Bağışıklık

Biyolojide bağışıklık (immunite) çok hücreli organizmaların zararlı mikroorganizmalara direnme yeteneğidir. Bağışıklık hem özel hem de özel olmayan bileşenleri içerir. Özel olmayan bileşenler antijenik yapılarına bakılmaksızın çok çeşitli patojenlerin engelleri veya yok edicileri olarak işlev görür. Bağışıklık sisteminin diğer bileşenleri karşılaşılan her yeni hastalığa uyum sağlar ve patojene özgü bağışıklık oluşturabilir.

Bağışıklık, kendine ait olanı tanıma ve tolere etme ve yabancı olanı (öz olmayan) tanıyıp reddetme kapasitesi ile donatılmış karmaşık bir biyolojik sistem olarak tanımlanabilir.[1]

Doğuştan ve adaptif
Bir Fc receptorün şeması

Bağışıklık sistemi 'nin iki bileşeni vardır: doğuştan gelen ve adaptif bağışıklık. Doğuştan gelen bağışıklık tüm metazoanlarda,[2], adaptif bağışıklık ise yalnızca omurgalılarda oluşur.

Doğuştan gelen sistem, iki tür doğal bağışıklık tepkisini uyarmak için bazı yabancı moleküllerin tanınmasına dayanır: iltihap tepkileri ve fagositoz.[3] Diğer yandan adaptif sistem "kendiliğin" varlığında özel "kendisinden olmayan" maddeleri ayırt etmek için programlanmış daha gelişmiş lenfatik hücrelerden oluşur. Yabancı maddelere verilen tepki kelime anlamı "ateşe vermek" anlamına gelen iltihap olarak tanımlanır. Kendinden olan maddelere tepki vermeme bağışıklık olarak tanımlanır - "muaf tutmak" anlamına gelir. Bağışıklık sisteminin bu iki bileşeni "sağlığın" kendiliğinden olanı immünolojik olarak korunduğu ve yabancı olanın inflamatuar ve immünolojik olarak ortadan kaldırıldığı fiziksel bir durum olarak görülebildiği dinamik bir biyolojik ortam yaratır. "Hastalık" yabancı olan ortadan kaldırılamadığında veya öz olanın korunamadığında ortaya çıkabilir.[4]

Aktif ve pasif olmak üzere iki tip bağışıklık vardır.

  • Aktif immünite, hastalığın, çok hafif de olsa, bizzat geçirilmesiyle oluşur. Hastalığa neden olan organizmalar, vücutta antikor reaksiyonları uyandırırlar ve bu reaksiyonlar, bazı vakâlarda, hayat boyu devam eder.
  • Pasif immünite ise, antikor reaksiyonu uyandıracak nitelikte, fakat kuvveti azaltılmış veya değiştirilmiş olan mikropların vücuda aşılanmasıyla oluşur.

Bağışıklık yanıtında rol oynayan hücreler
  1. makrofajlar
  2. lenfositler
a) B lenfositler (plazma hücresi)
b) T lenfositler :
T helper/yardımcı/uyarıcı hücre ve T sitotoksik/supresör/baskılayıcı hücre olmak üzere iki çeşittir.
  1. doğal öldürücü (natural killer) hücreler
  2. diğer hücreler ise,nötrofiller, eozinofiller, bazofiller ve mast hücreleri, trombositler.

Kaynakça
  1. Encyclopedia of biomedical engineering. Amsterdam. ISBN 9780128051443.
  2. "Molecules, cells, and tissues of immunity". Immunology Guidebook. 1 Ocak 2004. ss. 1-15. doi:10.1016/B978-012198382-6/50025-X. ISBN 9780121983826.
  3. Alberts B, Johnson A, Lewis J, et al. Molecular Biology of the Cell. 4th edition. New York: Garland Science; 2002. Innate Immunity. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK26846/
  4. Turvey SE, Broide DH (February 2010). "Innate immunity". The Journal of Allergy and Clinical Immunology. 125 (2 Suppl 2). ss. S24-32. doi:10.1016/j.jaci.2009.07.016. PMC 2832725 $2. PMID 19932920.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.