Tarsuslu Zeno

Tarsuslu Zenon veya Zeno, Khrisippos'un izleyicisi olan stoacı Antik Yunan filozofu.

Tarsuslu Zenon

“Zenon, Tarsuslu Stoacı filozof. M.Ö. 2. yüzyılda yaşamış ve Stoacı bir okulda yetişmiştir. Zenon, Babilli Diogenes’le birlikte âlemin, evrensel yanıp tutuşmasıyla (conflagration) sona ereceğini kabul etmiş, fakat yargılarını askıda bırakmıştır. Bunlara karşı Sidonlu Boethius, âlemin bozukluğa uğramayacağını savunmuş ve Tanrısal karakterle âlemin bozulabileceğinin uzlaşamayacağını savunmuştur. Zenon,[1]“Stoanın direği” unvanını almış olan Tarsuslu Khrisippos’un öğrencisidir. Tennemann, Zenon’un M.Ö. 212'ye doğru yaşadığını kaydeder. Onun üstadından sonra Stoa okuluna şef olduğunu, eserleri az olsa da öğrencilerinin çokluğunu anlatır. Kleanthes, felsefeyi diyalektik, retorik, ahlak, politika, fizik ve tanrıbilim olmak üzere altı kola bölmüştü. Diogenes Laertios’un naklettiğine göre Tarsuslu Zenon, bunların, mantığın ve felsefenin bölümleri değil, toplamı olduğunu kabul eder. (R. Genalle, bu anlatımı yerinde bulmaz. Zira Kleanthes, bunları mantığın değil, felsefenin bölümleri olarak göstermiştir. Bu itibarla Zenon, bunları mantığın bölümleri olarak göstermiş olan bazı Stoacılara itiraz etmiştir’ der).” (Cemil Sena, 256-257)

Stoa öğretisinin öncülerinden olan Tarsuslu Zenon’a göre, “Felsefe ve mantığın görevi bilgiyi sağlayan kesin ölçüyü bulmaktır. Bilginin özü doğruluktur, insan doğru bilgiye dayanmadan yargıya varmamalıdır. Felsefenin amacı bilgiye ulaşmaktır. Bir disiplin dalı olarak felsefe; insan, tanrı, bilgi, ahlak ve evren sorunlarını açıklamaya çalışır. İnsanın yetkinleşmesi için bilgi edinmesi gerekir.

Felsefe içinde bir dizi temel konular olarak ahlak, retorik, mantık, tanrı bilim, fizik ve diyalektik ortaya çıkar.

Hepsi felsefe ile bağlantılı olan bu alanlar, ahlak: erdemli davranmayı, retorik; güzel konuşma kurallarını, mantık: doğru düşünme, yanlıştan korunma yollarını, fizik: evrenin yapısını, tanrı bilim: tinsel varlıkların özünü, diyalektik de: sorunları tartışarak açıklamanın ilkelerini öğretir.

Zenon’a göre, evren sonlu bir varlıktır, bilinmeyen bir gelecekte yanıp tutuşarak tükenecektir.” (Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi)

Fransız yazar Jean Brun Stoacılık adlı kitabında Orta Stoacılardan şöyle söz eder, “Khrisippos’tan sonra okulun başına Tarsuslu Zenon geçti. Ardından, Atinalıların Akedemiyacı Karniades, Aristotalesci Kriyolaus ve Tarsuslu Antipater’le birlikte Roma’ya elçi olarak gönderildikleri Babilli Diogenes bu görevi üstlendi. Tarsuslu Arkidemes ve Sidon’lu Boethus’da, aynı ölçüde tanınmış isimlerdir. (Brun, 18)

    • Cemil Sena, Filozoflar Ansiklopedisi, Remzi Kitabevi 1974, İstanbul.
    • Laertios Diogenes, Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri, Yapı Kredi Yayınları, Birinci baskı 2003, İstanbul.
    • Brun, Jean; Stoacılık,, İletişim Yayınları, Cep Üniversitesi, 1. Baskı, 1997, Istanbul.
    • Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, Anadolu Yayıncılık 1976, İstanbul.
    • Pişmanlık, Uğur; Antik Çağ'da Tarsuslu Filozoflar, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, (Mozaik Serisi), 2009, İstanbul.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.