Katar

Katar, resmî adıyla Katar Devleti[6] (Arapça: دولة قطر, Devletü't-Katar), Arap Yarımadası'nın doğusunda bulunan bir Basra Körfezi ülkesi. Tek kara sınır komşusu Suudi Arabistan olup diğer tarafları Basra Körfezi ile çevrilidir. Kuzeybatısında Bahreyn, batı ve güneyinde Suudi Arabistan, doğusunda Birleşik Arap Emirlikleri ve kuzeyinde İran bulunur.

Katar
دولة قطر
Devletü't-Katar
Katar Devleti
Arma
Başkent
ve en büyük şehir
Doha
25°18′K 51°31′D
Resmî diller Arapça
Etnik gruplar
(2015)
  • %11,6 Katarlılar
  • %88,4 diğer
Hükûmet Üniter anayasal mutlak monarşi
 Emîr
Tamim bin Hamad es-Sani
 Başbakan
Halid bin Halife bin Abdülaziz El Sani
Tarihçe  
 Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlık
1915
 Mevcut aile iktidara geldi

18 Aralık 1878
 Birleşik Krallık ile özel anlaşmanın sona ermesi

3 Eylül 1971
Yüzölçümü
 Toplam
11.586 km2 (4.473 sq mi) (164.)
 Su (%)
önemsiz miktar
Nüfus
 2020 tahminî
2.795.484[1] (139.)
 2010 sayımı
1.699.435[2]
 Yoğunluk
176/km2 (455,8/sq mi) (76.)
GSYİH (SAGP) 2020 tahminî
 Toplam
357,338 milyar $[3] (51.)
 Kişi başına
138.910 $[3] (1.)
GSYİH (nominal) 2018 tahminî
 Toplam
183,807 milyar $[3] (56.)
 Kişi başına
66.202 $[3] (6.)
Gini (2007) 41.1[4]
orta
İGE (2019)  0.848[5]
çok yüksek · 45.
Para birimi Katar riyali (QAR)
Zaman dilimi UTC+3 (AST)
Trafik akışı sağ
Telefon kodu 974
ISO 3166 kodu QA
İnternet alan adı .qa قطر.

2,15 milyon nüfuslu Katar, artan petrol fiyatları ve sahip olduğu doğalgaz rezervleri sayesinde kişi başına düşen gelire göre dünyanın en zengin ülkesidir.[3] Katar, Orta Doğu'daki bütün körfez ülkelerinde olduğu gibi ekonomik olarak hızla gelişmektedir.

Tarih

Katar'da bir kale.

Katar, uzun yıllar bölge aşiret beylerinin emri altında yönetilmiştir. Bölge genellikle göçebe kabilelerin yaşadığı yer olduğu için idaresinde de sık sık değişmeler meydana gelmiştir. 19. yüzyılda bölgenin idaresi bugünkü emîrin büyük dedesi olan Muhammed al Sani'ye geçmiştir.

Ülkede fiilî Türk egemenliği ilk olarak 1852'de, daha sonra ve kesin olarak 1871'de Muhammed el-Sani'nin daveti üzerine başlamıştır. Katar'ın bugünkü başkenti Doha (Kal'atü't-Türk adı verilen kale) ve yine bugün ABD üssünün bulunduğu el-Obeid'e yerleşen Türk birlikleri 1913'e kadar kaldılar. Katar da Basra Vilayeti'nin Lahsa sancağına bağlı bir kaza (ilçe) oldu. Al-Sani ailesi de Osmanlı kaymakamları olarak görev yapmaya başlamışlardır. Osmanlı Devleti Katar üzerindeki haklarından 29 Temmuz 1913'te vazgeçti. Son Türk askeri Katar'dan Ağustos 1915'te çekildi. I. Dünya Savaşı'nın çıkmasının akabinde 3 Kasım 1916'da Katar Britanyalı işgaline girdi. Katar, 3 Eylül 1971'de Britanyalı hâkimiyetinden ayrılarak resmen bağımsız bir devlet olmuştur.

Ekonomi

Petrol rezervlerinin keşfedilmesinden önce Katar ekonomisi balıkçılık ve inci avcılığına bağlıydı. Ama 1940'larda petrol rezervlerinin keşfiyle ülkenin tüm ekonomisi değişime uğradı. Bu değişim yüksek yaşam standartları ve büyük ülkelerin vatandaşlarına sunduğu sosyal hizmetleri de beraberinde getirdi.

Ülke, dünyadaki en çok gaz rezervlerine sahip ülkeler arasındadır. Bu büyük etken ülke vatandaşlarının refah seviyesini en üst basamaklara taşımıştır. Ülkede hemen hemen hiçbir tüketim maddesi üretilmemekte, dışarıdan ithal edilmektedir. Fakat ülkedeki oldukça az olan vergi oranları ve enerjinin çok ucuz olması bu mallardaki fiyatı oldukça düşük tutması beklentisi doğursa da gıda benzeri tüketim malzemeleri ucuz değildir ama elektrik ve elektronikte ucuzluk kendisini hissettirmektedir. 1 tanesi karada 6'sı açık denizde olmak üzere toplam 7 adet doğal gaz üretim noktası vardır. Ülkenin körfeze bakan kısmında Ras Laffan isimli bir endüstri şehri kurulmuştur.

Petrolün varlığı ülkede gübre ve çimento sanayisinin gelişmesine de katkıda bulunmuştur.

Demografi

Tarihî nüfus
Yıl Nüfus   %± Artış  
1904 27.000     
1970 111.133 2,17%
1986 369.079 7,79%
1997 522.023 3,20%
2004 744.029 5,19%
2010 1.699.435 14,76%
2013 1.903.447 3,85%
2016 2.545.000 10,17%
Kaynaklar: Qatar Statistics Authority (1904–2004);[7] 2010 nüfus sayımı;[2] 2013 tahmini[8][9] 2016[10]

Katar vatandaşlarının tamamına yakını İslam dinine mensuptur. Etnik Arapların dışında çoğu vatandaş çeşitli ülkelerden petrol sektöründe çalışmak için gelmiştir. Arapça ana dildir. Onlarca değişik milletten insanların bulunması İngilizceyi ikinci bir millî dil hâline getirmiştir. Katar Araplarının genelde üst düzey yönetici, bürokrat ya da mal sahibi olduğu ülkede diğer ülke Arapları bankalarda, petrol ve gaz tesislerinde ya da devletin kurumlarında memur olarak çalışırlar. Ülkenin demografik yapısı göçmenlik sistemine dayalıdır. Ülkede yabancı ülkelerden yaklaşık 1,8 milyona yakın işçi çalışmaktadır. Genellikle Filipinler, Nepal, Hindistan gibi ülkelerden insanlar bu ülkeye inşaat, sağlık, hizmet, enerji sektörlerinde çalışmak için gelirler.

Katar'da her 100 kadına 329 erkek düşer, 25-54 arasında bu oran 461'e kadar çıkar. Bu oranlar erkeklerin aleyhine olan dünyanın en yüksek cinsiyet oranlarıdır.[11]

Eğitim

Yakın tarihte Katar'da eğitime büyük önem verilmeye başlandı. Öğrenci sayısı az olduğundan daha iyi eğitim olanakları sağlanmaya başladı. Herkese bedava olarak verilen sağlık hizmetlerinin yanında anaokulundan üniversiteye kadar eğitim tüm Katar vatandaşları için ücretsiz hale getirildi. Ülkenin Katar Üniversitesi adında bir üniversitesi ve birçok yüksek eğitim kurumu vardır. Başkent Doha'da yapımı devam eden eğitim kasabası ülkenin tüm Orta Doğu'nun en büyük eğitim yeri olmasını sağlamakta ve tüm bölgeden öğrencilerin burada toplanmasını hedeflemektedir.

Coğrafya

Katar çöllerinden görünüm

Katar Yarımadası Basra Körfezi'ne doğru Suudi Arabistan'dan çıkmış 160 km'lik bir uzantıya benzer. Genellikle alçak düzlüklerden oluşan ülke kumla örtülüdür. Ülkenin güneyi ise çöllerle kaplıdır.

İklim

Yazın kurak ve nemli, kışın ise ılık ve az yağışlıdır.

İdari bölümler

Katar Polisi, Doha 2008.
Katar

Katar en büyük idari birim olan 8 ayrı belediyeye bölünmüştür. Bunlar; Doha, Er Reyyan, El Şahaniye, Umm Selâl, El Hor, El Vakra, Ed Daayin ve El Şemal belediyeleridir.

Sosyal hayat

Katar sosyal hayat olarak da birçok etkinliğe ev sahipliği yapmaktadır. Hareketli gece hayatı ve birçok dünya yıldızının uğrak yeridir. Uçsuz bucaksız çöllerinde kamp yapabilir, şubat ayında bile denize girilebilmektedir. Birçok alışveriş merkezleri bulunmaktadır.

Spor

Ülkede en çok sevilen spor futboldur. Bu nedenle birçok ünlü futbol yıldızı ve dünya takımlarının katıldığı özel maç organizasyonları sık düzenlenmektedir. Tenis de Katar'da sevilen sporlar arasındadır. Her yıl uluslararası düzeyde 5 ayrı turnuva düzenlenmektedir. Katar, 2022 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmaya hak kazanmıştır.

Kaynakça

  1. "Population structure". Ministry of Development Planning and Statistics. 31 Ocak 2020. 8 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  2. "Populations". Qsa.gov.qa. 9 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2010.
  3. "World Economic Outlook Database, April 2018 – Report for Selected Countries and Subjects". International Monetary Fund (IMF). April 2018. 4 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  4. "GINI index". World Bank. 2 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2013.
  5. Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
  6. "Arşivlenmiş kopya". 7 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2014.
  7. "History of Census in Qatar". Qatar Statistics Authority. 11 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2013.
  8. "Population structure". Qatar Statistics Authority. 31 Ocak 2013. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2017.
  9. "Arşivlenmiş kopya". BBC News. 16 Ocak 2013. 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2013.
  10. "Arşivlenmiş kopya". 20 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2017.
  11. "Sex ratio". The World Factbook. 30 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2017.

Dış bağlantılar

Katar Devleti, Resmi Portalı

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.