Pınarlı, Şavşat

Tarihsel Şavşeti bölgesinde yer alan köyün Gürcüce Shlobani adının kökünün armut anlamına gelen “mshal-i” (მსხალ-ი) kelimesiyle ilişkili olduğu ileri sürülür. Buna göre “Armut köyü” anlamına gelen Mshlisubani (მსხლისუბანი) zamanla bozulmuş ve Shlobani (სხლობანი) haline gelmiştir.[1][3] Shlobani adı Osmanlıca Suhluban ya da Sohluban (سوخلوبان) biçiminde yazılıyordu.[4] Köyün Osmanlıca adı da zamanla bozulmuş ve Suloban’a dönüşmüştür. Suloban adı yabancı kökten geldiği için Pınarlı olarak değiştirilmiştir. Dahiliye Vekaleti’nin 1933 tarihli Köylerimiz adlı yayınında köyün adı Pınarlı olarak geçer ve bu da köyün adının bu tarihten önce değiştirilmiş olduğunu göstermektedir.[5]

Shlobani’deki birkaç eski kilisenin varlığı ve kale kalıntıları köyün köklü bir geçmişi ve büyük bir yerleşme olduğunu göstermektedir.[6] Nitekim Gürcü kral III. Bagrat (975-1014) dönemi vakayinamelerinde Shlobani’den söz edilir.[7] Shlobani Gürcistan Krallığı yönetimi altındayken 11. yüzyılda Büyük Selçukluların istilasına uğradı. 16. yüzyılda Samtshe Prensliği sınırları içindeyken de Osmanlılarr tarafından ele geçirildi. Uzun süre Çıldır Eyaleti sınırları içinde yer alan yerleşmeyi 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Ruslar ele geçirdi. Savaştan kısa zaman önce, 1874 yılında Tao-Klarceti’yi gezen Giorgi Kazbegi, Shlobani köyünün adını taşıyan derenin Arsiani Dağları'ndan kaynaklandığını, Shlobani, Tsihia ve Meria köylerini suladığını belirtir.[8] 1910 tarihli Rus kayıtlarına göre Shlobani Artvin ilinin (okrug) Şavşat-İmerhevi ilçesine (uçastka) bağlıydı.[9]

I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Rusların bölgeden çekilmesinin ardından Shlobani 1918-1921 arasında bağımsız olan Gürcistan sınırları içinde yer aldı. 1921’de, Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti kuvvetleri de harekete geçip Artvin, Ardahan ve Batum’u ele geçirdi. Bu tarihten itibaren Shlobani, Batum dışındaki yerleri elinde tutan Türkiye sınırları içinde kaldı.[10] 1922 nüfus cetveline göre köyün nüfusu 214 hanede yaşayan 1352 kişiden oluşuyordu.[1] Shlobani’nin adı 1925’te Pınarlı olarak değiştirildi. 1926 nüfus tahririne göre Merya nahiyesine bağlı köyün nüfusu 1.414 kişiden oluşuyordu.[2]

Shlobani’de inşa edilmiş altı köy kilisesi ve iki kalenin tarihleri bilinmektedir. Ancak yerleşmenin tarihsel önemi açısından bakıldığında bunların ortaçağ yapıları olduğu söylenebilir. Köyün güneydoğusunda bulunan ve bu kiliselerden biri olan yapı günümüzde yıkık durumdadır. Yine köyün güneydoğusunda bulunan tek nefli diğer kiliseden de geriye yıkıntılar kalmıştır. Köyün kiliselerinden biri, kuzeybatı kısımda, köylülerin “Moklecvari” (kısa haç) dedikleri yerde yer alır. Bu kilise de tamamen yıkılmıştır. Başka yıkılmış bir kilise ise köyün batı kısmında inşa edilmiştir. Shlobani’deki kiliselerden ikisi ise Çilauri mahallesindedir. Biri güney kısımda, diğeri ise bugünkü mezarlık mahallinde bulunur. Bu iki kilise de yıkılmıştır. Mezarlıktaki kilisenin yeri oldukça derin biçimde kazıldığı için kilisenin temeli bugün derin bir çukur halini almıştır.[11]

Shlobani’de kiliselerin dışında, eskiden iki de kale inşa edilmiştir. Köyün Peraneti mahallesinde, mahallenin doğu kısmında moloz taşlarla ve kireç harcıyla inşa edilmiş kaleden geriye yıkık bir kule kalmıştır. Bir başka kale Shlobani’nin Tkipiri mahallesindedir. Yine moloz taşlarla ve kireç harcıyla inşa edilmiş olan kale yıkılmış ve taşları köylüler tarafından evlerin yapımında kullanılmıştır.[12]

yemeklerinden hinkal denilen köye özgün peynirli mantı, açma kete, cadı denilen mısır ekmeği, cadı gevreği, buğday gevreği, ğarşo, ğaşil, kalacoş, peynir eritmesi ve kuymak en tanınmışlarıdır..

• Yerelnet