Osmanlı İmparatorluğu'ndaki siyasi partiler listesi

Bu madde Osmanlı Devleti'nde kurulmuş siyasi partiler hakkındadır:[1][2]

İsim Kuruluş yılı, yeri Notlar
İttihat ve Terakki 1889, İstanbul Genel Başkan: Ali Rüştü
Kurucu Üyeler: İbrahim Temo, Abdullah Cevdet, İshak Sükûti, Mehmed Reşid, Hüseyinzade Ali
1889, Paris Şubesi Genel Başkan: Ahmed Rıza Bey Yöneticiler: Mehmet Ali Paşa, Recep Fuat, Nihat, Doktor Nâzım Bey, Bahaeddin Şakir, Sami Paşazade Sezai, Alber Fua
1897, Cenevre Şubesi Kurucular: Dr.İshak Sükûti, Abdullah Cevdet, Ethem Ruhi (Balkan), Tıbbiyeli Mustafa Ragıp, Esat, Mithat Şükrü (Bleda), Ahmet, Mizancı Murat, Tunalı Hilmi, Seraceddin, Dr. Hasan, Lütfi, Dr. Akil Muhtar (Özden), Nuri Ahmet, Reşit Beyler
1897, Kahire Şubesi Kurucular: İshak Sükûti, Tunalı Hilmi, Hoca Kadri, Salih Cemal, Ali Ziya, Ferit (Tek)
1908, Selanik Şubesi Genel Başkan: Talat Bey (Paşa) Yöneticiler: Hüseyin Kadri, Mithat Şükrü (Bleda), Hayri, Ahmet Rıza, Enver (Paşa), Habib, İpekli Hafız İbrahim Beyler
Osmanlı Ahrar Fırkası 1908, İstanbul Kurucuları: Nureddin Ferruh, Ahmet Fazlı, Kıbrıslı Tevfik, Nazım, Şevket, Celalettin Arif, Mahir Sait (Perde arkasından Prens Sabahaddin tarafından yönetildi.)
Osmanlı Demokrat Fırkası (Fırka-i İbad) 1908, İstanbul Kurucuları: İbrahim Naci, Giritli Ali, Fuat Şükrü, Dr.Rıza Abud, Pertev Tevfik, Yenişehirli Salih, Mustafa, Rıza, Dr.Abdullah Cevdet, Dr.İbrahim Temo
Fedakâran-ı Millet Cemiyeti Ağustos 1908, İstanbul 1908 seçimlerine katılmadığı gibi 31 Mart Vakası’ndan sonra da siyasal hayattan çekilmiş ve kapanmıştır.
Heyet-i Müttefika-i Osmaniye 17 Nisan 1909, İstanbul Kısa sürede kapanan bir siyasi parti olmuştur.
İttihad-ı Muhammedi Fırkası (Fırka-i Muhammediye) 5 Nisan 1909, İstanbul Kurucu ve Yöneticileri: Süheyl Paşa, Mehmet Sadık, Mehmet Emin Hayreti, Ahmet Esat, Mehmet Emin, Hafız Mehmet Sabri, Şevket Efendi, Bediüzzaman Saidi Nursî, Hacı Hayri, Raşit, Ferik Rıza Paşa, Faruki Ömer, Şevki Efendi, Seyyid Müslim Penah, Refik, Muhammed Efgani, Ahmet Nazir, Ferik Hacı İzzet Paşa, Seyyid Abdullah El Haşimi El Mekki, İhsan, Hayri Abdullah Ziyaeddin, Şeyh Ali, Hacı Kazım, Hacı Mehmed, Tevfik Derviş Vahdeti
İslahat-ı Esasiye-i Osmaniye Fırkası 1909, Paris Genel Başkan: Şerif Paşa Üyeler: Mevlanzade Rıfat, Ali Kemal, Pertev, İzmirli Kemal Avni, Nihad Reşat (Belger)
Mutedil Hürriyetperveran Fırkası Kasım 1909, İstanbul Fırkayı oluşturan 1908 seçimlerinde seçilmiş mebuslar Hürriyet ve İtilaf Fırkası’na katıldıklarından parti olarak hiçbir seçime katılmadan kapanmıştır.
Ahali Fırkası 1910, İstanbul Genel Başkan: Gümülcine Mebusu İsmail Bey Üyeler: Vasfi, Ferhad, Şevket, Ömer Lütfi, Zeynelabidin, Mustafa Sabri, Fevzi, Şükrü Bey
Osmanlı Sosyalist Fırkası 1910, İstanbul Genel Başkan: İştirakçi Hilmi Üyeler: Namık Hasan, Pertev, Tevfik, İbnil Tahir, İsmail Faik, Baha Tevfik, Hamid Suphi
1910,Paris Şubesi Kurucu: Dr.Refik Nevzad, Üyeler: Avni Kemal, Hoca Kadri, Fuat Nevzat, Memil Zeki
Hürriyet ve İtilâf Fırkası 1911, İstanbul Kurucular: İsmail Hakkı Paşa, Dr.Dagavaryan, Mustafa Sabri, Abdülhamid Zöhravi, Müşir Fuat Paşa, Damat Ferit Paşa, Ferik Süleyman Paşa, Volçentrinli Hasan, Miralay Sadık, Dr. Rıza Nur, Tahir Hayrettin
Halâskâr Zâbitân Grubu 1912, İstanbul Kurucu ve Yöneticiler: Kurmay Binbaşı Gelibolulu Kemal (Şenkıl), Kurmay Kolağası Kastamonulu Hilmi, Sürvari Kaymakamı Recep, Bahriye Binbaşısı İbrahim Aşki, Yüzbaşı Kudret
Millî Meşrutiyet Fırkası 1912, İstanbul Genel Başkan: İfnam Başyazarı, eski Kütahya Milletvekili Ahmet Ferit (Tek)
Üyeler: Akçoraoğlu Yusuf, Müderris Zühtü, Mehmet Ali Cemil Bey, Ethem Nejat, Mustafa Suphi
Radikal Avam Fırkası 1918, İstanbul Genel Başkan: Mevlanzade Rıfat Üyeler: Emin Ali, Yazar Mazlum, Müdafaa Gazetesi Sahibi Ragıp, Tüccar Mehmet Faik
Osmanlı Hürriyetperver Avam Fırkası 1918, İstanbul Kurucu ve Yöneticiler: Ali Fethi (Okyar), Hüseyin Kadri
Teceddüt Fırkası 1918, İstanbul Kurucular: Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti son kongre üyeleri Yöneticiler: Başkan, Senato üyesi Hüsnü Paşa, Senatör Seyid Bey, Mavrokordato Efendi, Yunus Nadi (Abalıoğlu), Şemsettin (Günaltay), İhsan, Orfanidis, Hamdi, Faik (Kaltakkıran), Sabri, Reşit Paşa, Galip Bahtiyar, Dr.Tevfik Rüştü (Aras), Babanzade Hikmet, Parsamyan, Mustafa Fevzi, İsmail Canbulat ve Sason Efendi
Ahali İktisat Fırkası 1918, İstanbul Kurucu ve Yöneticiler: Ermenaklı Tüccar Mehmet Nuri, Gazeteci Öğretmen Lütfi Arif Kanber, Eskişehirli Tüccar Hüseyin Hüsnü, Ahmet Hamdi (Başar-Limancı Hamdi)
Selamet-i Osmaniye Fırkası 1918, İstanbul Kurucular: Sabık Amasya Mebusu İsmail Hakkı Paşa, Ulemadan Fazıl Efendi, Emekli Ferik Ferit Paşa, tüccar Kudret Haki, Eski İstanbul Polis Müdürlerinden Mehmet Ali (Fesçioğlu), Soysallıoğlu İsmail Suphi, Hasan Hicabi, Emekli Miralay Behzad, Ulemadan Zeki Bey
Sosyal Demokrat Fırkası 1918, İstanbul Kurucu ve Yöneticiler: Dr.Hasan Rıza, Cemil Arif (Alpay), Tahsin, Habib Bey
Millî Ahrar Fırkası 1919, İstanbul Kurucu ve Yöneticiler: Asaf Muammer, Soysallıoğlu İsmail Suphi, Agah Mazlum, Bekir Sami (Kunduh), Cami, Tevfik Hamdi, Refik İsmail, Süleyman Nüzhet, Şakir Sarıca, Abdülhak Şinasi (Hisar), Mahir Sait, Mehmet Refik Beyler
Türkiye İşçi ve Çifti Sosyalist Fırkası 1919, İstanbul Kurucular: Ahmed Akif, Ethem Nejat, Dr. Şefik Hüsnü
Milli Türk Fırkası 1919, İstanbul Kurucu ve Yöneticiler: Ahmet Ferit (Tek), Mehmet Emin (Yurdakul), Ahmet Hikmet (Müftüoğlu), İktisat Müderrisi Zühdü, Yusuf Akçoraoğlu, Dr.Abdülhak Adnan (Adıvar), İsmail Hakkı
Hürriyet ve İtilâf Fırkası 1919, İstanbul Fırka bu tarihte yeniden faaliyete geçmiştir. Yeni Yöneticiler: Başkan Müşir Nuri Paşa Üyeler: Müşir Zeki Paşa, Ayan azası Abdülkadir, eski Konya Mebusu Zeynelabidin, eski Tokat Mebusu Mustafa Sabri, eski Karesi Mebusu Vasfi Efendi, Süleyman Paşa, Celalettin Paşa, Ali Kemal, Refik Halid (Karay), Nureddin, eski Tahran Sefiri Hasip, sabık Maarif Nazırı Rıza Tevfik (Bölükbaşı), Tüccardan Hacı Osman ve Mehmet Ali Beyler
Osmanlı Mesai Fırkası 1919, İstanbul Kurucuları İstanbul’daki fabrikalar işçi ve müstahdem delegelerdir. Yöneticiler: Makine Mühendisi H.Memduh, Muharrir Avni Ali, Hasan Muslihiddin, Yusuf, Vahidettin, Seyyit, Hüseyin, Lütfi, İsmail, İhsan Bey
Osmanlı Çiftçiler Cemiyeti Fırkası 1919, İstanbul Yöneticiler: Hamdullah Emin Paşa, Mehmet Esat Paşa (Işık), Mehmet Emin Paşa, İsa Ruhi Paşa, Mustafa Münif Paşa, Dr.Mustafa Hulusi, Ali Haydar, Yusuf Mazhar, Mehmet Mahfi, Hüseyin Hüsnü, Nazım, Ali Rıza Bey
Türkiye Sosyalist Fırkası 1919, İstanbul Osmanlı Sosyalist Fırkası bu tarihte yeniden faaliyete geçmiştir. Yöneticiler: Hüseyin Hilmi, Mustafa Fazıl
Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası 22 Eylül 1919, İstanbul Osmanlı Sosyalist Fırkası'nın işgalcilerden yanan tutumuna karşı Dr.Şefik Hüsnü ve Mustafa Suphi etrafında oluşan parti. Yöneticiler: Dr.Şefik Hüsnü, Mustafa Suphi
Amele Fırkası 1920, İstanbul Kurucu ve Yöneticiler: Amiralzade Cemal Hüsnü, Avukat Radi, sabık memur Mehmet Behçet ve Haydar, kömür müteahhidi Mehmet Kamil, Hüsnü Paşazade Seyit Bilal, kömür katibi Ali Haydar Bey ve Vanlı Mehmet Baba, Mehmet Ali Ağa
Türkiye Komünist Partisi 10 Eylül 1920, Ankara Türkiye İşçi Çiftçi Sosyalist Fırkası yerine kurulan yasadışı parti Merkez Komitesi Başkanı: Mustafa Suphi Kurucu ve Yöneticiler: Arif Oruç, Emekli Binbaşı Hacıoğlu Salih, Şerif Manatof, Ethem Nejat
Halk İştirakiyun Fırkası 1920, Ankara Türkiye Komünist Partisi'nin yasal kolu olarak kurulan parti. Kurucu ve Yöneticiler: Nazım Resmor (Öztelli), Mehmet Şükrü (Koç), Şeyh Servet, Salih Hacıoğlu
Türkiye Zürra Fırkası 1920, İstanbul Kurucu ve Yöneticiler: Cevat Rüştü, Şükrü, Yahya Sezai, Abdülaziz Mecdi Bey
Türkiye Komünist Fırkası 18 Ekim 1920, Ankara Kurucu ve Yöneticiler: Dr.Tevfik Rüştü (Aras), Mahmut Esat (Bozkurt), Mahmut Celâl (Bayar), Yunus Nadi (Abalıoğlu), Kılıç Ali, Hakkı Behiç (Bayiç), İhsan (Eryavuz), Refik (Koraltan), Eyüp Sabri (Akgöl) ve Süreyya (Yiğit)
Müstakil Sosyalist Fırkası 1922, İstanbul Kurucu ve Yöneticiler: Türkiye Sosyalist Fırkası’ndan ayrılmış tramvay işçilerince kurulmuştur.

Kaynakça
  1. "Siyasi Partiler". Türkiye Büyük Millet Meclisi. 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2011.
  2. Tunaya, Tarık Zafer. "Cilt.1, İkinci Meşrutiyet dönemi". Türkiye'de Siyasi Partiler (1998, (ilk basım:1952) bas.). İstanbul: İletişim Yayınları. Bilinmeyen parametre |ilkyayıntarihi= görmezden gelindi (yardım)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.