Trani

Tranı güney İtalya'da Adriyatik Denizi kıyısında (rakımı 7 m) bir liman ve içinde bulunduğu Puglia bölgesinin merkezi olan Bari'nin 43 km kuzeyinde bulunan bir kenttir. Şehrin limanı antik dönemlerde bulunan ve şimdi kaybolmuş bir küçük nehrin ağzında bulunan küçük bir doğal körfezdedir. Şehir bir sahil ovasında olup bu ovada en ilgi çeken coğrafi nitelikler üzüm bağları, büyük zeytinlikler ve Tranı'ye özel olan Tranı taşının çıkarılması için tarihsel ve hala üretime devam eden taşocaklarıdır.

Şehrin Antik Romalı ismi "Turenum"'dur. Bu isim Grek mitik kahramanlardan olan Dıomedes'in bir diğer ismi olan "Tirenum" olarak da bilinmektedir. Bu şehre dair elimizde bulunan ilk yazılı belge bir antik yol menzilleri rehber belgesi olan "Tabula Peutingeriana" eserinin 13. yüzyılda yapılmış olan bir kopyasında bulunur. Trani şehirsel yerleşkesi hakkında bilgi nisaneleri ancak Orta Çağ'da 9. yüzyıla kadar geriye gitmektedir. Şehrin önce Lombardlar ve sonra Bizanslılar tarafından ele geçirilip idare edildiği bilinmektedir.

Trani şehrinin en şaşaalı dönemi 11. yüzyıldadır ve bu dönemde Araplar tarafından yıkılıp tahrip edilen antk Canosa şehri yerine bir Katolik Kilisesi başpiskoposluk merkezi olmuştur. Bu dönemde Trani limanı da Adriyatik Denizi üzerinde en önemli bir liman haline geçmiştir. Trani şehrinin hazırlayıp 1063'te ilan ettiği "Ordinamenta et consuetudo maris" adlı kanun Batı Avrupa'da deniz ticaret hukuku hakkında kodifiye edilip yazılmış ve yayınlanmış ilk kanun olmuştur. Bu dönemde İtalya'nın Akdeniz ticaretin önemli olan şehirsel denizcilik cumhuriyetleri (Amalfi, Pisa, Raguşa, Venedik) tüccar ve banker ailelerinin temsilcileri ve devlet konsolos-elçileri de Tranı'da yerleşmişlerdi. 12. yüzyılda Trani şehrinin Venedik'te bir devamlı konsolos-elçisi bulunduğu da belgelidir. Bu dönemde Trani Kuzey Avrupa ülkeleriyle de, hatta İngiltere ile, yakın ticari ilişkiler kurmuş ve bu ülkelerde konsolosluklar ihdas etmişti. Haçlı seferleri sırasında Adriyatik Denizi'nde bulunması dolayısıyla Trani çok önemli bir Haçlılar üssü olmuştur. Kudüs'te kurulan "Tapınak Şövalyeleri"'nin batı Avrupa ile bağlantılarının Trani limanından yapıldığı bilinmektedir. Şehirdeki "Ognisetti Kilisesi" Tapınak Şövalyeleri hastanesinin günümüzde ayakta bulunan tek kısmıdır.

13. yüzyılda Trani limanı ve şehri İtalya'yi eline geçiren Kutsal Roma Germen Imparatoru II. Fredrich'in bir ussu olmuş ve bu dönemde şehir büyük refah çaği yaşamıştır. Şehrin limanındaki masif kale bu imparator tarafından yaptırılmıştır.

Trani'nin belediye sınırları içinde nüfusu (30.11.2010 itibarıyla) 53.936 kişidir. 19. yüzyıl ve 20. yüzyılda Trani'nin nüfusunun gelişmesi şu gösterimde görülebilir:[1]

Kişi

Trani'de görülebilecek turistik yerler şunlardır:

• Trani Kalesi: 13. yüzyılda yapılmıştır. Şehrin eski surları ve eski savunma tabyaları yıkılıp kaybolmuşlardır ve şehrin savunması için yapılan yapılardan geride kalan tek eser bu kaledir. Büyük nisbette yenileştirilmiştir ve günümüzde müze olarak halka açıktır.
• Traihsel merkez: Orta Çağ'dan kalma şehir merkezi. Bazı sokaklar Avrupa'da en eski Yahudi "gheto" semtleridir. Bu merkezde bulunan evlerin çoğu Norman mimarı stili örnekleridir.
• Katedral: Roma'ya hac için gitmekte iken Trani'de ölen bir Grek olan ve Papa II.Urban tarafında evliyalığı ilan edilmiş hacı San Nicolas adına yapılmıştır. 1143'te daha yapımı tamamlanmadan takdis edilmiştir. Yapımında yerel beyaz taş kullanılmıştır. Büyük bir mahzeni bulunmakta ve ana kilise bunu kaplayan üç kemer üstüne bina edilmiştir. Yanında bulunan çan kulesi de ayrı bir kemer üzerine inşa edilmiştir. Kemerler Arap yapılarından etkilenmiş olarak kazılı süslemelerle kaplıdır. Süslü bronz giriş kapısı 1175'te Trani Barinsanus adlı bir sanatkar tarafından yapılmıştır. Katedralin içi büyük renovasyondan geçmiştir.
• Venedik Düklüğü Sarayı: Liman yakınındadır. Gotik mimarı üslubunda yapılmıştır. Günümüzde Katolik papaz okulu olarak kullanılmaktadır.
• Sivil binalar:
  • Casa de Agnete: Yapımı 1283
  • Palazzo Caccetta: Yapımı 1456
  • Palazzo Antonaccı Telesio: Yapımı 18. yüzyıl.
• Kiliseler:
  • Ognisetti Kilisesi: "Tapınak Şővaleyeleri" hastanesinin kilisesi olarak yapılmıştır.
  • San Giacimo Kilisesi: Cephesi Romanesk mimarı üslubundadır.
  • San Francesco Kilisesi: Cephesi Romanesk mimarı üslubunda olup Bizans kiliseesi üslubunda bir kubbesi bulunur..
  • Sant'Andrea Kilisesi: Bizans kilisesi üslubunda bir kubbesi bulunur.

Trani komünü şu komünlerle sınır komşusudur: Andria, Barletta, Bisceglie, Corato (BA)

• Italyanca Wikipedia "Trani" maddesi 24 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)

• Barletta-Andria-Trani ili
• Puglia

Wikimedia Commons'ta Trani ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Trani Belediyesi resmi websitesi 29 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)
• Trani portal23 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)
• Curlie'de Trani (DMOZ tabanlı) (İngilizce)
• Curlie'de Trani (DMOZ tabanlı) (İtalyanca)