Balıklı, Şavşat

Bugün Balıklı adını taşıyan köyün bilinen en eski adı Tskalsimeri’dir. Gürcüce bir yer adı olan Tskalsimeri (წყალსიმერი), "suyun öte yakası" anlamına gelir. Bu ad Türkçede Zığalsmer biçimini almıştır. Nitekim Muvahhid Zeki 1927’de yayımlanan Osmanlıca Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye kitabında, o tarihte adı değişmiş olan köyün eski adını Zığalsmer (زيغالسمر) biçiminde yazmıştır.[1] Oysa daha erken dönemde Gürcüce “su, dere” anlamına gelen “tskali” (წყალი) kelimesi Osmanlıca “zğal” (زغال) biçiminde yazılıyordu.[2] 19. yüzyılın son çeyreğinde bölgeye egemen olan Ruslar ise köyün adını Tskaltsimer (Цкальцимер) olarak kaydetmişlerdir.[3]

Tskalsimeri köyündeki İmerhevliler (bir kısmı köydeki mektebe devam eden talebedir). Fotoğraf: Niko Marr, 1904. Fotoğraf Marr'ın 1904 tarihli gezisinin notları olan Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (1911; Petersburg, Rusça; Gürcüce baskısı 2015, Batum) adlı kitaptan alınmıştır.

Tarihsel Şavşeti bölgesinde yer alan Tskalsimeri’nin kuruluşuna dair bilgi yoktur. Köyde günümüze ulaşan tarihsel kalıntı da bulunmadığı için bu yerleşimin eski tarihine ilişkin tahmin yürütmek de mümkün değildir. Bununla birlikte, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda bölgeyi ele geçiren Rusların kayıtlarında köyün adının varlığı, Tskalsimeri’nin yeni bir yerleşme olmadığını göstermektedir. 1886 tarihli Rus kayıtlarına göre, Artvin sancağının (okrug) Şavşat-İmerhevi kazasında (uçastok) bulunan köyde 113 hanede 793 kişi yaşıyordu. Hayli büyük bir köy olan Tskalsimeri’nin nüfusunun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Köy Bzata, Hilvadze, Hvalienti ve Şoltishevi mahallelerinden oluşuyordu. 1910 yılında aynı idari konuma sahip olan Tskalsimeri’nin nüfusu artmış ve 827 kişiye ulaşmıştı.[3][4]

1904 yılında Tskalsimeri köyünü ziyaret den Niko Mari de köyün o tarihte üç mahalleden oluştuğunu belirtir. Niko Mari’ye göre köyde 112 ev vardı. Bir cami, bir mektep ve bir de okul bulunuyordu. Okula yüz kadar öğrenci devam ediyordu. Bununla birlikte Mari köydeki mektebe devam edenlerin sayısının fazlalığına dikkat çekmiştir.[5]

I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Rus ordusunun bölgeden çekilmesinin ardından Tskalsimeri bağımsız Gürcistan sınırları içinde yer aldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti kuvvetleri tarafından Artvin ile Ardahan bölgeleri ve geçici olarak da Batum'u fiilen Türkiye’ye katıldı. Sovyet yönetimiyle 16 Mart 1921’de imzalanan Moskova Antlaşması’yla Tskalsimeri'nin de içinde yer aldığı Artvin ve Ardahan bölgeleri Türkiye’ye bırakıldı.[6]

Ertesi yılki nüfus cetveline göre Tskalsimeri'de 125 hanede 871 Müslüman Gürcü yaşıyordu.[7] Bu sırada Şavşat kazasının İmerhevi nahiyesine bağlı olan Tskalsimeri'nin adı 1925’te Balıklı olarak değiştirildi. 1926 tarihli nüfus tahririne göre Balıklı'da 126 hanede 965 kişi yaşıyordu.[8]

Köyde ilköğretim okulu vardır ancak kullanılmamaktadır. Sağlık ocağı ve sağlık evi vardır ve faal durumdadır. Köyün içme suyu şebekesi vardır.

Yerelnet