Kâdir (Abbasi)

Kuzeni Tâ'i halifelikten azledildikten sonra halife olan ve Câʿfer "el-Muktedir bi’l-Lâh"'ın torunu olan Kâdir zamanında Gazne Devleti, en parlak devrini yaşamıştır. Abbâsî Hâlifelerinin, Şiî-Büveyhî emirleri karşısında kaybettiği siyasi, askeri güç ve yetkilerini yeniden kazanıp onların baskısından kurtulma gibi Abbâsî Hilâfetinin siyasi ve dini otoritesinin ve itibarının geri kazanılması yolunda birtakım çalışmalar da yapan Kadir Billâh'ı Samanîler halife olarak tanımamıştı. Gazneli Mahmud'un kendisini tanıması üzerine, o da Mahmut'a birtakım hediyeler görderdi. Halife, Gazneli Mahmud'un İslam dinini yaymak için putperest Hintlere karşı yaptığı gazâları izlemiş ve ona çeşitli unvanlar vermiştir.

Gazneli Mahmud'la arası, Karahanlılara ait Semerkand şehrinin fermanının kendisine verilmesini istediği zaman açıldı. Kısa süre sonra düzelen araları, 1023-1024 yıllarında olası bir Gazneli-Fatımî yakınlaşmasından şüphelenmesiyle tekrar bozuldu. Bütün bu olaylara rağmen Sünniliğin tam bir koruyucusu olan Mahmut, daima halifenin ismini paralarının üzerine bastırmaya, seferlerinden sonra elde ettiği ganimetlerden Bağdat'a hediyeler de göndermiştir.

ʿAhmed "el-Kâdir bi’l-Lâh", 87 yaşında Bağdat'ta ölmüştür ve yerine oğlu Ebû Câʿfer "el-Kâ'im bi-ʿEmr i’l-Lâh", `Abd Allâh bin ʿAhmed el-Kâdir yirmialtıncı hâlife olarak geçmiştir.

• Bayur, Yusuf Hikmet (1987). Hindistan Tarihi, Cilt I, TTK Basımevi, Ankara.
• Merçil, Erdoğan (1989). Gazneliler Devleti Tarihi, TTK Basımevi, Ankara. ISBN 975-16-0189-4
• Hitti, Philip H. (çev. Salih Tuğ),(1968) Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi (İV Cilt), İstanbul:Boğaziçi Yayınları.
• Üçok, Bahriye (1979) İslam Tarihi Emeviler-Abbasiler, Devlet Kitapları, Ankara: Milli Eğitim Basımevi (1.Basım:1968)
• Muir, Wiiliam (1924), The Caliphate, its rise, decline and fall, Edinburgh:John Grant Buveyhidler Henedani. Halifeler: Muti, Tai, Kadir ve Kaim17 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişim:1.4.2013)
• Bosworth, Clifford Edmund (1963). The Ghaznavids: Their Empire in Afghanistan and Eastern Iran 994–1040 Edinburgh University Press, Edinburgh. OCLC 360143614 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

tarihi:14.9.2009)