Gürcistan'daki Yahudilerin tarihi

Gürcü Yahudileri Kafkasya'daki Gürcistan ulusundan olan Yahudiler'e denir. Gürcistan'in en eski cemaatlerinden olan Yahudiler tarihlerini Babil Sürgünü'ne kadar dayandırmaktadır.[1]

Gürcü Yahudileri

1800'lerde Tiblis'de Gürcü Yahudileri
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Gürcistan 13.000
İsrail 120.000
ABD 5.000
Rusya 1.000
Azerbaycan 700
Kanada 500
Diller
Gruzinik, İbranice, Gürcüce
Din
Musevilik

Köken

Gruzinik dilini konuşan bu Yahudiler dünyanın en eski cemaatlerinden biridir. Gürcü Yahudileri'nin bölgede 2.600 yıllık bir tarihi vardır. Gurjim veya kartveli ebraelebi denen bu cemaatin kökenleri konusunda tartışmalar olsa da en kabul edilen görüş cemaatin M.Ö. 6. yüzyılda Babil Sürgünü sırasında geldikleridir. 11. yüzyılda yaşamış Gürcü tarihçi Leonti Mroveli'nin anlattıklarına göre:

"Kral Nebukadnezar Kudüs'ü eline geçirdi. Oradan kaçan Yahudiler kartli'ye geldi. Mtsheta bölgesinin hükümdarından vergi karşılığı toprak istedi. Hükümdar onları Aragvi'deki Zanavi pınarına yerleştirdi"[1]

Tarih boyunca Gürcü Yahudileri Tiblis'te yerli Gürcü halktan ve hatta Aşkenazlar'dan ayrı yaşamışlardır.

Tiblis'te bir sinagog'da Hanuka bayramı kutlamaları.

Yakın Tarih

1970'lere kadar nüfusu 100.000 civarında olan cemaatin çoğunluğu İsrail, ABD, Rusya ve Belçika'ya göç etti. 2004'te ise sadece 13.000 Yahudi Gürcistan'da kaldı. 2002'de yapılan nüfus sayımına göre Gürcistan'da Yahudilik'e inanan sayısının 3.541 olduğu belirlendi.[2] Gürcistan Yahudiler'inin en büyük kollarından biri olan Legişvili'nin İsrail, Moskova, Bakü, Düsseldorf ve Cleveland'da akrabaları vardır. New York ve çevresinde ise 700 adet Gürcü Yahudisi yaşamaktadır.

Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla bağımsızlığını ilan eden Gürcistan'dan İsrail'e yapılan göç sayısı 2008 Güney Osetya Savaşı ile ivme kazanmıştır.[3] Tshinvali'deki Yahudi çeyreği savaş sonucu harabeye dönmüştür.[4][5]

Dil

Geleneksel olarak içine İbranice'den kelimeler barındıran Gruzinik dilini konuşan Gürcü Yahudileri ayrıca bulundukları ülkenin dilini de konuşurlar. Örnegin, Gürcistan'da Gürcüce ve Rusça, Belçika'da Felemenkçe, ABD ve Kanada'da İngilizce ve İsrail'de İbranice konuşurlar.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. The Wellspring of Georgian Historiography: The Early Medieval Historical Chronicle The Conversion of Katli and The Life of St. Nino, Constantine B. Lerner, England: Bennett and Bloom, London, 2004, s. 60
  2. "Gürcistan Istatistikleri". 31 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2009.
  3. "Jerusalem Post". 17 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2020.
  4. Times Online
  5. "Russia Today". 21 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2009.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.