Meria

Meria (Gürcüce: მერია; translit.: “meria”), Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Veliköy’ün eski adıdır. Türkçede Merya ya da Mirya olarak yerleşmiştir.[1][2]

Tarihçe

Meria’daki kilise kalıntısı köyün eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir.[3][4] Meria adı Gürcücede dere kıyısındaki düzlük, vadi anlamındaki “mere”den (მერე) gelir. Gürcistan’da Meria adını taşıyan yerleşim yerleri vardır.[5]

Tarihsel Şavşeti bölgesindeki eski bir yerleşmelerden biri olan Meria, Gürcü yönetimi altındayken 1080 yılında Tao-Klarceti’nin diğer yerleri gibi Büyük Selçuklular tarafından istila edildi. Bölge daha sonra birkaç kez el değiştirdi. Meria’nın da içinde yer aldığı bölge 16. yüzyılda Osmanlıların eline geçti ve yöre Çıldır Eyaleti içinde yer aldı. Uzun süre Osmanlı yönetimi altında kalan Meria, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Osmanlılar yenilince Rusya İmparatorluğu sınırları içinde kaldı. Köy Ziareti, İbadidze, İremadze, Kaiadze ve Şatiridze mahallelerinden oluşuyordu. Meria 1910 yılında Rus yönetimindeki Artvin iline (okrug) bağlı Şavşat-İmerhevi ilçesinde (uçastka) yer alıyordu.[6]

I. Dünya Savaşı sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardında Meria, 1918-1921 arasında bağımsız olan Gürcistan sınırları içinde kaldı. 1921'de Türkiye'ye katıldı. Meria'nın adı 1925'te Veliköy olarak değiştirildi. Ertesi yılki nüfus tahririne göre Meria’da 91 hanede 584 kişi yaşıyordu.

Meria sadece köyün adı değil, Şavşat kazasının üç nahiyesinden (diğerleri merkez nahiye ve İmerhevi) biriydi ve 16 köyü kapsıyordu.[7] Nahiyenin merkezi ise Meria köyüydü. Köyün adı değiştirilse de Meria nahiyesinin adı korundu. Nahiyenin adı geç tarihte, 1964 yılında Veliköy nahiyesi oldu.[1]

Meria’nın 1,5 kilometre doğusunda bir köy kilisesi vardı. Kilise günümüzde tamamen yıkılmıştır. Vahtang Gorgasali’nin Yaşamı adlı eserinde Cuanşer kilisenin 5. yüzyılda Kral Vahtang Gorgasali döneminde yaptırılmış olduğunu yazar. Muvahhid Zeki de Meria’daki kiliseyi, Ardanuç Kalesi ile Ahiza Kalesi’nin inşa ettiren Gürcü kralı Vahtang Gorgasali'nin yaptırmış olduğunu belirtir.[4]

Kaynakça
  1. Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, 2013, s. 191, ISBN 9786055708856.
  2. Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010, s. 191, ISBN 9789944197526.
  3. Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 301, ISBN 9789941478178.
  4. Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010, s. 217, ISBN 9789944197526.
  5. Roland Topçişvili- İnga Ğutidze, XIX. Yüzyıl ve XX. Yüzyıl Başlarındaki Rus Belgelerinde Şavşeti ve Klarceti Yer Adları, 2019, Tiflis, s. 12, 41, ISBN 9789941485244.
  6. Roland Topçişvili- İnga Ğutidze, XIX. Yüzyıl ve XX. Yüzyıl Başlarındaki Rus Belgelerinde Şavşeti ve Klarceti Yer Adları (Gürcüce), 2019, Tiflis, s. 41, ISBN 9789941485244.
  7. Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010, s. 188-189, ISBN 9789944197526.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.