Perinçek-İsviçre Davası

6 Mart 2007'de başlayan duruşmalar sonunda 9 Mart 2007'de Lozan Sulh Ceza Mahkemesi, davacı tarafı haklı buldu ve Doğu Perinçek'in İsviçre Ceza Yasası'nın 261. maddesinin 4. fıkrasını tanımlayan ırksal ayrımcılıktan suçlu olduğuna karar verdi. Mahkeme gerekçeli kararında, Ermeni Soykırımı'nın gerek İsviçre'de gerekse genel olarak kabul görmüş "tarihi bir olay" olduğu kaydedildi. Ayrıca, kararda Avrupa Konseyi böyle bir soykırımı tanımamış olsa da tanımış gibi gösterildi.[4]

Mahkeme Perinçek'e 90 gün tecilli hapis cezası veya buna karşılık 9000 frank para cezası, İsviçre-Ermenistan Derneği'ne 100 frank tutarında manevi tazminat ve davayı açan Sarkis Şahinyan'a 10 bin frank ödemesine hükmetti. Ayrıca bunlar dışında, 3 bin frank para cezasına çarptırdığı Perinçek'in, bu parayı hemen ödememesi halinde 30 gün hapis yatmasına ve parayı yatırmak için 5 gün süre tanınmasına karar verdi. Mahkeme masrafı olarak da Perinçek'in 5873,55 İsviçre frangı ödemesine karar verildi.[5][6] Perinçek, hakkında verilen kararı "emperyalist bir kinin ürünü" olarak değerlendirdi ve kararı temyiz edeceklerini açıkladı.[5]

Doğu Perinçek, Lozan Sulh Ceza Mahkemesi'nin kararını bir üst mahkeme olan Vaud Kantonu İstinaf Mahkemesi'ne taşıdı. İstinaf Mahkemesi Perinçek'in bu hükme karşı yaptığı temyiz başvurusunu 13 Haziran 2007 tarihli kararla reddetti. Mahkemenin gerekçeli kararında "Ermeni soykırımı tıpkı Yahudi soykırımı gibi, Ceza Kanunun 261. maddesi 4. fıkrasının kabulü sırasında yasa koyucu tarafından, âşikar ve malûm bir tarihî olgu" olarak tanımlandı.[7]

İsviçre Federal Yüksek Mahkemesi, Lozan, İsviçre

Doğu Perinçek Vaud Kantonu İstinaf Mahkemesi kararına karşı temyiz başvurusu için İsviçre Federal Yüksek Mahkemesi'ne başvurdu. Federal temyiz mahkemesi 12 Aralık 2007 tarihinde verdiği kararla; hukuk doktoru, politikacı, yazar ve tarihçi kimliği olan Perinçek'in, tarafsız bir komisyon aksi yönde bir sonuca varsa dahi Ermeni Soykırımı hakkındaki görüşlerini değiştirmeyeceğini ifade etmesinden hareketle, kasti hareket ettiği sonucuna ulaştı ve Perinçek'in başvurusunu reddetti.[8]

Vikikaynak'ta Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile ilgili metin bulabilirsiniz.

Doğu Perinçek daha sonra, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 10. maddesine dayanarak, 10 Haziran 2008'de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvurarak İsviçre'ye dava açtı. 17 Aralık 2013'te görülen davada; İsviçre tarafı Perinçek'in mahkûm edilmesine gerekçe olarak, 20'den fazla ülkenin Osmanlı İmparatorluğu'nda 1915-17 yılları arasında meydana gelmiş tehcir ve katliamları soykırım olarak tanıdıkları teziyle savunma yaptı. Bern hükûmeti, uluslararası ceza hukuku literatürünün soykırımlarla ilgili bölümünde Ermeni soykırımı'nın "klasikler" listesinde gösterildiği tezini işledi. Doğu Perinçek'i "ırkçı ve milliyetçi" olarak tanımlayan İsviçre, İşçi Partisi liderinin ifade özgürlüğünün engellenmediğini savundu. Doğu Perinçek ise savunmasında, uzun bir liste ve tez sunarak Ermeni soykırımı iddialarını reddeden tek kişinin kendisi olmadığını ifade etti. Soykırım ifadesinin Birleşmiş Milletler'in 1948 tarihli Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi ile tanımlanmış uluslararası bir ceza olduğunu belirten Perinçek, Fransa Ulusal Meclisi tarafından 2008 yılında hazırlanan rapor ve Fransa Anayasa Konseyi'nin Ermeni soykırımını reddeden kişileri cezalandıran yasaların Fransız Anayasasına aykırı olduğuna ilişkin kararlarını emsal gösterdi.[9]

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), "Perincek v. İsviçre" davasında kararını açıkladı ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin "İfade Özgürlüğü" başlıklı 10. maddesinin İsviçre mahkemeleri tarafından ihlal edildiğine oy çokluğuyla hükmetti.[10] Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi gerekçeli kararında, kendisine yapılan başvurunun, Ermeni halkını hedef alan eylemlerin gerçek olup olmadığına veya hukuken soykırım olarak nitelendirilip nitelendirilemeyeceğine ilişkin olmadığını açıkladı. Ayrıca, "Ermeni soykırımı" tartışmasına girmemekle birlikte, bu terimi "kanıtlanması zor, dar kapsamlı hukuksal bir kavram" olarak nitelendirdi ve "Ermeni soykırımı iddiaları ile Yahudi soykırımının birbirleriyle karşılaştırılamayacağına" karar verdi.[9][10] Perinçek'in maddi ve manevi tazminat talepleri ise reddedildi.[4]

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Büyük Dairesi, Strasbourg, Fransa

İsviçre hükümeti, Ermeni diasporası kuruluşlarının baskısı üzerine ikinci dairenin vermiş olduğu karara itiraz etti ve davanın esastan görülmesi için 17 Mart 2014'te Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin temyiz organı olarak bilinen Büyük Daire'ye başvurdu.[11] 3 Haziran 2014'te İsviçre'nin başvurusunu kabul eden AİHM Büyük Dairesi, 28 Ocak 2015'teki ilk duruşmada tarafların savunmalarını dinledi.[11][12][13] Duruşmada Doğu Perinçek ve İsviçre'ye 30'ar dakika süre tanındı ancak İsviçre tarafı süresini aştı. Müdahillerden Ermenistan ve Türkiye'ye ise 15'er dakika süre verildi.[14] Ergenekon davaları nedeniyle yurt dışına çıkış yasağı olan Perinçek, 28 Ocak’taki ilk oturumda kendisini savunabilmesi amacıyla yurt dışına çıkış yasağı kararının kaldırılması için İstanbul 4. Ağır Ceza Mahkemesi'ne başvurdu. Başvuruyu karara bağlayan mahkeme Perinçek'in yurt dışına çıkış yasağını kaldırdı.[13] Davanın bu aşamasına Ermenistan ve Türkiye üçüncü taraf olarak müdahil oldu.[8] Fransa da davanın müdahilleri arasında yer aldı fakat görüşünü yazılı olarak mahkemeye sundu.[14] 28 Ocak'taki duruşmayı izleyen Türk heyetinde Adalet ve Kalkınma Partisi milletvekilleri Şaban Dişli, Egemen Bağış; Cumhuriyet Halk Partisi milletvekilleri Gülsün Bilgehan, Haluk Koç, Deniz Baykal ve Süheyl Batum yer aldı.[15]

15 Ekim 2015'teki duruşmada davaya taraf olan Ermenistan'ı, Ermenistan Başsavcısı Gevorg Kostanyan, Avustralyalı avukat Geoffrey Robertson ve avukat Amal Clooney temsil etti.[16] Fransa'nın Strasbourg şehrinde görülen davada mahkeme, 17 Aralık 2013'te 2. Daire'nin verdiği hükme uydu ve 1915 olaylarıyla ilgili beyanlarından ötürü İsviçre tarafından "soykırımı inkâr" ettiği gerekçesiyle mahkûm edilen Doğu Perinçek'in ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmetti. Büyük Daire, Perinçek'in İsviçre'de ceza alması konusunda verilen ihlal kararıyla ilgili bu ülkenin itiraz başvurusunu 7'ye karşı 10 oyla reddetti.[17] Gerekçeli kararda, Perinçek'in 2007 yılında İsviçre'de katıldığı toplantılarda kullandığı ifadelerin, hakkında yasal işlem yapılmasına neden olacak ölçüde Ermeni toplumunun onurunu kırıcı nitelikte olmadığı ve İsviçre'nin bu tür ifadeleri suç saymak ve cezalandırmak konusunda hiçbir uluslararası yükümlülüğü bulunmadığı belirtildi.[18] Kararın, ayrıca kesin bir hüküm olduğu ve tarafları bağlayıcı nitelikte olduğu açıklandı.[19]