Mir
Mir (Rusça: Мир, anlamı: dünya veya barış), 1986 yılından 2001 yılına kadar alçak Dünya yörüngesinde kalan, Sovyetler Birliği ve ardından Rusya tarafından yönetilen uzay istasyonu. İlk modülü 19 Şubat 1986'da uzaya gönderildi. İnsanlığın uzayda uzun süre düzenli olarak içinde yaşadığı ilk uzay araştırma istasyonudur. Yapılan uluslararası iş birliği sayesinde, çeşitli milletlerden uzay adamlarının kullanımına açıldı. Yörüngede 1986 ile 1996 yılları arasında gönderilen pek çok modül ile başarılı bir şekilde kenetlendi. 23 Mart 2001 tarihinde görevi sona erdi ve atmosfere girerek yanması sağlandı.
Görev nişanı | |
---|---|
Mir nişanı | |
Görev İstatistikleri | |
Görevin Adı | Mir |
Kalkış | 19 Şubat 1986 21:28:23 UTC Baykonur, SSCB |
Görevin bitişi | 23 Mart 2001 05:50:00 UTC |
Mürettebat | 28 uzun süreli mürettebat |
Görevde | 4.594 gün |
Yörüngede | 5.511 gün |
Yörüngedeki tur sayısı | 89.067 |
Dünya'dan en uzak | 393 km |
Dünya'ya en yakın | 385 km |
Periyot | 89,1 dakika |
Eğikliği | 51,6 derece |
Aldığı Yol | 3.638.470.307 km |
Yörüngedeki ağırlığı | 124.340 kg |
Yapısı | |
Mir uzay istasyonu |
Tarihi
Mir, daha önce Sovyetler Birliği tarafından gönderilmiş olan Salyut serisi uzay istasyonları baz alınarak yapılmıştır (1971 yılından sonra yedi Salyut uzay istasyonu gönderilmişti). Esas olarak Rus yapımı insanlı Soyuz roketleri ve Progress kargo gemileri tarafından onarımı yapılmıştır, fakat ayrıca sonraki uçuşlarda Buran uzay mekiği için bir varış noktası olması planlanmıştır. Yörüngedeki Mir'in öncelikli amacı uzayda geniş ve yaşanabilir bir bilimsel laboratuvar sağlamaktır.
Amerika Birleşik Devletleri, Mir'in kendine ait bir kopyası olarak Space Station Freedom istasyonunu yapmayı planlamış, ancak bu proje Sovyetler Birliği'nin yıkılmasının ardından uluslararası iş birliği yolu açılması üzerine durdurulmuştur (bkz. Uluslararası Uzay İstasyonu). Ayrıca, Challenger Uzay Mekiği Mir'in kalkışından bir aydan daha kısa bir süre önce patlamıştı (bkz. Challenger Uzay Mekiği kazası). Daha sonraki yıllarda, Soğuk Savaş döneminin ardından, Shuttle-Mir programıyla Rusya'ya ait olan Mir'in yetenekleriyle Amerika'nın uzay mekiklerinin yetenekleri birleştirilmiş; bir takım Amerikalı ve diğer batı ülkelerinden astronotların istasyonu ziyaret etmesi veya istasyondaki uzun dönemli bilimsel çalışmalara katılması sağlanmıştır. İstasyonu ziyaret eden Amerikan mekikleri, Space Station Freedom için tasarlanmış bir kola bağlanmış ve esas olarak Sovyet Buran mekikleri için tasarlanmış bir kenetlenme halkası kullanmışlardır. Mir ve ona kenetlenmiş olan uzay mekiği, 250 tonluk ağırlığıyla uzay çalışmaları tarihinin en büyük yörünge aracı unvanını almıştır.
100 tonluk Mir'in içi, hortumlar, kablolar ve bilimsel araçlarla olduğu kadar, günlük yaşama ait eşyalarla dolu –fotoğraflar, çocukların yaptığı resimler, kitaplar ve bir gitar– dar bir labirente benzerdi. Genellikle üç kişilik mürettebat kalmakla birlikte, bazen bir aya kadar bir süre boyunca altı uzay adamını ağırladığı da olmuştur. İki kısa dönemin haricinde, Mir Ağustos 1999'a dek sürekli olarak görevdeydi.
15 yaşındaki Rus uzay istasyonunun yolculuğu, 23 Mart 2001 tarihinde, Fiji yakınlarında Büyük Okyanusun güneyine düşmesiyle son bulmuştur. Son günlerine kadar, pek çok girişimcinin, muhtemelen ilk yörünge televizyon/film stüdyosunu kurmak için, Mir'i almak gibi planları vardı. Ne var ki istasyon daha fazla kullanılamayacak kadar güvensizdi. Uzay topluluğundan pek çok kişi hala Mir'in en azından bazı parçalarının kurtarılabilir olduğunu, ayrıca yörüngeye materyal çıkarmanın yüksek maliyeti göz önünde bulundurulduğunda, Mir'in yok edilmesinin büyük bir fırsat kaybı olduğunu düşünür.
Sovyet ve Rus kozmonotların yanı sıra Mir uluslararası biliminsanlarına ve Amerikalı astronotlara da ev sahipliği yapmıştır.
Mir modülleri
Mir uzay istasyonu, – Uzay mekiği tarafından Mir'e getirilen kenetlenme modülü hariç – her biri ayrı ayrı Proton roketiyle yörüngeye taşınan pek çok Mir modülünün yörüngede birleştirilmesiyle oluşmuştur.
Modül | Fırlatma tarihi | Fırlatma aracı | Kenetlenme tarihi | Kütle | Soyuz | Amaç |
---|---|---|---|---|---|---|
Çekirdek | 19 Şubat 1986 | Proton 8K82K | Bilinmiyor | 20,100 kg | Bilinmiyor | Yaşama alanları |
Kvant-1 | 31 Mart 1987 | Proton 8K82K | ~9 Nisan 1987 | 10,000 kg | TM-2 | Gökbilim |
Kvant-2 | 26 Kasım 1989 | Proton 8K82K | 6 Aralık 1989 | 19,640 kg | TM-8 | Yeni ve gelişmiş yaşam destek üniteleri. |
Kristall | 31 Mayıs 1990 | Proton 8K82K | 10 Haziran 1990 | 19,640 kg | TM-9 | Teknoloji, materyal işleme, jeofizik ve astrofizik laboratuvarları |
Spektr | 20 Mayıs 1995 | Proton 8K82K | 1 Haziran 1995 | 19,640 kg | TM-21 | ABD-Sovyet İşbirliği programı çerçevesinde yapılan ev deneyleri. |
Kenetlenme Modülü | 12 Kasım 1995 | STS-74 Atlantis | 15 Kasım 1995 | 6,134 kg | TM-22 | Uzay mekiğinin kenetlenmesi için kullanıldı. |
Priroda | 23 Nisan 1996 | Proton 8K82K | 26 Nisan 1996 | 19,000 kg | TM-23 | Uzaktan algılama modülü |
İsimler
Rus Devrimi öncesinde "mir", bir köylü topluluğu tarafından işlenen toprak parçalarına verilen isimdi. Bu topraklarda yaşayan köylülere, yüksek vergiler alınarak çok büyük bir sosyal baskı uygulanırdı. Eğer bazı köylüler miri terkederlerse, kalanlar daha yüksek vergi ödemek zorunda kalırdı.
Kvant (Квант), "kuantum" anlamına gelir. Elektromanyetik tayf ve x-ışını emilimlerini ölçerek astrofizik araştırmaları yapmasından yola çıkılarak bu isim verilmiştir. Kristall (Кристалл) "kristal" demektir. Bu modülün esas çalışma alanı biyoloji uzay ortamında materyal üretim teknolojileri olduğu için bu ad verilmiştir. Spektr (Спектр) "tayf" anlamına gelir. Atmosfer algılayıcılarından ötürü bu isim verilmiştir. Priroda (Природа) "doğa" demektir. Progress (Прогресс) "ilerleme, gelişme" anlamına gelir. Soyuz (Союз), "birlik, topluluk" anlamındadır (Sovietskii Soyuz, Советский Союз = Sovyetler Birliği). Ayrıca Soyuz modülü üç küçük modülden oluşan bir topluluk olduğundan bu isimle anılır.
Popüler kültürde Mir
- 1980'lerin sonunda, Dünya'daki radyo operatörlerinin kozmonotlarla iletişime geçebilmesi için iki amatör radyo sinyali Mir'e tayin edildi. Bu çağrılardan biri U2MIR'di.
- İstasyon, Michael Bay'ın 1998 yapımı filmi Armageddon'da yakıt ikmal deposu olarak önemli bir rolde oynamıştır. İstasyon filmde yakıt ikmali sırasında meydana gelen bir yakıt sızıntısı sonucu patlamıştır.
- İstasyon S. R. Hadden'in 1997'deki sinema uyarlaması Contact'te barınak olarak küçük bir rol almıştır.
- South Park'ın "Pink Eye" bölümünde Kenny'nin ilk ölümü Mir'in üzerine düşmesiyle olur.
- Dead Like Me televizyon şovunun pilot bölümünde, esas karakter Mir'den düşen bir klozetin altında kalarak ölür.
- Mir'in atmosferde yanışının beklendiği günlerde, Taco Bell'in sahipleri Büyük Okyanus'unda kocaman bir hedef belirlemişlerdi. Eğer Mir'in düşen parçalarından biri hedefe isabet ederse, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki tüm insanlar, bedava bir Taco Bell tacoyu hak edeceklerdi. Ne var ki istasyonun hiçbir parçası hedefe isabet etmemiştir.
- Popüler Amerikalı yazar Jeremy Schwendiman, romanı "The Battle of Otok"daki barış adasına Mir adını vermiştir.
Seferler, uzay yürüyüşleri ve mürettebatlar
- Mir seferlerinin listesi
- Mir uzay yürüyüşlerinin listesi
- Mir'e giden uzay araçları ve mürettebatların listesi
- Ayrıca bakınız: Uzay yürüyüşlerinin listesi
Ayrıca bakınız
- Mir uzay üssü ziyaretçileri
- Uzay istasyonu görev alan uzay istasyonlarının istatistikleri için
- Salyut
- Skylab
- Soyuz
- Progress
- Uluslararası Uzay İstasyonu
- 11881 Mirstation asteroitine uzay istasyonunun adı verilmiştir.
- Shuttle-Mir Programı
Kaynakça
- İngilizce Vikipedi'deki esas makale
- Mir Donanım Mirası - NASA raporu (PDF formatında)
- Mir Görev Kronolojisi - NASA raporu (PDF formatında)
- Mir-Shuttle:Phase 1 Program Joint Report (PDF formatında)5 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sovyet Uzay İstasyonları - NASA raporu (PDF formatında)27 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Mir ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Detaylı diyagramlar, resimler ve arka plan bilgileri1 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Mir ve mekik kenetlenme modülü8 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.