Ahiza Kalesi

Ahiza Kalesi (Gürcüce: ახიზის ციხე; translit.: “ah’izis tsih’e”), günümüzde Türkiye sınırları içinde kalan tarihsel Klarceti bölgesinde, Artvin iline bağlı Ardanuç ilçesinde ortaçağda inşa edilmiş olan kale. Evliya Çelebi'nin seyahatnamesinde Harbe Kalesi olarak geçer.[1] Bugün bu kaleye Ferhatlı köyünün adından dolayı Ferhatlı Kalesi de denir.[2]

Ahiza Kalesi kalıntıları.

Eski Ahiza köyünde bulunan Ahiza Kalesi, Ferhatlı köyünün iki kilometre kadar kuzeyinde, Cehennem Deresi’nin sağ kıyısında yer alır.[3] Kale 5. yüzyılda Gürcü kralı Vahtang Gorgasali tarafından yenilenmiştir.[1]

Kartlis Tshovreba adlı Gürcü tarihine göre Gürcü kralı Vahtang Gorgasali ve Klarceti prensi Artavaz, Klarceti’nin geri alınmasından sonra bölgeyi dolaştılar. Bu tarihin yazarlarından biri olan Cuanşer’in yazdığına göre, Klarceti’de o dönemde iki büyük kale vardı. Bunlar Tuharisi Kalesi ve Ahiza Kalesi’ydi. Ahiza Kalesi zarar görmüş olduğu için kral kalenin yeniden inşa edilmesini emretti. Bunun üzerine kale yenilendi ve Vahtang Gorgasal adına kale içinde bir de kilise inşa edildi.[3]

Bölgeyi gezen Karl Koch Ahiza Kalesi’nden Gocibore olarak söz etmiştir. Bu tarihlerde kalenin yanındaki piskoposluk merkezi artık mevcut değildi. Yaklaşık olarak 1910 yılında bölgeyi dolaşan A. Aplorenski, kalenin büyük ölçüde yıkılmış olmasına karşın, duvarlarının hâlâ sağlam olduğunu yazmıştır. Kale içindeki kilisede mozaik Meryem Ana freski de sağlamdı. Ahiza Kilisesi’nin tavan süslemelerinde bir yerde haçın, başka bir yerde haç ile geyik figürünün bulunduğu bilinmektedir.[3]

Günümüzde Ahiza Kalesi'nin sur duvarlarının bir kısmı ayakta olmasına rağmen moloz taş kullanılarak yapılmış olan kale günümüzde harap hâldedir.[4]