Sadi
Şeyh Sâdî-î Şirâzî (Farsça: سعدی شیرازی Sa'adī-e Shīrāzī; d. 1210, Şiraz - ö. 1292, Şiraz), günümüz İran'da yaşamış olan Türk kökenli bir Türk ve Fars şâir ve İslam âlimi olmakla birlikte, Kur'an ve Ehl-î Beyt ittikadine bağlı olan ve Şiâ-î Bâtınîyye'ye (Alevî-Bâtınî) mensup olan Türkmen bir tasavvuf âlimidir.[1]
| Ebu Muhammed Sadi Muslih b. Abdullah b. Müşerrif Şirazi | |
|---|---|
 | |
| Doğum |
Muhammed Sâdî Muslih 1210 Şiraz |
| Ölüm |
9 Aralık 1292 Şiraz |
| Takma ad | Pîr-î Şirâzî veya Şeyh Sâdî Şirâzî |
| Meslek | Şair, Alevî Pîr ve Şeyhi (İslam âlimi) |
| Dil | Türkçe, Farsça ve Arapça |
| Milliyet | Türkmen (Türk) |
| Eğitim | Bağdat şehrindeki Şiî İslam Medresesi |
| Edebî akım | Alevî-Bâtınî (Tasavvuf) |
| Önemli eser | Bostan, Gülistan |
|
| |
Türk olan Salgur Atabegliği'nin hüküm sürdüğü sırada günümüz İran topraklarının Şiraz kentinde doğmuştur. Çocukken babasını kaybedip dedesi ve amcası tarafından yetiştirilmiştir. Daha sonra Bağdat'a gidip Şiî İslam Medreseleri'nde öğrenimini tamamlamıştır. Malatya'ya kadar geldiğide kendi eserlerinde belirtilmektedir.[1]
30 yıl boyunca Hindistan ve Kuzey Afrika'yı dolaştıktan sonra 1256'da memleketi Şiraz'a dönerek şiirlerini yazmaya başlamıştır. Günümüzdeki en çok konuşulan eserleri Gülistan ve Bostan'dır. Moğol ve Haçlılarla yapılan savaşlara katılmıştır. Haçlılara esir düşmüştür. On dört defa hacca gitmiştir. Bütün şiirlerinde Sadi mahlasına rastlanmaktadır.
Günümüzde Sadi'nin kabristanı Sadi Türbesi, Şiraz'ın başlıca turistik mekânlarındandır.
21 Nisan (İran Takvimi: 1 Ordibeheşt) "Sadi Günü" olarak anılmaktadır.
Eserleri
- Gülistan
- Bostan
- Takrir-i Dibace
- Akl u Aşk
- Nasihat-ül Mülûk
- Havatin
Galeri
Dış bağlantılar
Vikisöz'de Sadi ile ilgili sözler mevcuttur.- İslam Düşünce Atlası'nda Sa’dî Şirazî
| Kavramlar |  | |
|---|---|---|
| Uygulamalar | ||
| Tasavvuf tarikât listesi | ||
- Saʻdî-î Şîrâzî'nin Seyahat ettiği yerler / The places where Sadi Shirazi travelled: 1.25 - Malatya: Türkmen Sâdî’nin eserlerinde bu şehre gittiğine dair ancak bazı araştırmacılar Gülistân’da yer alan: "Alevîler gibi saçlarını ören ve Hicaz kafilesi ile birlikte Şîrâz’a girip, “Alevîyim hacdan geliyorum” deyip padişah için yazdığı kasideyi padişaha takdim edip, ondan ihsanlar aldı. Kendi döneminde bir hilekârın, hilesinin ortaya çıkmasını anlattığı hikâyeye binaen onun bu şehre gittiğini söylemişlerdir. (Kaynak: Sâdî Şîrâzî; 1362:54) 25/1 - ملاطیه: برخی از محققان در گلستان اظهار داشتند كه ترکمن صدی در آثار خود به این شهر می رود: "مانند علویان كه موهای خود را بافته و با گروه حجاز وارد شیراز شدند ،" من علوی هستم ، از زیارت می آیم "و قصیده را به سلطان تقدیم كردند. آنها گفتند که او براساس داستان یک متقلب در زمان خود که از ظهور ترفند خود گفت ، به این شهر رفت. (سعدي شيرازي؛ ١٣٦٢:٥٤)