John von Neumann

1921 yılından 1923 yılına kadar Berlin Üniversitesinde kimya tahsili gördü. İki yıl sonra İsviçre'de Teknik Yüksek Okulu'ndan kimya mühendisliği diploması aldı. Nihayet 1926 yılında Budapeşte Üniversitesi'nden matematik doktorası aldı. Budapeşte'deki çalışmalarını bitirir bitirmez, genç matematikçiye Göttingen Üniversitesi'nde Rockofeller bursu verilmişti. Burada, 23 yaşındayken ilk şaheser eseri "Kuantum Mekaniğinin Matematik Temelleri"ni yayınladı.

Bu eser bütün atom ve Çekirdek fiziğinin üzerine kurulduğu "Kuantum alan kuramı" anlayışı için çok önemliydi. Gene o yıllarda von Neumann Berlin Üniversitesi'nde ilk öğretim üyeliğini kabul etti.

John von Neumann Berlin'de iken poker oyununu incelemeye başladı. Özellikle bu oyun onun ilgisini çekmişti, çünkü bu oyunla sadece şans faktörü değil aynı zamanda oyuncunun strateji meselesi de işe karışıyordu. Böyle bir oyun matematik terimleriyle tarif edilebilir miydi? Genç matematikçi işe girişti! Birkaç ay içinde matematik incelemelerine yeni bir saha getiren "Oyunlar Teorisi"ni geliştirdi. Bu yaklaşımı sadece şans ve strateji oyunlarına değil, aynı zamanda ekonomi, askeri strateji ve sosyoloji gibi önemli alanlara da uygulandı. "Oyunlar teorisi" Von Neumann yalnızca yirmi beş yaşında iken, matematiksel bir sanat eseri olarak kabul edildi. 1930 yılında Princeton'un bir yıllık ders teklifini kabul etti ve 1931 yılında burada kalmaya karar verdi. Burada da Berlin'de olduğu gibi farklı öğretim metotları ile öğrenci ve profesörlerin ilgisini çekmiştir. 1933 yılında von Neumann, Princeton'da araştırmacılar için yeni açılan uluslararası bir merkez olan İleri Araştırmalar Enstitüsü'nde profesör olması çağrısı aldı. Orada birkaç yıl matematik araştırmalarına derinlemesine daldı.

2. Dünya savaşına uzanan yıllarda ve savaş süresince von Neumann, askeriye için çalışmıştır. Kendisi burada askeriye için ilk elektronik hesaplayıcı olan "ENIAC" ı 1945'te savaş sona erene kadar tamamlamıştı. Ayrıca burada 1957'de kanserden ölümüne sebep olan radyasyon hastalığı ile temas ettiği tahmin ediliyor. Savaştan sonra bir matematikçi (kendi türü bir matematikçi) olarak sürdürmeye devam etti.

Uzun araştırmalar sonucu onun harika makinesi "MANIAC" (Matematiksel Analizci, Nümerik Integralci ve Computer), insanların hizmetine hazırdı. Öyle ki bu makine önceleri birkaç yıl alan bir problemi bir saatte tamamlayabiliyordu. NORC (Noval Ordinanse Research Computer - Askeri Düzeni Araştırma Bilgisayarı) von Neumann 'ın ikinci bilgisayarıydı. Bu hünerli makine yirmidört saatlik bir hava tahminini birkaç dakikalık zamanda verebiliyor, yerkürenin özü hakkında bilgi kaydedebiliyordu. Atlantik ve Pasifik Okyanusları'nın med ve cezir hareketlerini hesaplayabiliyor ve askeri manevra problemlerini çözebiliyordu. 1953 yılında, Amerikan güdümlü mermi programının fizibilitesini araştıran bilim adamları ve askeri liderler komisyonuna başkan atandı. Onun başkanlığında Kıtalararası Balistik Güdümlü Mermi (ICBM) projesi üzerinde çalışmaya başladı.

1954 yılında von Neumann en büyük düzeyde olan Atom Enerjisi Komisyonu 'na atandı ve burada hücre otomata teorisi üzerine kanserden öldüğü 1957 yılına değin çalışmalarına devam ederek miras olarak geriye bugün hayatımızın ihtiyaçlarını karşılayan teorileri ve kavramları bıraktı. Von Neumann'ın olağanüstü başarıları yeniden gözden geçirilirse, bunların insan aklının ürünü olduğuna inanmak imkânsız gibi görünür. Fizikçi Hans Bethe'nin sözleri Von Neumann'ın dehasını belki de en iyi biçimde açıklar. Şöyle yazmıştır:

• Von Neumann mimarisi
• Von Neumann yorumu

• John von Neumann 5 Ağustos 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "John von Neumann", MacTutor History of Mathematics arşivi
• von Neumann's contribution to economics 27 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.—International Social Science Review
• von Neumann's Scholar Google profile 9 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Oral history interview with Alice R. Burks and Arthur W. Burks
• Oral history interview with Eugene P. Wigner University of Minnesota, Minneapolis.
• Oral history interview with Nicholas C. Metropolis University of Minnesota.
• Von Neumann vs. Dirac 21 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Stanford Encyclopedia of Philosophy.
• John von Neumann Postdoctoral Fellowship – Sandia National Laboratories13 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Von Neumann's Universe 22 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• John von Neumann's 100th Birthday
• Annotated bibliography for John von Neumann from the Alsos Digital Library for Nuclear Issues
• Budapest Tech Polytechnical Institution – John von Neumann Faculty of Informatics
• John von Neumann speaking at the dedication of the NORD
• The American Presidency Project 16 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• John Von Neumann Memorial 23 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Jewish.hu: Famous Hungarian Jews