Afrika Birliği

Afrika Birliği, Afrika kıtasında yer alan Afrika ülkelerinin tek çatı altında toplandığı ve Afrika Birliği Örgütü'nün ardılı olarak 2002 yılında oluşturulan uluslararası kuruluştur.

Bayrak
Arma
Millî marş
Let Us All Unite and Celebrate Together[1]
Başkent Addis Ababa, Etiyopya
En büyük Kahire
Resmî diller Arapça, Fransızca, İngilizce, İspanyolca, Portekizce, Svahili[2]
Tanınan bölgesel diller Tüm Afrika dilleri
Hükûmet
• Başkan
Cyril Ramaphosa
• Komisyon Başkanı
Moussa Faki
• Pan Afrika Parlamentosu Başkanı
Roger Nkodo Dang
Tarihçe  
• ABÖ olarak
25 Mayıs 1963
• Afrika Birliği olarak
9 Temmuz 2002
Yüzölçümü
• Kara
 30.370.000 km2 (11.730.000 sq mi)
Nüfus
• Tahminî
 1.216.000.000
GSYİH (SAGP) tahminî
• Toplam
 7,573 Trilyon
• Kişi başına
 5,735 $
GSYİH (nominal) tahminî
• Toplam
 2,587 Trilyon
• Kişi başına
 1,958 $

Afrika Birliği, Habeşistan İmparatoru Haile Selassie'nin gayretleri ile 22-25 Mayıs 1963'te Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa'da bir araya gelen otuz iki bağımsız Afrika ülkesinin imzaladığı antlaşma ile Afrika Birliği Örgütü adıyla kuruldu. 9 Temmuz 2002 tarihinden itibaren Afrika Birliği adını alan örgütün temel amacı Afrika ülkeleri arasında dayanışma ve iş birliğini artırmaktır. Merkezi hâlen Addis Ababa'da bulunan bu birliğe Afrika'da bulunan tüm ülkeler üyedir.

Üye devletler
Renkler ülkelerin öncel oluşum ABÖ'ye ya da ardılı Afrika Birliği'ne üyelik yılını göstermektedir

Ayrılıp tekrar dahil olan üye
  • Fas: 1984 yılında Batı Sahra'nın ilhakını Afrika Birliği'nin kabul etmemesi yüzünden bu birlikten ayrıldı. Fas, Temmuz 2016'da yaptığı açıklamada yeniden Afrika Birliği içerisinde yer almayı hedeflediğini açıklamıştır.[3] Ülke Aralık 2016'da yaptığı yeni üyelik başvurusu ile birlik içerisinde yeniden yer almak istediğini ifade etmiştir.[4] 30 Ocak 2017 tarihinde gerçekleştirilen 28. Afrika Birliği toplantısında Fas yeniden üyeliğe dahil edilmiştir.[5]

Üyelik talebi
  • Somaliland: 1991 yılında bağımsızlığını ilan etmesine rağmen ulusalararası alanda Somali'nin bir parçası olarak görülen Somaliland, 2005 yılında Afrika Birliği'ne üye olmak için başvuru yapmıştır. Bu başvuru işleme alınmamıştır.[6]
  • Haiti: 2 Şubat 2012 tarihinde Afrika Birliği'nde gözlemci üye statüsünü elde eden Haiti, bu tarihten sonra Afrika Birliği'ne Afrika kıtası ülkesi olmamasına rağmen resmen ortak üye olabilmek için resmi başvuru yapmıştır.[7]

Gözlemci üyeler
  • Kazakistan: Ülke 2013 yılından bu yana gözlemci üye devlet konumundadır.[8]
  • Letonya: Ülke 2012 yılından bu yana gözlemci üye devlet konumundadır.[9]
  • Litvanya: Ülke 2013 yılından bu yana gözlemci üye devlet konumundadır.[10]
  • Filistin: 2013 yılından bu yana gözlemci üye devlet konumundadır.[11]
  • Sırbistan: Gözlemci üye statüsüne sahip olan ülkede, ülke Dışişleri bakanları 2011, 2012 ve 2014 yıllarında gerçekleştirilen Afrika Birliği zirvelerine katılmışlardır.[12][13]
  • Türkiye: Ülke 2005 yılından bu yana gözlemci üye devlet konumundadır.[14]
  • Ukrayna: Ülke 2016 yılından bu yana gözlemci üye devlet konumundadır.[15]
  • Haiti: 2 Şubat 2012 tarihinde Afrika Birliği'nde gözlemci üye statüsünü elde etti.

Afrika Birliği başkanları
Ana madde: Afrika Birliği Başkanı
Afrika Birliği bölgeleri
 Kuzey  Güney  Doğu  Batı  Merkez 
Afrika Birliği başkanları
İsim Göreve başlama Görev bitişi Ülke
Thabo Mbeki 9 Temmuz 2002 10 Temmuz 2003
Joaquim Chissano 10 Temmuz 2003 6 Temmuz 2004
Olusegun Obasanjo 6 Temmuz 2004 24 Ocak 2006
Denis Sassou Nguesso 24 Ocak 2006 24 Ocak 2007
John Kufuor 30 Ocak 2007 31 Ocak 2008
Jakaya Kikwete 31 Ocak 2008 2 Ocak 2009
Muammer Kaddafi 2 Şubat 2009 31 Ocak 2010
Bingu wa Mutharika[16][17] 31 Ocak 2010 31 Ocak 2011
Teodoro Obiang Nguema Mbasogo[18] 31 Ocak 2011 29 Ocak 2012
Yayi Boni 29 Ocak 2012 27 Ocak 2013
Hailemariam Desalegn 27 Ocak 2013 30 Ocak 2014
Mohamed Ould Abdel Aziz 30 Ocak 2014 30 Ocak 2015
Robert Mugabe 30 Ocak 2015 30 Ocak 2016
Idriss Déby 30 Ocak 2016 30 Ocak 2017
Alpha Condé[19] 30 Ocak 2017 28 Ocak 2018
Paul Kagame[20] 28 Ocak 2018 10 Şubat 2019
Abdülfettah es-Sisi 10 Şubat 2019 Görevde

Komisyon başkanları
Görev dönemiKomisyon başkanı[21]Üye ülke
2002-2003Amara Essy (Geçici) Fildişi Sahili
2003-2008Alpha Oumar Konaré Mali
2008-2012Jean Ping Gabon
2012-2017Nkosazana Dlamini-Zuma Güney Afrika Cumhuriyeti
2017-günümüzeMoussa Faki[22] Çad

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. "Arşivlenmiş kopya". 15 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2011.
  2. "Official Languages "Art. 11 AU" Protocol on amendments to the constitutive act of the African Union" (PDF). 30 Haziran 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2014.
  3. "Fas yeniden Afrika Birliği'ne dönmek istiyor". 5 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2016.
  4. Fas yeniden üyelik başvurusunda bulundu
  5. Fas tekrar Afrika Birliği üyeliğine kabul edildi
  6. Somaliland'dan Afrika Birliği başvurusu
  7. "Haiti'den Afrika Birliği başvurusu". 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2016.
  8. "Kazakistan, Afrika Birliği gözlemci üye statüsünü elde etti". 31 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2016.
  9. Letonya, Afrika Birliği gözlemci üye statüsünü elde etti
  10. "Litvanya, Afrika Birliği gözlemci üye statüsünü elde etti". 20 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2016.
  11. Filistin, Afrika Birliği'nde gözlemci üye oldu
  12. Sırbistan Dışişleri Bakanı, 2014 Afrika Birliği zirvesine katıldı
  13. Sırbistan Dışişleri Bakanı, 2011 Afrika Birliği zirvesine katıldı
  14. Türkiye 2005 yılında Afrika Birliği gözlemci üye statüsünü elde etti
  15. Ukrayna, Afrika Birliği gözlemci üye statüsünü elde etti
  16. Gaddafi fails in bid to remain African Union chair, Reuters, 31 January 2010
  17. Malawi president takes over as AU president 30 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., AFP, 31 January 2010
  18. According to the AU 6 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., his official style is Son Excellence Obiang Nguema Mbasogo, Président de la République, Chef de l'État et Président Fondateur du Parti Démocratique de Guinée Equatoriale (Fransızca). Retrieved 4 October 2011.
  19. "Guinea President Alpha Conde elected AU chair succeeding Deby". The Star Kenya. 13 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2017.
  20. "President Paul Kagame, Elected as New Chairperson of the African Union for the year 2018 - African Union". au.int. 13 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2020.
  21. AU, in: rulers.org
  22. "Afrika Birliği yeni komisyon başkanını seçti". 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2017.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.