Tokyo
Tokyo (Japonca: 東京 ; Tōkyō, "Doğunun Başkenti") veya resmî adıyla Tokyo Metropolü (東京都; Tōkyō-to), Japonya'nın başkenti ve prefektörlüklerinden biridir.
Tokyo 東京都 | |
---|---|
Tokyo metropolü | |
| |
Bayrak Mühür Arma | |
Tokyo metropolünün Japonya'daki konumu | |
Tokyo Tokyo'nun Japonya'daki konumu | |
Ülke | Japonya |
Ada | Honshū |
Bölge | Kantō |
İdare | |
• Vali | Yuriko Koike (TF) |
Yüzölçümü | |
• Metropol | 2.187,66 km² (84.466 mil²) |
Nüfus (2019) | |
• Metropol | 38,140,000 |
• Yoğunluk | 0,00017/km² (0,00045/mil²) |
• Kent | 9,630,254 |
• Metropol yoğunluğu | 6.349/km² (16.440/mil²) |
Zaman dilimi | UTC+09.00 (JST) |
ISO 3166 kodu | JP-13 |
Resmî site metro.tokyo.jp |
Yüz ölçümü 600 km² olup, 37 milyon [1] nüfuslu megapol bir bölge olan Tokyo dünyanın en büyük kentidir. Aynı zamanda son yapılan araştırmalara göre yaşamın en pahalı olduğu kenttir.Honşu'nun orta kesiminde, Büyük Okyanus'un bir girintisi olan Tokyo Körfezi'nin kıyısında, Sumida Nehri'nin ağzında yer alır.
Tarihçe
Tokyo Körfezi kıyısında liman şehri Tokyo, Edo (haliç kapısı) adı ile tanınmıştı. Edo Kalesi 12. yüzyılda güçlü samuray klanı Edo ailesinin yurdu olarak Japon tarihinde meydana çıktı. 1603'te Tokugawa Şogunluğu kurucusu Tokugawa Ieyasu, Edo'yu şogun yönetiminin başkenti yaptı. Şogunluk rejimi altında Edo, Japonya'nın kültürel ve ekonomik, politik alanında merkezine gelişti.
1868'de Şogun yönetimine son veren İmparator Meiji, 3 Eylül 1868 tarihli Edo'yu adlandırarak Tokyo yapmasına dair imparator fermanı ile Kyoto'dan Edo kalesindeki eski şogun sarayına göç edip, eski başkent Kyoto'dan doğuda başkent olduğundan dolayı şehrin adı Tokyo'ya değişti.
Tokyo, 12 Eylül 1923'teki depremden büyük zarar gördü. Depremden sonra şehir yeniden inşa edildi ve bu dönemde çevresinde banliyöler teşekkül etmeye başladı. 20 yıl sonra II. Dünya Savaşı'nda ABD uçakları tarafından ciddi bombardıman edilerek tekrar yıkıldı.
Tokyo 1950'lerden sonra ülke ekonomisine paralel bir gelişme göstererek hızla büyüdü ve bugünkü seviyesine ulaştı.
Coğrafya
Tokyo anakarası, Tokyo Körfezi'nin kuzeybatısında yer almakta olup yaklaşık olarak doğudan batıya 90 km ve kuzeyden güneye 25 km yayılmaktadır. Tokyo'nun ortalama rakımı 40 metredir.[2] Tokyo Metropolü'nün doğusunda Chiba, batısında Yamanashi, güneyinde Kanagawa ve kuzeyinde Saitama prefektörlükleri ile sınırı bulunmaktadır.
İklim
Tokyo, ılıman dönencealtı iklimine (Köppen iklim sınıflandırması Cfa) sahiptir.[3] Yazlar sıcak ve nemli olup kışlar ise serin geçmektedir.
Tokyo iklimi | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 8,3 | 8,7 | 11,9 | 17,2 | 21,1 | 24,5 | 28,1 | 29,8 | 26,1 | 20,5 | 15,5 | 11,0 | 18,6 |
Ortalama sıcaklık (°C) | 2,9 | 3,6 | 6,9 | 12,4 | 16,6 | 20,5 | 24,1 | 25,5 | 22,1 | 15,9 | 10,2 | 5,3 | 13,8 |
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −1,7 | −0,9 | 2,0 | 7,6 | 12,0 | 16,8 | 20,8 | 21,9 | 18,6 | 11,9 | 5,4 | 0,4 | 9,6 |
Ortalama yağış (mm) | 55,2 | 72,4 | 111,0 | 129,1 | 151,9 | 166,3 | 139,7 | 114,7 | 203,3 | 184,1 | 104,7 | 58,7 | |
Kaynak: Japan Meteorological Agency[4] |
Tanıtım
Şehrin merkezinde hendekler ve geniş bahçelerle çevrili İmparatorluk Sarayı yer alır. Sarayın doğusunda, Japon iş dünyasının merkezi olarak nitelendirilen Maranouçi semti bulunur; kuzeydoğusunda ise pek çok üniversitenin ve basımevinin bulunduğu Kanda semti uzanır. Resmi binalar sarayın güneyindeki Kasumigaseki semtinde toplanmıştır. Millî parlamento binası ise Kasumigaseki'nin batısındadır. Dünyaca meşhur bir alışveriş merkezi olan Ginza semti şehrin doğu kesimindedir. Tokyo'nun mimarisi iki veya üç katlı ahşap evlerden, Meiji döneminden kalma taş yapılara ve beton veya çelikten yapılmış gökdelenlere kadar değişen bir çeşitlilik gösterir. Japonya'nın başlıca ibadet merkezi olan Meiji Tapınağı bir millî abide olarak kabul edilir.
Başlangıçta depreme karşı mukavim olsun diye binalar 30 metreyle sınırlandırılmış, fakat 1960'lardan sonra bu yüksekliği aşan depreme dayanıklı pek çok yeni bina inşa edilmiştir. Bunların başlıcaları Mainiçi Yayınevi, Tokyo Katedrali, Millî Tiyatro ve Uluslararası Ticaret Merkezi'dir.
Yönetim ve idari bölümler
Japon yasalarına göre Tokyo bir metropol (都 to) statüsüne sahip bir prefektörlük olarak tanımlanmakta olup idari yapısı Japonya'nın diğer prefektörlükleri ile aynıdır. Metropol 1943 yılında kurulmuş olup bu tarihe kadar Tokyo, Tokyo prefektörlüğüne (東京府, Tōkyō-fu) bağlı bir şehirdi. Eski Tokyo şehrinin bulunduğu bölge 23 adet özel semte (特別 区 -ku) ayrılmakta olup her birinin kendi belediye başkanı ile meclisi bulunmaktadır ve bağımsız bir şehir gibi yönetilmektedirler.
Şehrin doğu kesiminde 23 adet özel semt bulunmaktadır:
Batı kesiminde ise 26 adet kentsel yönetim bulunmaktadır:
Ek olarak Tokyo'nun en batısında Nishitama ilçesi bulunmakta olup ilçe üç kasaba olan Hinode, Mizuho ve Okutama ve bir köy olan Hinohara'yı içermektedir.
Ayrıca Izu ve Ogasawara Adaları adaları idari yönden Tokyo'ya bağlıdır.
Ekonomi
Tokyo, büyük bir uluslararası finans merkezi olup[5], dünyanın en büyük yatırım bankaları ve sigorta şirketlerinin birkaçının merkezini barındırmaktadır ve Japonya'nın ulaşım, yayımcılık, elektronik ve yayıncılık endüstrilerinin merkezidir.
Ulaşım
Tokyo, Büyük Tokyo Metropolü'nün merkezi olarak demiryolu, toprak ve hava taşımacılığında Japonya'nın en büyük ülke içi ve uluslararası merkezidir. Tokyo'da toplu taşıma temiz ve verimli[6] tren ağı ile ikincil bir rol oynayan çeşitli metro operatörleri tarafından işletilen metro, otobüs, havaray ve tramvaylar ile sağlanmaktadır. Tokyo'da biri iç seferler, diğeri dış seferlere tahsis edilen iki havalimanı vardır.
Eğitim
Japonya'daki üniversite ve yüksekokulların büyük bölümü Tokyo'dadır. Tokyo Üniversitesi dışındaki başlıca millî yükseköğretim kurumları Tokyo Teknoloji Enstitüsü, Hitotsubashi Üniversitesi ve Tokyo Güzel Sanatlar Üniversitesi'dir. Özel üniversitelerin en önemlileri Vaseda ve Keio üniversiteleridir.
Kültür
Japonya'nın kültür merkezi olan Tokyo'da pek çok müze, kütüphane ve üniversite bulunur. Ueno Parkı'nda Tokyo Millî Müzesi, Tokyo Millî Bilim Müzesi, Hayvanat Bahçesi ve Batı Sanatı Millî Müzesi yer alır.
Kardeş şehirler
Tokyo'nun birçok şehir ve eyalet ile kardeş şehir anlaşması bulunmaktadır.[7]
- New York, ABD (19 Şubat 1960'tan beri)[8]
- Pekin, Çin (14 Mart 1979'dan beri)
- Paris, Fransa (14 Temmuz 1982'den beri)
- Yeni Güney Galler, Avustralya (9 Mayıs 1984'ten beri)
- Seul, Güney Kore (3 Eylül 1988'den beri)[9]
- Cakarta, Endonezya (23 Ekim 1989'dan beri)
- São Paulo (eyalet), Brezilya (13 Haziran 1990'dan beri)
- Kahire, Mısır (23 Ekim 1990'dan beri)
- Moskova, Rusya (16 Temmuz 1991'den beri)
- Berlin, Almanya (14 Mayıs 1994'ten beri)
- Roma, İtalya (5 Temmuz 1996'dan beri)
- Taipei, Tayvan (2012'den beri)
- Londra, Birleşik Krallık (Ekim 2015'ten beri)[10]
Kaynakça
- "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 1 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2020.
- "Population of Tokyo, Japan". mongabay. 26 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2015.
- Peel, M. C., Finlayson, B. L., and McMahon, T. A.: Updated world map of the Köppen-Geiger climate classification 10 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Hydrol. Earth Syst. Sci., 11, 1633–1644, 2007.
- "Station Name: TOKYO WMO Station ID: 47662". Japan Meteorological Agency. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020.
- "Financial Centres, All shapes and sizes". The Economist. 13 Eylül 2007. 31 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2015.
- "A Country Study: Japan". The Library of Congress. ss. Chapter 2, Neighbourhoods. 11 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2015.
- "Sister Cities (States) of Tokyo – Tokyo Metropolitan Government". 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2015.
- "NYC's Partner Cities". The City of New York. 9 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2015.
- "Seoul -Sister Cities [via WayBackMachine]". Seul Metropol Hükümeti (25 Nisan 2012 tarihinde arşivlenmiştir). 4 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2015.
- "Greater London Authority". 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2015.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta 東京 ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Resmî site
Vikigezgin'de Tokyo ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.