Hrisippos

Hrisippos (Yunanca Χρύσιππος) Stoa Okulunun, MÖ 280-207 yılları arasında yaşamış olan üçüncü başkanı. Arkesilaos başkanlığındaki kuşkucu Akademi'den Stoacılığa dönmüş olan Hrisippos, Stoacı öğretiyi büyük bir güç ve şevkle işleyip savunmasıyla ün kazanmıştır. Kıbrıslı Zenon'un temel Stoacı fizik öğretilerini genişletti daha farklı bir perspektife taşıdı. Bu da ona İkinci Stoacı Kurucu unvanını kazandırdı. Stoacı okulunun liderliğini yürüttü.

Yunan dönemi büstün Roma dönemi kopyasında Hrisippos

Mantığın odağını tekil özne-yüklem önermelerinden "Sokrates bir insandır ve Xenon bir insandır" gibi önermelere kaydırmıştır. O dönemde Laertios Diogenes, Hrisippos hakkında "Eğer tanrılar mantığa başvurmuş olsalardı, bu Hrisippos'un mantığı olurdu" demişti. Sözcükler 've', 'veya', 'eğer', 'o halde' gibi bağlaçlarla bağlandığında ortaya çıkan cümle bütününün doğruluğunun, parçaların doğruluğuna bağlı olduğunu belirtmiştir. Bu şekilde doğruluğu her zaman başlangıçtaki önermenin doğruluğu ile garanti altına alınabilecek çeşitli önermelerin nasıl türetilebileceğini göstermiştir. Evrenin işleyişini ve içindeki insanlığın rolünü daha iyi anlamak için özgün bir Önermeler mantığı sistemi yarattı. Kader için ise deterministlik bir görüşe bağlı kaldı ancak yine de düşünce ve eylemde kişisel özgürlüğün rol oynayabileceğini de savundu. Stoacılığın başarısını yüzyıllar boyunca Yunan Felsefesi ve Roma İmparatorluğu dünyasında en etkili felsefi hareketlerden biri olarak başlattı. Önermeler Mantığı sistemini Sextus Empiricus derince inceledi. Görüşleri Yeni Platoncular tarafından hakir görüldü. Chrysippus, "evrenin kendisinin Tanrı olduğunu ve ruhunun evrensel olarak dışlanmış olduğunu" iddia etti. Evrenin, akılda işleyişi, şeylerin ortak doğası ve tüm varoluşu kucaklayan bütünlük ile birlikte yönlendirici ilkesi olduğunu ileri sürdü. Bu inançlara dayanarak fizikçi ve filozof Max Bernhard Weinstein Chrysippus'u bir Panteist olarak tanımladı . Kendisinden sonraki 1500 yıl boyunca mantık tarihine gerçek bir etkide bulunamamıştır. Bu durum yazılarının kaybolması ve fikirlerinin ikinci ağızdan aktarılması kadar Katolik Kilisesinin Aristotelesçi yaklaşımının da etkisi vardır. Cicero, Lucius Annaeus Seneca, Galen ve Plutarhos eserlerinin bazılarında ondan alıntılar yapmıştır. Bu alıntılar sayesinde eserleri ve görüşleri hakkında biraz bilgi sahibi oluruz. Son yıllarda Herkulaneum şehrinde eserlerinin bir kısmı keşfedilmiştir.

Bir rivayete göre eşek hakkında yapılan bir espriye gülerken sandalyesinden düşüp ölmüştür. Yeğeni Aristocreon Keramikos şehrine onuruna heykelini diktirmiştir. Vefatından sonra okulun başına Tarsuslu Zeno geçmiştir.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.