Tariş Olayları

1979 Türkiye milletvekili ara seçimleri ile birlikte Cumhuriyet Halk Partisi'nin hükûmetten düşmesiyle birlikte, Süleyman Demirel'in liderliğinde İkinci "Milliyetçi Cephe" (MC) hükûmeti kurulmuş ve Milliyetçi Hareket Partisi koalisyon ortağı olmuştu. Ardından gelişen bu politik ortamda devlet kadrolarına milliyetçi olduğu bilinen kişilerin alınma süreci başlamış, ve Tariş İncir, Üzüm, Pamuk ve Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri olarak bilinen TARİŞ'te bu kadrolaşma başlamıştır.[2]

Aynı günlerde Tariş'in bir "terör yuvası" olduğu basında konuşulmakta ve propaganda malzemesi yapılmaktaydı. MC yanlısı İzmir'in yerel gazetesi Yeni Asır da işletmenin duvarlarına "Türk askerini arkadan vur, Rus askerine selam dur" yazılarının yazıldığı haber yapmıştı. Bu haber daha sonra asparagas çıkacaktı.[3]

Bütün bu olanların ardından atanan yeni genel müdür farklı şehirlerden yeni işçilerin işe alınacağını söylemiş ve eski işçilerin işlerine son verilebileceğini bildirmiştir. Bunu üzerine durumu kabul etmeyen işçiler greve giderek fabrikada gösteri yapmaya başlamışlardır. Çıkan olaylar nedeniyle polis, Tariş'in İzmir'de kurulu olan tüm işletmelerine arama yapacağını bildirmiştir. Fakat bu aramayı kabul etmeyip polisleri engellemeye çalışmış, çıkan olaylarda yaklaşık 50 işçi yaralanmış ve 600 işçi de gözaltına alınmıştır.[2] Bunun üzerine Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) iki saatlik iş bırakma eylemi düzenlemiş ve İzmir'de bir miting gerçekleştirmiştir. Bununla birlikte Ege Üniversitesi öğrencileri de, bu olayları protesto etmek için üniversitede çeşitli gösteriler düzenlemişlerdir.

31 Ocak 1980'de DİSK yönetimi “kanlı olayların” çıkacağı gerekçesiyle gösterilerin sona erdirilmesine karar verdi ve işçilerin gözaltındakilerin serbest bırakılması talebi kabul edildi. Ancak devam eden gösterileri bitirmek amacıyla TARİŞ Genel Müdürlüğü, 6 Şubat'ta gazetelere verdiği ilanla üretime ara verdiğini duyurdu ve hemen ardından, eylemlere karıştığı iddiasıyla 3000 işçi işten çıkarıldı. Bununla birlikte hükûmet aynı gün Tariş’te bir haftalık ‘tatil’ ilan etti. İşçiler buna karşılık olarak üretimi sürdüreceklerini ve fabrikadan çıkmayacaklarını açıklayarak kararı tanımadıklarını bildirdiler. Ardından Çiğli ipek fabrikası işçileri, fabrika kapılarını kapatarak barikatlar kurdu. Çimentepe ve Gültepe mahallelerinde yaşayan halk da sokaklara barikatlar kurarak, mahalleye giriş çıkışları kapattı. Bu sırada birçok Devrimci Yol, Devrimci Sol, Kurtuluş Hareketi gibi dönemin birçok sosyalist örgüt de işçilere destek vermiştir. Ardından 7 Şubat'ta polis olaylara müdahale etti ve binlerce işçi gözaltına alındı. Olayları takip eden 14 Şubat günü yaklaşık 10 bin jandarma eri panzerlerle kapıları kırdı ve fabrika bahçesine girdi. 17 Şubat'ta eylemlere destek veren semtlerden Çimentepe’de çıkan çatışmalarda üç polis öldü, yüze yakın kişi de yaralandı.[2]

İzmir'in Gültepe'de 1973 Türkiye yerel seçimlerinde seçilip iki dönem belediye başkanlığı yapan Aydın Erten Tariş Direnişi'ne destek verdiği, eylemler sırasında işçilere kumanya dağıttığı için 12 Eylül Darbesi sonrası kurulan Millî Güvenlik Konseyi yönetiminin verdiği emirle gözaltına alınmış ve işkence görmüştür. Gözaltına alınmasından bir gün sonra Milliyet gazetesinde kendisinin “bilinmeyen bir sebeple hastanede olduğu” haberi çıkmıştır.[4]

• Unutturulanlar-4 (Tariş Çimentepe Gültepe Direnişleri) (2007)
• Dostluk ve Dayanışma Vakfı, Tariş, Çimentepe, Gültepe Direnişi Belgeseli (2008)

• Yeni Çeltek Olayı

• Tariş Emekçileri ve Devrimcilerin Çimentepe Gültepe Direnişleri