Grosseto

Grosseto şehrinin Grosetto ilinde konumu

Grosseto şehri İtalya'nın Toskana Bölgesinde en güneyde bulunan ilin merkezidir. Grosseto komünü yüzölçümü bakımından Toskana bölgesinin en büyük alanlısıdır; merkezi İtalya'da üçüncü sırayı alır ve tüm İtalya içinde dokuzuncu sıradadır.

Grosseto şehri Toskana ve Lazio idari bölgelerinde bulunan bir coğrafi bölge olan Maremma'nın ortasında bulunan Ombrone Nehri kıyısında ve bu nehrin ortaya çıkardığı bir alüvyon ovasının merkezinde yerleşiktir. Grosseto tarihi şehir merkezi Tiren Denizi kıyılarından 14 km içlerinde olmakla beraber, Bu şehrin komün idaresine bağlı olan bir köyü Marina di Grosseto deniz kıyısında bulunmaktadır. Geçmişte şehrin batısına kadar gelen düzlükte Prile Golü adı verilen bataklık bir arazi bulunmakta idi. Ama 18. yüzyılda Lorraine hanedanının Toskana Grand Dükalığı idaresi altında iken açılan bir kanalla bu bataklık kurutulmaya başlanmış ve bu kurutma 1920'li ve 1930'lu yıllarda faşist hükûmet tarafından tamamlanmıştır.

Şehirsel görüş açısından Grosseto tarihi şehri İtalya'daki il merkezleri arasına çok az sayıda bulunan bir şehir niteliğini taşır. Şehrin tarihsel merkezini tümüyle çevreleyen tarihsel şehir surları günümüze kadar kalmıştır. Bu niteliği taşıyan tarihsel merkezleri olan diğer İtalyan il merkezleri Ferrara, Bergamo ve Lucca'dır. Bu özel nitelikli şehirlerin merkezleri Orta Çağ'dan beri çok az değişen şehirsel karakterlerini korumuşlardır.

Şehir Toskana Bölgesi merkezi Floransa'dan 145 km; İtalya başkenti olan Roma'dan 175 km uzaklıktadır. Grosetto ilinin komşu illerinin merkezlerine uzaklıkların gelince Siena'ya 75 km; Viterbo'ya 122 km ve Livorno'ya 135 km uzaklıktadır.

Grosseto şehrinin kuruluşunun orta çağların ortalarında olduğu kabul edilmektedir. Şehrin ismi geçen elde bulunan ilk yazılı belge M.S. 803 tarihli olup şehrin Aldobrandeschi Kontlarına bağlı olduğunu ve San Giorgo'ya adanmış bir kilisenin bu kontlar emrine verilmesi ile ilgilidir. Aldobrandeschi hanedanı Grosseto arazilerini 12. yy sonuna kadar ellerinde tutmuşlardır.

Bundan sonraki Orta Çağ döneminde Toskana da bulunan "Rusellae" ve "Vetulonia" şehirlerinin önemlerini kaybetmelerinden dolayı Grossetto Toskana'nın en önemli şehirlerini başında gelmeye başlamıştır. 1137'de Frankların imparatoru olan III. Lothair tarafından gönderilen Baverya Dükü X. Hendrich komutasındaki Alman ordusunun kuşatmasına uğramıştır. 1138'de ise Roselle'de bulunan piskoposluk merkezi Grosseto'ya transfer edilmiştir.

1151'de Grossetto şehirlileri Siena Cumhuriyeti'ne sadakat yemini ettiler. 13. yüzyıl başları Grosseto'nun bağımsızlık kazanmada uğraşlarının gerçekleşme yılları oldu. Şehirliler 1204'te şehirde yaşayan halk ile idareci Aldobrandeschi kontları arasındaki bağlantıları iyice açıklığa kavuşturan ve şehrin Siena'ya karşı olan bazı yükümlülüklerini açıklayan bir Bağımsızlık Beyannamesi yayınladılar.

1222'de Aldobrandeschi kontları Grosseto'ya şehrin idaresi için bir "podesta" üç konsül seçme imtiyazı tanıdılar. Bundan hemen sonra Siena'nın 3000 Grossetto'luyu serbest bırakmaları ile iki şehir arasında yakın diplomatik bağlantılar kuruldu. 1224'te İmparator II. Fredrich Grosseto'yu ziyaret etti. Bu ziyareti sırasında imparatora karşı Capaccio kalesinde hazırlamış olan komplo ortaya çıkartılıp komplocular elemine edildi.

Ama 1244'te Grosseto şehri Siena Cumhuriyeti tarafından işgal edildi ve şehre o zamana kadar tanınmış idari imtiyazların ve Aldobrandeschi Kontlarının bütün yetkilerinin Siena'ya geçtiği ilan edildi ve Siena bu imtiyazları sadakat ve itaat oldukça kabul edeceğini açıkladı.

Bundan sonra Grosseto Siena Cumhuriyeti'nin bir parçası oldu. Siena için Grosseto şehri kuzeyden gelebilecek bir askeri tehdit için stratejik bir mevkii oldu. Şehrin surları ve kale tabyaları sağlamlatırıldı.

Siena'da Guelfolar ve Ghibellinolar arasındaki mücadeleler sırasında Aldobrandeschi'lar Grossetto'yu tekrar ele geçirme uğraşları verdilerse de 1259'da Siena'lılar Grosseto'yu tamamiyle ele geçirip şehir idareci podeseta'yı kendileri seçtiler. 1267'de Grosseto tekrar bağımsızlık kazandı ve "Montaperti Savaşı'na Floransa orduları ile müttefik olarak savaştı.

Sonraki 80 yılda Grosseto devamlı Siena idaresinde kaldı. Siena'nın parçası olarak önce Papa IV. Clement orduları tarafından işgale uğradı; yağmalandı ve aforoz edildi. 1266'da "Maria Scozia Tolomei" başkanlığında isyan edip şehir bağımsızlığı ilan ettiyse de Siena bunu bastırdı. 1312 ile 1334 döneminde "Bino degli Abati del Malia" adlı kiralık asker komutanı Grosseto'nun bağımsızlığını korumak için devamlı uğraş verdi. Şehir 1328'de antipapa V. Nicolas'a destek veren Baveryalı IV. Ludwig tarafından kuşatmaya uğradı. 1334'te "Bino degli Abati del Malia" Siena'lılar tarafından yakalanıp tutuklandı; fakat Grosseto'yu savunma görevini kızları Malia ve Abbatine'ye kaldı. Abatine 1336'ya kadar Grosseto'yu Siena hücumlarında korumada başarılı olduysa da o yıl yenilip teslim oldu. 1348'de Grossetto'da büyük bir veba salgını çıktı ve büyük sayıda ölü verildi. 1355'te Grosseto tekrar bağımsızlık için isyan etti ve bu da Siena tarafından bastırıldı. 1369 şehrin nüfus çok azalmıştı ve birkaç yüz hanehalkına düşmüştü.

1421'de Grosseto'nun yeni isyanı Siena tarafından bastırılıp çok şehri baskı altında tutacak sıkı Siena kanunlarının çıkmasına neden oldu. 1420 ve 1527'de şehirde yine veba salgını çıktı. 1526'da Grosseto sahilleri ve şehir Barbaros Hayretin Paşa komutasında Osmanlı donanması hücumuna uğradı. 1552'de Grossetto halkı şehirde üstlenen İspanyol askerlerini şehirden attılar.

1555'te Siena Cumhuriyeti'nin İspanya'ya karşı savaşta yenildi. 1559 Cateau-Cambrésis Antlaşması ile Grosseto şehri I. Coşimo de Medici düklügu altında kurulan "Toskana Grand Dükalığı" idaresine teslim edildi. De Medici'ler de Grosseto'nun stratejik önemine dikkat ederek 1574'te şehrin surlarını pekiştirdiler ve şehrin etrafında bulunan bataklık araziyi kurutmak için büyük yatırımlar yaptılar. Buna rağmen Grosseto Toskana Grand Dükalığı içinde küçük bir kasaba olmuştu; ve 18. yüzyıl başında nüfusu yaklaşık 700 idi. Toskana Grand Dükalığı "Lorraine Hanedanı" idaresine geçtiğinde ise Grosseto daha refahlı bir döneme girdi. Bu devlet içinde kurulan yörel idare için yeni kurulan "Maremma ili" merkezi oldu.

Yine de Grosseto 19. yüzyılda ufak bir kasaba olarak kalmıştı. İtalya'nın 1870'li yıllarda birleştirilmesi sırasında yaklaşık 4.700 nüfuslu bir kasaba hüviyeti taşımaktaydı. Sonra İtalya Krallığı altında hızla gelişmeye başladı.

Grosseto şehrinin komün sınırları içindeki nüfusu (30.10.2010 tahminleri itibarıyla) 94.374 kişidir ve nüfus yoğunluğu 642 kişi/km² olur. Grosseto komününün belediye sınırları içinde nüfusunun 19. ve 20. yüzyıllarda gelişmesi resmi nüfus sayımı sonuçlarına göre şu gösterimde özetlenmiştir:[1]

Kişi

• Sehir surlari: Grosseto tarihsel şehrinin etrafı tamamıyla, önce Ortacağda 11.-14 yy. da yapılan ve sonra 15. yüzyılda 1574'te I. Francesco de Medici yeniden yapılan surlarla çevrilidir. Bu yeni surlara mimar "Baldassarre Lanci" tarafından tasarlanmış ve yapımı 19 yıl sürmüştür. 1757'ye kadar surların dışında bir topraktan hendek bulunmaktaydı. Bu tarihsel şehre giriş kuzeyde "Porta Nuova" şehir kapısından ve güneyde "Porta Reale" (simdi "Porta Vecchia") kapısından yapılmaktaydı. "Porta Nuovo" kapısı 19, yüzyılda şehir duvarlarında bir kısmının yıkılıp yeni bir şehir giriş kapısı olarak yeniden yapılmasıyla ortaya çıkmıştır.
• San Lorenzo Katedrali: Eski bir kilise yerine 13. yüzyıl sonlarında yapılmaya başlanmıştır ve tasarımı Siena'li mimar "Sozzo Rustichini" idi. Ama Siena ile devam eden çatışmalar dolayısıyla ancak 15. yüzyılda tamamlanmıştır. Katedralin on cephesi Romanesk mimari stilinde üst üste siyah ve beyaz mermer sıralarından yapılmıştır; ancak bu cephenin orijinal değil hemen hemen tamamının 16. yüzyılda ve 1816-1855 yıllarında yapılan restorasyon sonuçları olduğu kabul edilmektedir. Katedralinin içinde çok sayıda tablo bulunmaktadır. çok süslü kazılmış vaftiz etme kurnası ve 1470-1474'te "Matteo di Giovanni" tarafından hazırlanan mihrap tablo panelleri çok ilgi çekmektedir. Katedralin can kulesi 1402'de tamamlanmıştır ve 1911'de restore edilmiştir.
• Saray ve konaklar:

1. Palazzo Aldobrandeschi - Günümüzde Grosseto ili Hükumet Sarayı
2. Belediye Sarayı
3. Piskoposluk Sarayı eski manastır

• Kiliseler:

Grosetto komününün şu komünlerle ortak sinirları bulunmaktadır: Campagnatico, Castiglione della Pescaia, Gavorrano, Magliano in Toscana, Roccastrada, Scansano

Grosetto şehrinin şu kentlerle kardeş şehir bağlantısı bulunur:

• Birkirkara, Malta
• Cottbus, Almanya
• Dimitrovgrad , Bulgaristan
• Kashiwara, Japonya
• Montreuil, Seine-Saint-Denis, Fransa
• Narbonne, Fransa
• Saintes-Maries-de-la-Mer, Fransa

• İtalyanca Wikipedia "Grosseto" maddesi (İtalyanca)

• Toskana
• Grosseto ili

Wikimedia Commons'ta Grosseto ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Grosseto Belediyesi resmi websitesi (İtalyanca)
• "Gialle Visual" sitesinde Grosseto (İtalyanca)