Hiroşima ve Nagasaki'ye atom bombası saldırısı

• Kent merkezi'nin çapının 4,8 kilometreden fazla olup merkezin etrafında da yerleşim bölgelerinin varolması.
• Tokyo (東京 Tōkyō) ile Nagasaki (長崎) arasında (Tokyo'nun batısı ve Nagasaki'nin doğusu) bulunan şehirlerden olması.

Aynı gün aday seçilen 17 kent: (Daha önceki saldırılarıyla imha edilen kentler hariç etme şartı konulmuştu.)

• Kantō bölgesi: Tokyo Körfezi, Kawasaki (川崎) kenti ve Yokohama (横浜) kenti
• Tōkai bölgesi: Nagoya (名古屋) kenti
• Kansai bölgesi: Osak (大阪 Ōsaka) kenti, Kobe (神戸 Kōbe) kenti ve Kyoto (京都 Kyōto) kenti
• Chūgoku bölgesi: Hiroşima kenti, Kure (呉) kenti, Shimonoseki (下関) kenti ve Yamaguchi (山口) kenti
• Kyūşū Bölgesi: Yahata (八幡) kenti, Kokura (小倉) kenti, Kumamoto (熊本) kenti, Fukuoka (福岡) kenti, Nagasaki kenti ve Sasebo (佐世保) kenti

'Patlama rüzgârının etkisi ölçlenebilecek coğrafiye sahip olması şartı ilave edildikten sonra 11 Mayıs 1945'te düzenlenen Hedef Tetkik Komitesi'nin ikinci toplantısında hedefin Kyoto, Hiroşima, Yokohama ve Kokura kentleri oldu. Daha sonra Kyoto'nun yerine Niigata seçildi.

28 Mayıs 1945'te atılacak olan Atom bombası'nın etkisini ölçebilmesi maksadıyla seçilen dört kente herhangi hava saldırı yasaklandı. Bunun yan etkisi olarak 'Oraya hava saldırı yok.' söylentileri yaratıldı ve milletin oralara yapılan yoğun göcün sebebi oldu.

1 Haziran 1945 tarihli toplantısında Hedefin imajı olarak 'Etrafında işçi evlerinin bulunduğu Askeri Sanayi Bölgesi'nden bahsedildi ve atom bombasını atmadan önce herhangi ikazın edilmeyeceği kararlaştırıldı.

14 Haziran 1945'te Kyoto ve Yokohama hedef adaylarından düşürülerek yerine Nagasaki seçildi.

25 Temmuz 1945'te Truman son emrini verdi. Ona göre 'Özel Bomba' 3 Ağustos 1945 tarihten sonra gözle görerek atması mümkün olduğu günü seçerek Hiroşima, Kokura, Nagasaki ve Niigata'dan birine karşı atılacaktı.

2 Ağustos 1945 tarihli '13. Stratejik Emri' ile Niigata hedeften çıkarıldı ve birinci Hedefi: 'Hiroşima ve onun sanayi bölgesi', ikinci hedefi: 'Kokura Silâhanesi ve onun şehir merkezi', Yedekte üçüncü Hedefi 'Nagasaki'nin şehir merkezi' olarak kararlaştırıldı.[7]

Aralık 1944'te Franklin Delano Roosevelt'in emriyle Kara, Deniz ve Hava kuvvetlerinden toplanan 1767 personeli ve Albay Paul W. Tibetts'in komutanlığında 509. Mürettep Grubu kuruldu. Önce Utah eyaletinde çöl içindeki üste tatbikata başlayarak Mayıs 1945'te Tinian Adası'na taşındı. 'Gümüş Tabak'(Silverplate) kod adlı ve Atom bombası saldırıları için özel donanımlı B-29 tipi Bombardıman Uçakları 393. Bombardıman Filosu'ndan Tinian Adası'na nakledildi. 15 Silverplate şunlardır:[8]

20 Temmuz 1945'ten sonra 509. Mürettep Grubu, şeklen 'Fat Man'ın tıpkısına 2.858 kiloluk TNT'yi doldurulan Balkabağı bombası (ağırlık: 4.774 kilo) ile bombardıman tatbikatı gerçekleştirdi. Tinian Adasından 24, 26, 29 Temmuz ve 8, 14 Ağustos tarihlerinde toplam 49 kez olmak üzere 30 şehire attılar.

USS Indianapolis

Japon Denizaltı I-58

Atom bombasının parçalarının nakliye görevi Portland sınıf Ağır Kruvazör "USS Indianapolis (CA-35)" üstlendi. 16 Temmuz 1945'te San Francisco limanından hareket ederek 26 Temmuz 1945'te Tinian Adasına ulaştı. Kara Kuvvetleri Hava Birliğine bağlı C-54 Nakliye Uçağı Uranyum-235'nın nişangâh parçasını nakletti ve Atom bombası Tinian Adasında gizlice monte edildi.

Görevini tamamlayan "Indianapolis" 28 Temmuz 1945'te Guam Adası'na uğrayıp Leyte Adasına doğru yola çıktı. Ve 30 Temmuz 1945'te Filipinler Denizinde Deniz Yrb. Mochitsura Hashimoto komutasındaki Japon Denizaltı I-58 tarafından batırıldı. Geminin ekibi 1.199 kişi arasında yaklaşık 300 kişi denizaltının hücumuyla öldü ve geri kalan yaklaşık 900 kişi ise 5 gün denizde kaldı. Açlık ve köpekbalıklarının hücumlarıyla sadece 316 kişi hayatta kalabildi. Jaws filminde Robert Shaw, "Indianapolis" ekibi olup hayata kalan Quint rolünü oynuyor.[9]

2 Ağustos'ta Guam Adasında bulunan 20. Hava Birlikleri karargâhı Tinian Adasında konuşlandırılan 509. Mürettep Grubuna 'çok gizli' emir verdi.

Harekât Emri (Field Order No.13) Tarih: 2 Ağustos 1945

Saldırı Günü: 6 Ağustos
Saldırının Hedefi: Hiroşima şehir merkezi ve sanaî bölgesi
Yedekte ikinci hedefi: Kokura Silahanesi ve şehir merkezi
Yedekte üçüncü hedefi: Nagasaki şehir merkezi
Özel direktif: Bomba gözle görerek atılacaktır.

4 Ağustos'ta B-29 tipi bombardıman uçaklarından "Enola Gay" son tatbikatını bitirip Maliana Adalarına Tinian Adası Kuzey Havaalanına döndü.
5 Ağustos'ta 509.Mürettep Grubuna bağlı B-29 uçağı Hiroşima üzerinde keşif uçuşu yaparak 'Yarın Hiroşima'nın havası güzel olacak' diye Tinian Adasına bildirdi. "Enola Gay" komutanı Albay Paul Tibetts (23 Şubat 1915 - 2 Kasım 2007) 'Bu geceki harekâtımız tarihîdir' diyerek takmına hareket emrini bildirdi.

6 Ağustos gece yarısı 0:37 hava ölçme cihazlarla donatılmış 3 B-29 tipi bombardıman uçağı havaya kalktı. "Straight Flush" (komutanı: Binbaşı Claude Robert Eatherly) Hiroşima'ya, "Jabit III" (komutanı: Binbaşı John A. Wilson) Kokura'ya ve "Full House" (komutanı: Ralph R. Taylor) Nagasaki'ye uçtu.
0:51 yedek olan "Top Secret" (komutanı: Yüzbaşı Charles F. McKnight) Iwo Jima adasına uçtu.
1:27 Atom bombasını taşıyan "Enola Gay"ın piste girişine izin verildi.
1:45 pist A'dan havalandı.
1:47 Atom bombasının gücünü ölçmekle görevlendirilen "Great Artist" (komutanı: Yüzbaşı Charles D. Albury) kalktı.
1:49 Fotoğraf çekmekle görevlendirilen "Nesesarry Evil" (komutanı: Yüzbaşı Norman W. Ray) kalktı.
Tinian adasından Hiroşima'ya kadar 7 saatle varılır.

Sabah 6:30 Little Boy'un detonatorundan yeşil bujiyi kaldırarak yerine kırmızı bujiyi koydu. Tibbets 'Arkadaşlar bizim taşıdığımız silah dünyanın ilk atom bombasıdır' diyerek ekibine ilk defa açıkladı. Ardından "Enola Gay"in radarı'nda parlak nokta göründü. "Enola Gay" kaçış ve irtifa dalış hareketine geçerek 2000 metreden 8700 metreye yükseldi.
Şikoku üzerini geçerken Japon Ordusu'nun radar tarafından yakalandı ve 1.geçişinde Japon avcı uçağı ateş ettiyse zarar veremedi. Japon uçağı yarım tur hareketiyle 2.geçişinde ateş etmeyi denediyse de ateş pozisyonu işgal edemedi.

Saat 7'de "Enola Gay"den önce kalkmış olan "Straight Flush" Hiroşima üzerine ulaştı. Komutanı Binbaşı Claude Robert Eatherly, "Enola Gay"e 'Hava açık tarihî bombardıman harekâtımıza engel yok. Görüş uzaklığı 10 mil, irtifa 15.000 feette bulut kalınlığı 12'de 1' diye bildirdi. Hedefi Hiroşima olarak kararlaştırıldı.
07:09 Japon Ordusu "Straight Flush"u buldu ve hava akın ikaz duyuruldu.
07:31 "Straight Flush"un Hiroşima'yı terketmesiyle hava akın ikaz iptal edildi.
08:09 "Enola Gay" Hiroşima şehir merkezini gözle gördü.
08:10 Japon Ordusu Hiroşima İline girdiği 3 B-29 uçağını yakalanıyordu ve birkaç dakika sonra Hiroşima'da Chūgoku mıntıkası komutanlığı hava akın ikaz duyurmaya hazırladı.
"Enola Gay" artık Hiroşima'nın üzerinde irtifa 31600 feet (9632 metre)'teydi. Önce hava basıncını ölçmek amacıyla birer radiosonde'yi taşıyan 3 paraşütü attı.
08:12 "Enola Gay"in navigatörü İşaret Noktası'(Initial Point)na girdiğini Tibetts'e bildirdi ve uçak otopilot uçuşuna geçti. Bombacı Norden Bombardıman Nişahgâhı (Norden bombsight)'na irtifa, yer hızı, sıcaklık, nemlilik ve sair data verildi. Hedef Noktası (Aiming Point)'nı Aioi köprüsüne kilitledi.
08:13 Hiroşima'da tekrar hava akını ikaz duyuruldu: "Chūugoku mıntıkası komutanlığı bildirisi: Düşmanın 3 büyük uçağı Saijō üzerinden batıya ilerlemektedir. Ciddî tedbirleri lazımdır."
08:15 "Enola Gay" Little Boy'i attı.
Atom bombası 43 saniye düşmeye devam etti ve saat 08.16'da yaklaşık 600 metre yüksekliğinde patladı.

"Enola Gay" Atom bombasını attıktan hemen sonra 155 derece keskin dönüşle uzaklaştı. Ancak bombasının yarattığı rüzgârı "Enola Gay"i de şiddetle salladı. Albay Paul Tibbets Japon uçaksavarının atışı zannederek ‘Uçaksavar!' diye bağırdı. Saat 14:58'de "Enola Gay" Tinian Adasının kuzey meydanına döndü. Stratejik Hava Kuvvetleri Genelkomutanı Geçici Orgeneral Carl Spaatz, Paul Tibbets'e Uçuş Temayüz Madalyası ve diğerlere Uçuş Madalyasını taktı.

Büyük bir kentin ortasına düşen 1 megatonluk bir atom bombası hemen hemen bütün şehri yok edecektir .Saatte 750 km/s hızla esen bir rüzgâr, bombanın düştüğü yerden 3 km kadar uzaklıkta olan bütün binaları ve köprüleri yerle bir edecek, bu alandaki bütün canlı varlıkları öldürecektir. Patlama merkezinden 3–5 km rüzgârın hızı 470 km/s olacaktır. Bu alandaki bütün evler ve köprüler hasar görecektir, bu alandaki insanlar derileri kavrulup yanarak ölecektir. Merkezden 5–7 km ötede rüzgârın hızı saatte 260 km olacak, elbiseler tutuşacak radyasyon seviyesi öldürücü düzeye çıkacaktır. Merkezden 7–12 km uzakta rüzgârın hızı 50–55 km/s olacak; telefon telleri kopacak, insan vücutlarında ikinci derece yanıklar oluşacak, insanlar patlamanın ve radyo aktif serpintinin etkisiyle kör olacaktır.

Ardından gelen 300.000 °C’lik ısı etkisi ise yaklaşık 3 km çapındaki her şeyin yanmasına yol açtı. Daha sonra ise patlamanın etkisiyle başlayan ve saatte 1800 km ile esen alev rüzgârı çevredeki her yükseltiyi dümdüz etti. Ama asıl kalıcı etkiyi patlamadan birkaç dakika sonra başlayan bir yagmur gerçekleştirdi. Yağmur ile tüm radyoaktif serpinti bölgeye inmiş oldu. Saniyelerle ölçülebilecek bir zaman dilimi içerisinde Hiroşimayi yok eden bu korkunç bombanın bilançosu yaklaşık 80.000 ölü ve 100.000 yaralı olarak belirlendi.

Savaş sırasında Japonya, Kore'den pek çok acemi askeri zorunlu işçi olarak Hiroşima ve Nagazaki'ye çalışmaya getirmiştir. Yeni çalışmalarda ulaşılan rakamlara göre Hiroşima'da 20,000, Nagazaki'de 2000 Koreli ölmüştür. Hiroşima'da ölenlerin 7'de birinin Kore asıllı olduğu öngörülmektedir. Uzun yıllar boyu Koreliler atom bombası kazazedeleri olarak tanınma uğraşı vermişler ve fakat sağlıktan faydalanma istekleri hep reddedilmiştir. Ancak son yıllarda bu çabalar mahkemelere dava olarak taşınmıştır.

24 Mart 2009'da Japon hükûmeti Tsutomu Yamaguchi'yi çift hibakusha olarak tanımıştır. Yamaguchi'nin bir iş gezisi sırasında gerçekleşen Hiroşima'daki patlamanın merkezüssünden 3 kilometre uzakta olduğu teyit edilmiştir. Sol tarafında ciddi yanıklar oluşan adam, geceyi Hiroşima'da geçirmiştir. İkinci bomba patlamadan 1 gün önce, yani 8 Ağustos'ta Nagazaki'deki evine dönmüştür. Burada akrabalarını ararken gerçekleşen ikinci patlamada çok ciddi radyasyona maruz kalmıştır. Böyle bir durumun ilk temsilcisidir.

Enola Gay komutanı Paul Tibbets imzalı fotoğraf

• Kaneto Shindo, 'Genbaku no Ko (Atom bombası çocuğu)' (1952)
• Alain Resnais, 'Hiroshima Mon Amour (Hiroşima Sevgilim)' (1959)
• Kaneto Shindo, 'Sakura-Tai Chiru (Sakura-takım şehit düşer)' (1988)
• Shohei Imamura, 'Kuroi Ame (Siyah Yağmur)' (1989):Masuji Ibuse'nin romanından
• Kazuo Kuroki, 'Chichi to Kuraseba (Babamla yaşarsa)' (2004) Hisashi Inoue'nin romanından Resmî site
• Kazuo Kuroki, 'Tomorrow Ashita' (1988)
• Kiyoshi Sasabe, 'Yuunagi no Machi Sakura no Kuni (Akşam sakinliği Kasabası ile Kiraz Ülkesi) (2007): Shiyo Kono'nun çizgi romanından Resmî site5 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Fragman1 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Keisuke Kinoshita, 'Konoko wo Nokoshite' (1983)
• Akira Kurosawa, 'Hachi Gatsu no Rhapsody (Ağustos Rapsodisi)' (1991) Fragman23 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• 'NAGASAKI 1945 - Angelus no Kane' (2005) Resmî sitesi4 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

• John Hersey, Hiroshima, 1946
• Oktay Akbal, Hiroşimalar Olmasın, Cumhuriyet Kitapları, Şubat 2008, ISBN 978-9944-1-5043-9
• Edita Morris, "Hiroşima'nın Çiçekleri ve Tohumları"

• 'Pica-don' (1978)
• 'Hadashi no Gen 1' (1983)
• 'Hadashi no Gen 2' (1987)
• 'Hiroshima ni İchiban Densha ga Hashitta' (NHK, 1993)
• 'Natsu Fuku no Shōjo-tachi' (NHK, 1988)

• 'Hiroshima' (BBC, 2005) Fragman9 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Nagasaki Fragman20 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Steven Okazaki, 'Mushroom Club' (2005) Fragman
• Steven Okazaki, 'White Light Black Rain the Destruction of Hiroshima and Nagasaki' (HBO, 2007) Fragman22 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

• 'Ashiato (Ayak İzi)' (NHK, 1961)
• 'Ishibumi (Anıt)' (Hiroshima TV, 1969)
• 'Natsuno Hikari ni... (Yaz Işığına...)' (NHK, 1980)
• 'Kuroi Ame -Mei no Kekkon- (Siyah Yağmur -Kız Yeğenimin Nikâhı-)' (NTV, 1983)
• 'Futatabi no Machi (Tekrar Şehri)' (NHK, 1986)
• 'Kaybolan zamanı arayarak -Hiroshima'nın rüyası-' (NHK, 1989)
• 'Saredo Waga Ai (Ona Rağmen Benim Aşkım)' (NHK, 1995)
• 'Hiroshima Showa Nijuu nen Hachi gatsu Muika (Hiroşima Şowa 20 Yılın 6 Ağustos'u)' (TBS, 2005) Resmî site20 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Fragman5 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• 'Hadashi no Gen (Yalınayaklı Gen)' (Fuji, 2007): Keiji Nakazawa'nın çizgi romanından Resmî site31 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Fragman5 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Nâzım Hikmet Ran

• 'Kız Çocuğu'
• 'Japon Balıkçısı'
  • Zülfü Livaneli'nin bestesi
    • Funda Arar'ın yorumu
    • Mükerrem'in yorumu
  • Fazıl Say, Oratorio 'Nazım'dan
  • Ryuichi Sakamoto'nun piano eşliğiyle Chitose Hajime'nin yorumu: 'Shinda Onna-no-ko (Ölen Kız)' Kız Çocuğu'nun Japonca çevirisinden
• 'Bir Kız Vardı Japonya'da'
• 'Hiroşima' Bulutsuzluk Özlemi'nin Uçtu Uçtu albümünden (1990)

Almôra

• 1945 albümü ve aynı adlı şarkı (2006)