara e fundit me coronavirus është nga Prishtina" [The last infected with coronavirus is from Pristina]. Ekonomia Online (Arnavutça). 17 Mart 2020. 4 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Personi i 17-të i konfirmuar me coronavirus është nga Dumnica e Podujevës" [The 17th person confirmed with coronavirus is from Dumnica of Podujevo] (Arnavutça). Telegrafi. 17 Mart 2020. 19 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Konfirmohen edhe dy raste, arrinë në 19 numri i të infektuarëve me coronavirus në Kosovë, të infektuarit janë nga Gjakova" [Two more cases are confirmed, the number of the infected with coronavirus in Kosovo reaches 19, the infected are from Gjakova] (Arnavutça). Telegrafi. 17 Mart 2020. 18 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Shkon në 20 numri i personave të prekur me coronavirus në Kosovë" [The number of people infected with coronavirus in Kosovo reaches 20] (Arnavutça). Telegrafi. 18 Mart 2020. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Lajm i mirë, mbrëmje pa asnjë rast me koronavirus në Kosovë" [Good news, an evening with no case with coronavirus in Kosovo] (Arnavutça). Koha Ditore. 18 Mart 2020. 19 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Konfirmohet edhe një rast me coronavirus në Kosovë – një 46 vjeçar nga Lipjani i kthyer nga Berlini" [Another case of coronavirus confirmed in Kosovo – a 46-year-old from Lipjan returned from Berlin] (Arnavutça). Telegrafi. 19 Mart 2020. 2 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Kurti shkarkon Agim Veliun" [Kurti dismisses Agim Veliu] (Arnavutça). Telegrafi. 18 Mart 2020. 29 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Bie Qeveria Kurti" [The Kurti Government falls] (Arnavutça). Kallxo. 25 Mart 2020.
- "Gjashtë të shëruar dhe tridhjetë e tre raste pozitive me COVID-19!" [Six healed and thirty-three positive cases with COVID-19!]. Facebook (Arnavutça). National Institute of Public Health of Kosovo. 22 Nisan 2020. 15 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "COVID19 - Kosova". Kosova Health (Arnavutça, Sırpça, ve İngilizce). Ministry of Health. 13 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "BE-ja ndihmon Kosovën me afër 70 milionë euro për t'u përballur me pasojat e koronavirusit". Koha Ditore (Arnavutça). 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Norvegjia ndihmon Kosovën me 450 mijë euro për blerjen e respiratorëve". Kallxo (Arnavutça). 20 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Kosova pranon njëmijë teste për COVID-19 nga Serbia". Telegrafi (Arnavutça). 20 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Zvicra ndihmon Kosovën në luftën kundër koronavirusit". Klan Kosova (Arnavutça). 20 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "Turqia e ndihmon Kosovën në luftën kundër Koronavirusit Covid-19". Ministria e Shendetësisë (Arnavutça). 20 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "UNICEF i vjen në ndihmë Kosovës, dhuron 1.5 ton pajisje profesionale mbrojtëse". NewsBomb (Arnavutça). 20 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
- "SHBA-ja ndihmon Kosovën me 1.1 milion euro për luftimin e COVID-19". Telegrafi (Arnavutça). 28 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.
Dış bağlantılar
- Resmî site (Arnavutça, Sırpça ve İngilizce)