İzmir-Eğirdir demiryolu
İzmir-Alsancak – Eğirdir demiryolu, Türkiye'nin güneybatısında bulunan TCDD'ya ait ana demiryolu hattıdır. Hat, İzmir – Alsancak Garı'ndan Isparta – Bozanönü Tren İstasyonu'na kadar uzanmaktadır. Hattın Bozanönü'nden Eğirdir Garı'na uzanan 31.368 km.lik kısmı 2003 yılında kapatılmıştır. Hat üzerinde TCDD Taşımacılık tarafından işletilen bölgesel trenler ile Tire, Ödemiş, Söke, Nazilli ve Denizli'ye yolcu taşıma hizmeti verilmektedir.
| İzmir-Alsancak – Eğirdir demiryolu | |
|---|---|
 | |
| Genel bilgiler | |
| Sistem | TCDD |
| Durum | İşletmede |
| Bölge | 3. Bölge |
| Terminal |
Alsancak Garı Bozanönü Tren İstasyonu (Günümüzde) Eğirdir Garı (Eskiden) |
| İstasyonlar |
81 (İşletmede) 129 (Toplam) |
| Rotalar |
2 (Alsancak – Selçuk) 1 (Selçuk – Eğirdir) |
| Website | http://www.tcdd.gov.tr |
| İşletim | |
| Açılış | 1 Temmuz 1866[1] (Alsancak – Aydın) |
| Sahibi | TCDD |
| İşletmeci(ler) | TCDD Taşımacılık |
| Depo Merkezleri |
Alsancak Garı Söke Garı Denizli |
| Teknik | |
| Hat uzunluğu |
470,300 km (292,2 mi) (Ana Hat) 172,886 km (107,4 mi) (Şube Hatları) |
| Hat açıklığı | 1435 mm |
| Elektriklenme | 25 kV AA Katener (Alsancak – Selçuk) |
| İzmir-Alsancak – Eğirdir demiryolu[2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Lejant
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tarihçe
22 Eylül 1856'da, Osmanlı İmparatorluğu tarafından İzmir – Aydın arasında bir demiryolu hattı inşa etmesi için bir İngiliz şirketi olan Ottoman Railway Company'ye (Türkçe: Osmanlı Demiryolu Şirketi; rapor işareti: ORC) imtiyaz verildi. ORC demiryolu hattının ilk kısmı olan Alsancak – Gaziemir – Seydiköy arasını 1858'de hizmete açtı. Böylece Türkiye'deki ilk demiryolu hattı hizmete girmiş oldu. ORC'nin yaşadığı mali sorunlar nedeniyle demiryolu hattının kalan kısmının inşaatı ilerleyen yıllarda kısmen yavaşlasa da 1866 yılında hat tamamlandı. Açılış treni büyük bir törenle 1 Temmuz 1866'da İzmir'den Aydın'a ulaştı.[1]
ORC, 1881 yılında demiryolunu Denizli'ye uzatmak için Osmanlı hükûmetinden yeni bir imtiyaz aldı. Demiryolu hattında yeniden inşaat başladı ve aynı yıl Kuyucak'a, 1882'de ise Sarayköy'e ulaştı. İnşaat işlerindeki kısa süreli bir gecikmenin ardından demiryolu hattı 1889'da Denizli ve Dinar'a ulaştı. ORC, demiryolu hattını Alman kontrolündeki Bağdat Demiryolu'na rakip olabilmek için İç Anadolu ovasındaki Konya'ya uzatmayı planlıyordu. Bu amaçla demiryolunu daha doğuya genişletti ve 1912'de Eğirdir'e ulaştı. Ancak zayıf planlama ve I. Dünya Savaşı'nın başlaması sebebiyle tüm demiryolu inşaatları durdu. Savaş süresince demiryolu hattına Osmanlı hükûmeti tarafından el konuldu ve askeri birliklerin nakli için kullanıldı. ORC savaştan sonra demiryolu hattının kontrolünü tekrar eline aldı ve 1935'te TCDD tarafından satın alınıp feshedilinceye kadar da elinde tuttu.
ORC'nin işlettiği demiryolu hattı TCDD tarafından devralındıktan sonra hattın adı İzmir-Alsancak – Eğirdir demiryolu olarak değiştirdi ve hattın sorumluluğu 3. Bölge ve 7. Bölge müdürlüklerine verildi.
İzmir-Eğirdir Demiryolu üzerinde inşa edilen Afyonkarahisar – Karakuyu, Sütlaç – Çivril, Gümüşgün – Burdur ve Bozanönü – Isparta hatları ile Afyonkarahisar, Çivril, Isparta ve Burdur'a demiryolu bağlantısı sağlanmıştır.
Demiryolunun banliyö hizmeti verilen Alsancak – Gaziemir arasındaki kısmı 1970'lerde çift hatta çıkarıldı. 2001 yılında ise Alsancak – Cumaovası arasındaki kısım elektrifikasyon işlemi gördü. 2006 yılında bu kısım İZBAN projesinin inşaatı için kullanıma kapatıldı. 2010 yılında İZBAN projesinin tamamlanmasıyla birlikte hat tekrar kullanıma açıldı. Şu an demiryolu hattı hem TCDD Taşımacılık hem de İZBAN tarafından ortak kullanılmaktadır.
Hattın kısımları ve açılma tarihleri[22]
| Güzergâh | Mesafe | Hizmete Giriş Yılı | Türü |
|---|---|---|---|
| İzmir-Alsancak Garı – Şirinyer – Gaziemir | 13,965 km | ||
| Gaziemir – Seydiköy[17] | 1,400 km | ||
| Gaziemir – Torbalı | 34,622 km | ||
| Torbalı – Selçuk | 28,477 km | ||
| Selçuk – Ortaklar – Aydın Garı (Planlanan hattın sonu) | 52,948 km | ||
| Şirinyer – Buca[18] | 2,400 km | ||
| Aydın – Kuyucak | 56,932 km | ||
| Kuyucak – Sarayköy | 43,825 km | ||
| Sarayköy – Goncalı – Sütlaç – Dinar | |||
| Goncalı – Denizli Garı[8] | 9,409 km | ||
| Sütlaç – Çivril[7] | 30,225 km | ||
| Ortaklar – Söke Garı[10] | 22,012 km | ||
| Dinar – Gümüşgün – Bozanönü – Eğirdir Garı | 95,275 km | ||
| Torbalı – Çatal – Ödemiş Garı[14] | 61,673 km | ||
| Çatal – Tire Garı[15] | 8,657 km | ||
| Bozanönü – Isparta Garı[4] | 13,683 km | ||
| Gümüşgün – Burdur Garı[5] | 23,910 km | ||
| Nazilli – Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası[9] | 2,400 km | ||
| Ödemiş – Ödemiş Şehir Garı[14] | 1,535 km |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- "ORC History". Trains of Turkey. 31 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2017.
- http://www.tcdd.gov.tr/uploads/demiryoluharitasi.jpg
- İzmir-Alsancak – Eğirdir demiryolu
- Bozanönü – Isparta şube demiryolu
- Gümüşgün – Burdur şube demiryolu
- Afyonkarahisar – Karakuyu demiryolu
- Sütlaç – Çivril şube demiryolu
- Goncalı – Denizli şube demiryolu
- Nazilli – Sümerbank şube demiryolu
- Ortaklar – Söke şube demiryolu
- "Ortaklar – Söke Şube Demiryolu Haritası". Erişim tarihi: 22 Aralık 2015.
- "Selçuk – Ortaklar Demiryolu Haritası". Erişim tarihi: 22 Aralık 2015.
- "Çamlık Demiryolu Müzesi (Eski ve Yeni Hat) Krokisi". Erişim tarihi: 22 Aralık 2015.
- Torbalı – Çatal – Ödemiş demiryolu
- Çatal – Tire şube demiryolu
- Adnan Menderes Havalimanı
- Gaziemir – Seydiköy şube demiryolu
- Şirinyer – Buca şube demiryolu
- İzmir metrosu
- İzmir-Basmane – Bandırma – Afyonkarahisar demiryolu
- Halkapınar – Bornova şube demiryolu
- Robinson, ss.50-55.
- Robinson, s.54
Dış bağlantılar
- Trains of Turkey Sayfası – Ottoman Railway Company31 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.