Olbia

Olbia'nın Kuzey Sardinya ve İtalya'da konumu.

Olbia Komününün Sassari ili içinde konumu

Olbia Sardinya adasının kuzeydoğusunda bulunan ticaret merkezleri ve besin endüstrisi sanayilerinin bulunduğu bir şehirdir. Şehir Sardinya'nın başlıca yazlık deniz tatili merkezlerinden biri olan Costa Esmeralda turistik bölgesindedir. 2005'ten itibaren Tempio Pauisina şehri ile ortaklaşa olarak Olbia-Tempio ili merkezidir.

Olbia çok eski antik bir şehirdir. Arkeolojik kalıntılara göre Fenikeliler tarafından kurulduğu anlaşılmaktadır. Ama şehrin ismi antik Grek asıllı olup Grek kolonicilerin de bu eski şehirde yerleştiklerine işaret etmektedir. Sonra Kartacalılar eline geçmiştir. MÖ 236'da tüm Sardinya ile birlikte antik Romalılar eline geçmiştir. Olbia antik Roma döneminde önemli bir deniz limanı olmuştur. Batı Roma İmparatorluğu 4. yüzyılda çöktükten sonra Olbia uzun süreli bir çökme göstermiştir. Vandallar denizden hücum ederek şehri limanını ve limandaki bütün gemileri ellerine geçirip talan edip yakmışlardır. 6. yüzyıl sonlarına doğr u şehrin ismi Phausina olarak geçmektedir ve şehrin nüvesinin deniz kenarında limandan daha çok korunaklı olan San Simplicio tepesine nakil edildiği kabul edilmektedir. Fakat son yıllarda yapılan kazılar liman şehrini de ticareti ve işlevleri çok azalmakla beraber bu dönemde de ayakta olduğuna işaret etmektedir.

8.-12. yüzyıllarda Sariınya Arapların devamlı hücumlarına ve istilasına hedef olmuştur. Araplar özellikle Olbia yakınlarında bulunan gümüş madenlerine hedef almışlardır. Belli dönemlerde Olbia ve Sardinya adası Arapların işgalinde ve idaresinde kalmıştır. Bu sıralarda Sardinya adasının Bizans Imparatorluğu'dan tamamen ayrıldığı bilinmektedir. Bu dönem sonunda adada Hristiyan idare Cagliarı, Torres, Arborea ve Gallura olarak "Giudicale" adı verilen dört küçük devlete bölünmüştür. Olbia Gallura idaresinin merkezi olmuştur. Bu dönemden kalan bir kale, Paülazza Sa Castle, günümüzdeki şehir merkezinden 5 km uzaktadır.

1323'te Sardinya İspanya'dan gelen Aragon Krallığı tarafından ele geçirilmiştir. Bu idare altında ada feodal olarak idare edilmiş ve malikaneler ve feodal araziler ile Sardinya sömürülmüştür. Şehir ve limanı önemlerini kaybetmiş ve kıyılar çok sağlıksız sıtma yatakları olmuştur. İspanyollar batı Sardinya'ya nispeten önem vermişler doğudaki şehirler ve Olbia gittikçe çökmüştür. Sardinya kıyıları Osmanlı-Mağrip ve Hristiyan-Malta korsanlarının cirit attıkları kıyılar olmuştur. Bu arada 1553'te Olbia Turgut Reis tarafından ele geçirilmiş ve talan edilmiştir. Sahilde yaşayanlar adanın içlerine göçmüşler ve sahil yerleşkeleri büyük nüfus çöküşüne sahne olmuşlardır. 1559'da Olbia'da ancak 90 ocak bulunduğu (380-400 kişi); 17. yüzyıl sonunda ise Olbia nüfusunun sadece 240 kişi olduğu belgelidir.

Bu durum 19. yüzyıl ikinci yarısına kadar devam etmiştir. 1962'de Olbia şehri Sardinya krallığı beratıyla "Terranova Pausinas" olarak isimlendirilmiş ve yenileme yavaş yavaş başlamıştır. 1881'de demiryolu gelmiş ve Aranci Körfezine doğru uzatılmıştır. Şehir merkezi yenilenmeye başlamıştır. Bu dönemde Olbia'nın çoğunluğu balıkçı olan nüfusu 3000'e varmıştır.

1870'te liman yenileştirilmiştir; ama 1880'da Sardinya'dan İtalya ana karasında bulunan Civitavecchia'ya düzenli yolcu ve ticari eşyayı istimli gemilerle taşıma seferleri Olbia limanından Figari körfezine nakledilmiştir ve Olbia'dan parlamentoya devamlı istekler ve bir halk isyanı sonunda ancak 1920'de bu seferler Olbia'dan yeniden yapılmaya başlamıştır. Şehir yenilenmeye başlamış. Yeni parklar, deniz kıyısı yolları, villalar ve apartmanlarla modern bir şehir havasına girmiştir. Şehir Belediye Sarayı 20. yüzyıl başında Neo-Klasik ve Art Neuveau mimarı stilinde yapılmıştır. Faşist idaresi sırasında şehrin ismi 1939'da tekrar "Olbia" olarak değiştirilmiştir. II. Dünya Savaşı'nda Olbiia limanı ve şehri, (aynı Cagliari gibi) müttefiklerin bombardımanın maruz kalmış; şehrin yeni Belediye Sarayı yerle bir olmuş ve şehirde birçok sivil ölmüştür.

1960'lı yıllarda şehri civarında ve kıyılarda bulunan sıtma yatakları kurutulmuş ve sıtma ortadan kaldırılmıştır. 1960'lı yıllarda şehrin yakınlarındaki plajlar, Costa Esmeralda olarak isimlendirilerek, büyük turist çekmeye başlamış ve şehri ekonomik ve demografik olarak birden büyümeye başlamıştır. 2006'da Sardinya Özerk Bölgesi meclisi kararıyla Olbia şehri Tempio Pausania şehri ile birlikte ortaklaşa Olbia-Tempio ili merkezi olduğu kabul edilmiştir.

Olbia'nin belediye sınırları içinde nüfusu (3.5.2011 tahminleri itibarıyla) 56.513 kişidir. 19. yüzyıl ve 20. yüzyılda Olbia'nin nüfusunun gelişmesi şu gösterimde görülebilir:[1]

Kişi

Olbia'da görülebilecek turistik yerler şunlardır:

• San Simplicoa Katedrali: Yapımı 11.-12. yüzyıl. Romenesk mimari stilinde
• Milli Arkeoloji Muzesi

Olbia komünü şu komünlerle sınır komşusudur: Alà dei Sardi, Arzachena, Golfo Aranci, Loiri Porto San Paolo, Monti, Padru, Sant'Antonio di Gallura, Telti, San Teodoro

• Italyanca Wikipedia "Olbia" maddesi25 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)

• Sassari ili
• Sardinya Özerk Bölgesi

Wikimedia Commons'ta category:Olbia ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Olbia - Vikigezgin (en)2 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Olbia Belediyesi resmi websitesi13 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)