Celâyir Sultanlığı
Celâyirîler,[1] (Türkçe: Yağla-Er/Yağlık-Er Oğulları); 1330'larda bugünkü Irak ve İran topraklarında İlhanlılar Devletinde önemli mevkiye sahip olan Moğol Celayir boyunun önderi Büyük Hasan tarafından kurulmuş devlet.
جلايريان Jalāyīrīyān Celayirîler | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1340-1432 | |||||||||||
 | |||||||||||
| Başkent | Bağdat | ||||||||||
| Yaygın diller | Azerice Farsça Arapça | ||||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||||
• 1336-1356 | Büyük Hasan | ||||||||||
• 1424-1432 | II. Hüseyin | ||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||
• Kuruluşu | 1340 | ||||||||||
| 1357 | |||||||||||
• İç savaşı | 1374-1382 | ||||||||||
• Timur İmparatorluğu tarafında yıkılması | 1392-1404 | ||||||||||
• Karakoyunlular tarafında yenilmesi | 1410 | ||||||||||
• Dağılışı | 1432 | ||||||||||
| |||||||||||
Günümüzün Irak ve Irak-ı Acem'inde kurulmuş olan Yağla-Er/Yağlık-Er Oğulları Devleti ile komşularının haritası.
| Moğol tarihi |
Hanlıklar
Günümüzde Moğollar
|
| İran tarihi dizisinin bir parçası |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
İlgili maddeler
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zaman çizelgesi İran portali | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
İlhanlılar Devleti'nin dağılmasının ardından Büyük Hasan, Tebriz başta olmak üzere Azerbaycan bölgesinin hakimiyeti için Küçük Hasan ile savaşmış fakat yenilerek Irak istikametine çekilmek zorunda kalmış ve orada devletini kurmuştur.
Celayirîlerler Timur'un Beş Yıl Seferi karşısında Karakoyunlular ile birlikte Timur İmparatorluğuna karşı direnmiş ancak yenilerek Bağdad'ı kaybetmiştir. Ahmed, önce Osmanlı Devleti'ne ve sonra Mısır'a Memlûk Devleti'nin yanına sığınmıştır.
Ahmed, Timur'un ölümünün ardından 1405'te tekrar devleti kurmuş ve Tebriz'i geri almaya çalışmıştır. Fakat 1410'da Karakoyunlu sultanı Kara Yusuf tarafından yenilerek idam edilmiştir.
Celayirîlerin Sultanları
- Büyük Hasan (1336 - 1356)
- Şeyh I. Uveys (1356 - 1374)
- Hasan (1374)
- I. Hüseyin (1374 - 1382)
- Bayazıd (Celayirî) (1382 - 1384)
- Ahmed Celâyir (1382 - 1410)
- Şah Veled (1410-1411)
- Mahmud (Celayirî) (1411-1415)
- II. Uvays (1415-1421)
- Muhammed (1421-1422)
- II. Mahmud (1422-1424)
- II. Hüseyin (1424-1432)
Kaynakça
- Ürekli, Muzaffer (1993). CELÂYİRLİLER (PDF). 7. İstanbul: TDV İslâm Ansiklopedisi. ss. 64-65. ISBN 978-9-7538-9434-0.
Bibliyografya
- Öztuna, Yılmaz, (1996) Hanedanlar ve Devletler Cilt: 1, Ankara:Kültür Bakanlığı,
Dış bağlantılar
- Online "Encyclopedia Iranica" websitesi "Jalayerids" maddesi 16 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.