Adiyy bin Müsafir

Adî bin Musafir veya Adî bin Müsafir veya Adî bin Misafir, (Arapça: عدي بن مسافر الاموي; Şeyh ‘Adî bin Musâfir el-Umavvî, Kürtçe: Şêx Adîyê Şamiyê kurrê Misafirî / Musafir'in oğlu Şamlı Şeyh Adî, Şêx Adî Lalişê / Laliş'li Şeyh Adî; d. 1075 - ö. 1162) "Adâvv’îyye" Sûfî tarikâtı'nın kurucusudur. Şeyh Adî olarak da bilinir.

Şeyh Adî Tapınağı

Hayâtı

Şeyh Adî, 1075'te Bekaa Vadisinde dünyaya geldi. İmam Gazali ile Kadiri tarikâtının kurucusu olan Abdülkâdir Geylânî'den de etkilendi. 1116'da Mekke'yi ziyaret ettikten sonra, Kuzey Irak'a Laliş'e gelip eski Manatsır'a yerleşti.

Adâvv’îyye Sûfî tarikâtı

Şeyh ‘Adî bin Musâfir el-Umavvî 12. yüzyılda, Zerdüştlük içeren farklı mahâllî dinî Kürt inaçlarını İslâm Sûfîliği ile kaynaştırmak suretiyle Yazdâniliğin kollarından biri olan ve "Êzidîtî" dinînin temelini teşkil eden "Adâvv’îyye" (Osmanlıca: عداوية ) Sûfî tarikâtını kurdu. Başlangıç dönemlerinde Yezidiler, Moğolların istilasında oluşan "Güç boşluğu"ndan istifâde ederek Şeyh Adî'nin felsefî görüşlerinin ışığı altıda kendi dinlerini geliştirdiler.

Adâvv’îyye tarikatı silsilesi

  • Şeyh ‘Adî bin Musâfir el-Umavî
  • Şeyh Sekhr Ebû’l-Bereket
  • Şeyh ‘Adî ibn Sakhr
  • Şeyh el-Hasan ibn ‘Adî
  • Şeyh Şerâf ed-Dîn bin el-Hasan
  • Şeyh Fakhr ed-Dîn bin ‘Adî
  • (meçhûl)

Vefâtı

Ocak 1162'de vefât ederek Laliş'teki dergâha gömüldü. Bu yüzden Laliş, Yezidiler için kutsal toprak oldu. Şeyh Adî'nin vefâtından sonra yeğeni Şeyh Sekhr Ebû’l-Bereket yerine geçti.

Kaynakça

    • Mehmet Sait ÇAKAR: Yezidilik. Tarih ve Metinler. Vadi Yayinlari, Ankara 2007, ISBN 975-6768-87-7.

    Ayrıca bakınız

    AlevîlikHurûfîlikNebatiler
    AlicilikİmametNizarîlik
    BabâîlikİmamiyeNusayrîlik
    Bâbîlik/BahâîlikIşıkçılıkSâbiîlik
    BâtınîlikİsmailîlikSafeviyye
    BektâşîlikİsnaaşeriyyeVefâîlik
    CaferîlikKarmatîlikYarsanilik
    DedebabalıkKızılbaşlıkYarsanizm
    DürzîlikLuvi mitolojisiYezîdîlik
    GnostisizmMani diniZerdüştlük
    HarabatilikMustâlîlikZurvanizm

    Dış bağlantılar

    Başvuru kitapları

    Kürt Alevîleri
    • Bumke, Peter (1979). "Kizilbaş-Kurden in Dersim (Tunceli, Türkei). Marginalität und Häresie." Anthropos 74, 530-548.
    • Gezik, Erdal (2000), Etnik Politik Dinsel Sorunlar Baglaminda Alevi Kurtler, Ankara.
    • Van Bruinessen, Martin (1997). "Aslını inkar eden haramzadedir! The Debate on the Kurdish Ethnic Identity of the Kurdish Alevis." In K. Kehl-Bodrogi, B. Kellner-Heinkele, & A. Otter-Beaujean (eds), Syncretistic Religious Communities in the Near East (Leiden: Brill).
    • Van Bruinessen, Martin (1996). Kurds, Turks, and the Alevi revival in Turkey.25 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Middle East Report, No. 200, pp. 7–10. (NB: The online version is expanded from its original publication.)
    • White, Paul J. (2003), “The Debate on the Identity of ‘Alevi Kurds’.” In: Paul J. White/Joost Jongerden (eds.) Turkey’s Alevi Enigma: A Comprehensive Overview. Leiden: Brill, pp. 17–32.
    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.