-loji
-loji son eki, İngilizcedeki -ology veya -logy den Türkçeye girmiştir. Bir çalışma alanını veya akademik bir disiplini tanımlar. Benzer şekilde -olojist son eki de, bu alan üzerinde çalışan kişiyi tanımlar.
Etimoloji
"-loji" genel anlamıyla; "herhangi bir alanındaki çalışmalar" demektir. Bu tür sözcükler genellikle Yunanca veya Latince köke sahip olup, son ek -loji, Yunancadaki -λογια (-logia) dan gelir. Eski Yunanca, légō, log- λέγω, λογ- söz söylemek demektir. Bu ek buradan evrilmiştir.[1]
-oloji son eki, bu anlamda yanıltıcı olabilir, zira buradaki 'o', -loji ekini alan asıl sözcükten de geliyor olabilir. Örneğin, biyoloji deki 'o' Yunanca βιος (bios), yaşam'ın sonunda zaten vardır. Bu nedenle, örneğin mineraloji gibi bazı sözcükler -oloji ile bitmez.
-loji'lerin listesi
- Dizin:
A
- Aerobiyoloji, havaya karışmış organik parçaları (bakteri, mantar sporları, çok küçük böcekler, polenleri) araştıran biyoloji dalı.
- Aeroloji, atmosferi ve havayı inceleyen bilim dalı. (Ayrıca bakınız Meteoroloji)
- Aeropalinoloji, atmosferdeki polen tanelerini ve sporları inceleyen bilim dalı.
- Agnoioloji, doğadaki bilinmeyen, açıklanamayan şeyleri inceleyen bilim dalı.
- Agrobiyoloji, (Tarım biyolojisi) bitkilerin beslenme ve toprak gereksinimlerini inceleyen bilim dalı.
- Agroloji, (Toprak bilimi) toprakları ve özelliklerini inceleyen bilim dalı.
- Agrostoloji, otsu bitkileri inceleyen bilim dalı.
- Akaroloji, keneler ve buna benzer hayvanları inceleyen bilim dalı.
- Akridiloji, çekirgeleri ve ağustos böceklerini inceleyen bilim dalı.
- Aksioloji, (Değer felsefesi) doğadaki değerleri inceleyen bilim dalı.
- Aktinobiyoloji, radyasyonun yaşayan organizmalar üzerindeki etkisini inceleyen bilim dalı.
- Aktinoloji, ışığın kimyasallar üzerindeki etkisini inceleyen bilim dalı.
- Alerjiloji, alerjenleri araştıran tıp dalı.
- Algoloji, algleri inceleyen biyoloji dalı.
- Androloji, erkek vücudu ve hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
- Anestezioloji, anestezik maddeleri inceleyen tıp dalı.
- Angeloloji, melekleri inceleyen bilim dalı..
- Anjiyoloji, kan ve lenf dolaşım sisteminin anatomisini inceleyen bilim dalı.
- Antropoloji, insanları inceleyen bilim dalı.
- Apioloji, arıları inceleyen bilim dalı.
- Araknoloji, örümcekler ve benzeri canlıları inceleyen bilim dalı.
- Areoloji, Mars üzerine araştırmalar yapan bilim dalı.
- Arkeoloji, geçmiş kültürlerin kullandığı materyalleri inceleyen tarih dalı.
- Arkaeozooloji, geçmişte yaşamış insan ve hayvanların etkileşimlerini inceleyen tarih dalı. (Ayrıca bakınız zooarkaeoloji)
- Astakoloji, istakoz ve benzeri canlıları inceleyen biyoloji dalı.
- Asteroseismoloji, yıldızların ses dalgaları ile ilişkisini araştıran bilim dalı. (Ayrıca bakınız Helioseismoloji)
- Astrobiyoloji, hayatın kaynağını araştıran bilim dalı.
- Astrojeoloji, gezegenlerin, asteroidlerin jeolojisini araştıran bilim dalı.
- Astroloji, yıldızların ve gezegenlerin insanlar üzerindeki etkilerini inceleyen araştırma alanı.
- Asuroloji, Asur medeniyetini araştıran bilim dalı.
- Atmoloji, doğa olaylarını araştıran bilim dalı.
- Atomoloji, atomları araştıran bilim dalı.
- Autekoloji, türleri tek başına araştıran ekoloji dalı.
B
- Bakteriyoloji, bakterileri inceleyen bilim dalı.
- Balneoloji, kaplıca ve şifalı banyoların çeşitli hastalıklar üzerindeki etkilerini inceleyen bilim dalı.
- Bibliyoloji, dilbilim, dildeki sesleri, kelimeleri, cümlelerin yapılarını inceleyen bilim
- Biyojeomorfoloji (ya da ekojeomorfoloji), organizma ile jeomorfoloji arasındaki etkileşimleri inceleyen bilim dalı.
- Biyoklimatoloji, iklimin yaşayan organizmalar üzerindeki etkisini inceleyen bilim dalı.
- Biyoloji, hayatı inceleyen bilim dalı.
- Biyometeoroloji, atmosferik koşulların canlı organizmalar üzerindeki etkilerini araştıran bilim dalı.
- Biyoseoloji, çeşitli organizmaların kendi aralarındaki ve doğal ortamlarıyla (çevreleriyle) olan ilişkilerini inceleyen bilim dalı.
- Boksoloji, şematik planlarla, örneğin şirketlerin organizasyon grafikleri ile ilgilenen bilim dalı.
- Briyoloji, (Bryophyta bölümü) kara yosunlarını inceleyen biyoloji dalı.
D
- Deltiyoloji, posta kartlarının resimlerini araştıran, daha çok biriktiren dal.
- Demonoloji, cinleri araştıran dal.
- Dendrokronoloji, yaşlı ağaçları ve yaş halkalarını inceleyen bilim dalı.
- Dendroloji, ağaçları inceleyen bilim dalı.
- Deontoloji, etik kurallarıyla, görevleri araştıran bilim dalı.
- Dermatoloji, ciltteki problemlerle ilgilenen tıp dalı.
- Dermatopatoloji, Patolojinin dermatolojideki dalı.
- Desmoloji, ligamentleri inceleyen bilim dalı.
- Diyalektoloji, lehçeleri araştıran dal.
- Dipteroloji, sinekleri inceleyen bilim dalı.
- Doksoloji, övgü, ilahi ve benzerlerini inceleyen alan. (-loji'ye uygun değildir. En alta bakınız.)
- Dosoloji, ilaçların dozlarını ayarlayan, inceleyen bilim dalı (Ayrıca bakınız Posoloji).
E
- Ecclesioloji, kilise mimarisini ve dekorasyonunu inceleyen bilim dalı.
- Edafoloji, toprağın hayat üzerindeki etkilerini inceleyen toprak bilimi dalı.
- Ejiptoloji (mısırbilim), eski Mısırlıları araştıran bilim dalı.
- Ekofizyoloji, canlıların fiziksel fonksiyonları ve çevresiyle olan akrabalıklarını inceleyen bilim dalı.
- Ekojeomorfoloji ya da biyojeomorfoloji, organizma ile jeomorfoloji arasındaki etkileşimleri inceleyen bilim dalı.
- Ekohidroloji, canlıların su döngüsüyle olan hareketlerini inceleyen bilim dalı.
- Ekoloji, yaşayan canlıların çevreleriyle ve birbirleriyle olan ilişkilerini inceleyen biyoloji dalı.
- Eksobiyoloji, uzayın dışındaki hayatı inceleyen dal.
- Elektrofizyoloji, doğal elektriğin vücutla ilgisini araştıran bilim dalı.
- Embriyoloji, embriyoları inceleyen bilim dalı.
- Emetoloji, emetik (kusturucu) faktörleri araştıran bilim dalı.
- Endokrinoloji, iç salgı bezlerini inceleyen bilim dalı.
- Enigmatoloji, bulmacaları, yap-bozları inceleyen dal.
- Enoloji (ya da önoloji), şarapları ve şarap yapımını inceleyen dal.
- Entomoloji, böcekleri inceleyen biyoloji dalı.
- Enzimoloji, enzimleri inceleyen biyoloji dalı.
- Epidemioloji, salgın hastalıkları araştıran bilim dalı.
- Epistemoloji, bilginin doğası, kapsamı ve kaynağı ile ilgilenen felsefe dalıdır.
- Escapoloji, fiziksel kısıtlamalardan ve çıkmazlardan kaçış.
- Eschatoloji, teolojinin, insanlık tarihindeki olayların sonuçlarıyla ilgilenen dalı.
- Etimoloji, kelimelerin kökenlerini inceleyen bilim dalı.
- Etnoloji, ırk bilimi.
- Etnomüzikoloji, toplumda müziği inceleyen bilim dalı.
- Etoloji, hayvan davranışlarını inceleyen bilim dalı.
- Etyoloji, hastalıkların tıbbi nedenlerini inceleyen bilim dalı.
- Euloji, cümleleri inceyen dal.
- Evrim biyolojisi, evrimi inceleyen biyoloji dalı.
- Evrim psikolojisi, (genellikle insanda) evrimin psikolojik etkilerini araştıran bilim dalı.
F
- Farmakoloji, ilaç bilimi.
- Felinoloji, kedileri inceleyen bilim dalı.
- Fenoloji, çiçeklenme, göç, emzirme gibi periyodik biyolojik olguları inceleyen bilim dalı.
- Fenomenoloji, gerçekliğinden bağımsız olarak bilimi inceleyen bilim dalı.
- Fetoloji, fetüsü (özellikle uterus içindeyken) inceleyen bilim dalı.
- Filoloji, yazı ve metinleri inceleyen bilim
- Fitoloji, bitkileri inceler; eş anlamlısı botanik
- Fitopatoloji, bitki hastalıklarını inceler.
- Fizyoloji, hücre, doku ve organların işleyişini inceler.
- Fleboloji, dolaşım sistemini inceleyen ilaç bilimi dalı.
- Fonoloji, ses bilimi.
- Formikoloji, karıncaları inceleyen bilim dalı.
- Frenoloji, balataların ve fren pedallarının yapısını inceleyen otomotiv bilimi.
G
- Garboloji, atık ve çöpleri inceleyen bilim dalı.
- Gastroloji ya da gastroentroloji, mide ve bağırsak hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
- Gemoloji, süs malzemeleri ve kıymetli taşları inceleyen bilim dalı.
- Genekoloji, çevre ile ilişkili genetik farklılıkları inceleyen bilim dalı.
- Geneloji, aile içindeki ilişkileri, özellikle soy kütüğü çıkarmaya yönelik araştırmaları konu alan blim dalı.
- Gerontoloji, eski çağları araştıran bilim dalı.
- Glasiyoloji, buzulları inceleyen bilim dalı.
- Grafoloji, yazan kişinin karakterini analiz etmek amacıyla, el yazılarını inceleyen bilim dalı.
- Gramatoloji, yazı sistemlerini inceleyen bilim dalı.
H
- Helioloji, Güneş'i araştıran bilim dalı.
- Helioseismoloji, Güneş'teki titreşimleri ve patlamaları inceleyen bilim dalı.
- Helmintholoji, parazitik solucanları inceleyen bilimdalı. (Ayrıca bakınız Vermeoloji)
- Hematoloji, kan dokuyu inceleyen tıp dalı.
- Henoloji, teolojinin "birliği" (ilahın bir olması durumunu) inceleyen dalı.
- Hepatoloji, karaciğeri inceleyen tıp dalı.
- Herboloji, şifalı bitkilerin kullanımlarını araştıran bilim balı.
- Herpetoloji, sürüngenler ve amfibileri inceleyen bilim dalı.
- Heteroptoloji, gerçek böcekleri inceleyen bilim dalı.
- Histoloji, canlılardaki dokuları inceleyen bilim dalı.
- Histopatoloji, hasta dokuların mikroskobik yapısını inceleyen bilim dalı.
- Historiyoloji, (Tarih) tarihi yazıları ve olayları inceleyen bilim dalı.
- Hidrojeoloji, yeraltı sularını inceleyen bilim dalı.
- Hidroloji, suyu inceleyen bilim dalı.
- Hipnoloji, uykuyu incelyen bilim dalı. (Ayrıca bakınız somnoloji)
- Horoloji, zaman ve saat bilimi.
- Hungaroloji, Macar kültürünü inceleyen dal.
İ
- İhtiyoloji, balıkları inceleyen biyoloji dalı.
- İhnoloji, fosil izlerini inceleyen bilim dalı.
- İmmünoloji, bağışıklık sistemini inceleyen tıp dalı.
- İslamoloji, İslam dinini araştıran dal.
J
- Japonoloji, Japonlar üzerine araştırma yapan dal.
- Jeobiyoloji, biyosfer ve biyosferin litosfer ve atmosferle olan ilişkisini inceleyen bilim dalı.
- Jeokronoloji, dünyanın yaşı ile ilgili çalışmalar yapan bilim dalı.
- Jeoloji, yer bilimi.
- Jeomorfoloji, geleneksel anlamda dünyanın ancak giderek artan sıklıkta olmak üzere yakın gezegenlerin yüzey formlarını inceleyen bilim dalı.
- Jinekoloji, kadın hastalıklarını veya genel anlamda kadını inceleyen bilim dalı.
- Judeoloji, Museviler üzerine araştırma yapan dal.
K
- Kaliyoloji, kuşların yuvalarıyla ilgili çalışma alanı.
- Kampanoloji, çan ve zil çalma sanatı ile ilgili çalışmalar.
- Karakteroloji, karakter inceleyen çalışmalar.
- Kardiyoloji, kalbi konu alan bilim dalı.
- Karpoloji, tohum ve meyvelerin yapısı ile ilgili çalışmalar.
- Karyoloji, hücre ile ilgili çalışmalar.
- Kimatoloji, dalga ve dalga hareketleri araştırmaları.
- Killoloji, insanların diğer insanları öldürmesini inceleyen çalışmalar. (Grossman teorisi)
- Kinesiyoloji, insan anatomisi ile hareketleri inceleyen bilim dalı (tıbbın bir kolu).
- Klimatoloji, iklim bilimi.
- Kodikoloji, kitap ve elyazması eserlerin hazırlanması ile ilgili çalışmalar (mürekkep, kâğıt, parşömen, vs.).
- Koleopteroloji, kınkanatlılarla ilgili çalışmalar.
- Konkoloji, hayvan kabukları ve yumuşakçalarla ilgili çalışmalar.
- Konyoloji, atmosferdeki tozu ve bu tozun bitki ve hayvanlar üzerindeki etkisini araştırır.
- Koroloji, biyolojik veya diğer kavramların bulundukları yerlerle olan ilişkilerini inceler.
- Kozmetoloji, kozmetik ve kullanımları ile ilgili alan.
- Kozmoloji, evrenin kendisini veya bizlerin onun içindeki yerini araştıran bilim dalı.
- Kranyoloji, kafatasının karakteristikleri ile ilgili çalışma alanı.
- Krayoloji, çok düşük sıcaklıklarla ve ilgili alanlar üzerine yapılan çalışmalar.
- Kremlinoloji, Sovyetler Birliği üzerine çalışmalar.
- Kriminoloji, suç bilimi.
- Kriptoloji, gizli iletilerin şifrelenmesi ve bu şifrelerin çözümlenmesi ile ilgili çalışmalar.
- Kriptozooloji, efsanevi özellik taşıyan ya da taşımayan hayvanlar üzerine yapılan araştırmalar.
- Kronoloji, çeşitli şeylerin zamanla olan ilişkisini veya zamanın kendisini araştıran bilim dalı.
- Ksiloloji, odun bilimi.
L
- Leksicoloji, kelimelerin anlamlarını ve kullanımlarını inceleyen bilim dalı.
- Lenfoloji, lenf sistemini inceleyen bilim dalı.
- Lepidopteroloji, kelebekleri inceleyen bilim dalı.
- Limnoloji, göl bilimi.
- Litoloji, kayaç bilimi.
- Ludoloji, video oyunlarını inceleyen bilim dalı.
M
- Malakoloji, yumuşakçaları inceler.
- Mammaloji, memeli hayvanları inceler.
- Mereoloji, matematikteki bağlantıları inceleyen mantık dalı.
- Meteoroloji, havayı inceleyen bilim dalı.
- Methodoloji, metotları inceleyen bilim dalı.
- Metroloji, ölçüm bilimi.
- Mikoloji, mantarları inceler.
- Mikrobiyoloji, mikroorganizmaları inceler.
- Mikroloji, mikroskobik objeleri incelemeye hazırlayan ve inceleyen bilim dalı.
- Mineraloji, mineral bilimi.
- Mirmekoloji, karıncaları inceleyen bilim dalı.
- Mitoloji, efsane bilimi.
- Miyoloji, kas bilimi.
- Morfoloji, biçem bilimi.
- Müzikoloji, müzik bilimi.
N
- Nanoteknoloji, moleküler büyüklükte araçlar üreten bilim dalı.
- Neonatoloji, yeni doğan hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
- Nepholoji, bulutları inceleyen bilim dalı.
- Nefroloji, böbrek hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
- Nosoloji, hastalık bilimi.
- Nöroloji, sinir sistemini inceleyen bilim dalı.
- Nörofizyoloji, sinir sisteminin yapısını inceleyen bilim dalı.
- Nöropataloji, sinir sistemi hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
- Numeroloji, numaraları inceleyen bilim dalı.
O
- Odonatoloji, yusufçukları ve kızböceklerini inceleyen bilim dalı.
- Odontoloji, diş bilimi.
- Odyoloji, işitme ile ilgilenen tıp dalı.
- Oenoloji, şarap bilimi.
- Oftalmoloji, göz bilimi.
- Oksoloji, insanın büyümesini inceleyen tıp dalı.
- Oneiroloji, rüyaları inceleyen bilim dalı.
- Onkoloji, kanseri inceleyen bilim dalı.
- Ontoloji, varlık bilimi.
- Ooloji, yumurtaları inceleyen bilim dalı.
- Organoloji, müzikal enstrümanları (sadece organ adı verilen klavyeleri değil) inceleyen bilim dalı; alternatif olarak anatomik organları inceleyen bilim dalı.
- Ornitoloji, kuşları inceleyen bilim dalı.
- Oroloji, dağlar ve dağların haritalanması alanında çalışan bilim dalı.
- Orthopteroloji, çekirge ve cırcırböceklerini inceleyen bilim dalı.
- Osteoloji, kemik bilimi.
- Oşinografi, okyanus bilimi.
- Otolaringoloji, kulak ve boğaz ile ilgilenen tıp dalı.
- Otoloji, kulak bilimi.
- Otorinolaringoloji, kulak - burun - boğaz (KBB) ile ilgilenen tıp dalı.
P
- Paleontoloji, fosil bilimi.
- Paleoantropoloji,Eski insan fosilleri bilimi
- Paleoekoloji,Eski hayvan fosilleri bilimi
- Palinoloji, polenleri inceler.
- Parapsychology, konvansiyonel bilimsel açıklamalara çözülemeyen paranormal veya psişik fenomenlerin incelenmesi
- Parazitoloji, parazitleri inceler.
- Patoloji, hastalıkları inceler.
- Pedoloji (toprak), toprak bilimi.
- Pedoloji (çocuk), çocuk hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
- Penoloji, Suçlular bilimi
- Personoloji, physiognomy'nin bir varyasyonu
- Petroloji, kayaları inceleyen bilim dalı.
- Piroloji, yangın bilimi.
- Planetoloji, gezegenleri inceleyen bilim dalı.
- Planktoloji, planktonları inceleyen bilim dalı.
- Pnömoloji,
- Pomoloji, meyve yetiştirmeyi inceleyen bilim dalı.
- Posoloji, dosoloji
- Primatoloji, ilkel insanları inceleyen bilim dalı.
- Psikobiyoloji, organizmaların yapıya dayalı psikolojileri inceleyen bilim dalı.
- Psikofizyoloji, psikolojik olayların fizyolojik yönlerini inceleyen bilim dalı.
- Psikoloji, insanlardaki düşünce sistemini inceleyen bilim dalı.
- Pulmonoloji, akciğer hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
R
- Radyoloji, genellikle iyonizasyon radyasyon ile uğraşan ışın bilimi
- Refleksoloji, refleks ve refleks cevabını araştıran bilim.
- Reoloji, akış bilimi.
- Rinoloji, burun ve hastalıklarını inceleyen bilim.
- Romatoloji, romatizmal hastalıkları inceleyen bilim.
S
- Sedimentoloji,
- Seksoloji, cinsiyet bilimi.
- Selenoloji, ay ile ilgilenen bilim dalı.
- Semioloji, işaretleri inceleyen bilim dalı.
- Seroloji, kan serumunu inceleyen bilim dalı.
- Serpentoloji, yılan bilimi.
- Sinoloji, Çin'i inceleyen bilim dalı.
- Sismoloji, deprem bilimi.
- Sitioloji, diyetleri inceleyen bilim dalı.
- Somnoloji, uyku bilimi.
- Sosyobiyoloji, evrimin hayvan davranışları üzerindeki etkisini inceleyen bilim dalı.
- Sosyoloji, toplum bilimi.
- Sovyetoloji, komünist Sovyetler Birliği'ni inceleyen bilim dalı.
- Speleoloji, mağara bilimi
- Splanchnoloji,
- Stomatoloji, ağız ve hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
- Symboloji, the study and interpretation of symbols, or a set of symbols. Also used for types of barcodes
- Symptomatoloji, the study of symptoms
- Synecoloji, the study of the ecological interrelationships among communities of organisms
T
- Tanatoloji (thanatoloji), ölümü inceleyen bilim dalıdır.
- Teknoloji, İnsanoğlunun gereklerine uygun yardımcı alet ve araçların yapılması ya da üretilmesi için gerekli bilgi ve yetenektir.
- Teleoloji, yaşamı ve evreni ereklerle temellendiren ve açıklayan düşünce biçimidir.
- Teoloji, tanrı bilimi
- Teratoloji, doğuştan gelen bozukluklar ya da kusurları inceler
- Therioloji, the study of Mammals (also, but less used: mammalogy)
- Thermoloji, the study of heat.
- Thremmatoloji, the study of breeding domestic plants and animals
- Tidoloji, the study of tides.
- Tipoloji, the study of classification
- Tokoloji, the study of childbirth
- Tonoloji, the study of intonation in speech
- Topoloji, the mathematical study of closeness and connectedness
- Toxicoloji, the study of poisons
- Traumatoloji, the study of wounds and injuries caused by accidents or assaults and their surgical treatment and repair; a branch of medicine
- Traumatopsikoloji, the study of psychological traumas
- Triboloji, the study of friction and lubrication
- Tricholoji, the study of hair and scalp
- Trichopteroloji, the study of caddis flies
U
- Ufoloji, Tanımlanamayan Uçan Nesne (UFO) olgusunu inceleyen bilim dalı.
Ü
- Üroloji, ürogenital sistemi inceleyen ve hastalıklarının tedavisi için çalışan bilim dalı.
V
- Vaccinoloji, the study of vaccines
- Veksilloloji, bayrak bilimi.
- Venereoloji, Cinsel hastalıkları inceler.
- Vermeoloji, Solucanları inceler. Bakınız: Helmintoloji
- Victimoloji, cinayet kurbanlarını inceler, bazen katili bulmaya da yardımcı olur.
- Viroloji, virüsleri inceler.
- Volkanoloji (yanardağbilimi), yanardağları inceler.
X
- Xenobiology, the study of non-terrestrial life
Z
- Zooarkaeoloji, (Ayrıca bakınız Arkaeozooloji)
- Zooloji, hayvanları inceleyen bilim dalı.
- Zymoloji, fermantasyon bilimi.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.