Üzüm

Üzüm, asmagiller (Vitaceae) familyasının Vitis cinsinden sarılgan bitkilere verilen ad. Yeryüzünde kültürü yapılan en eski meyve türlerinden biridir.

Üzüm
Meyve
Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Plantae
Klad Angiosperms (Kapalı tohumlular)
Klad Eudicots (İki çenekliler)
Klad Core eudicots
Klad Asterids
Takım: Vitales
Familya: Vitaceae (Asmagiller)
Cins: Vitis
L.
Türler

Metne bakınız.

Tarihçesi MÖ 5000 yılına kadar dayanır. Anavatanı Anadolu'yu da içine alan Küçük Asya, Kafkasya'yı da kapsayan bölgedir. Diğer meyvelerle kıyaslandığında en fazla çeşide sahip olan türlerden biri olan üzümün 15.000'nin üzerinde çeşidi bulunduğu tahmin edilmektedir. Anavatanı Anadolu olan çeşitler 1.200'ün üzerindedir. Bu çeşitlerden oluşturulmuş Millî Koleksiyon Bağı, Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsünde bulunmaktadır. Bunların 50-60 kadarının ekonomik üretimi yapılmaktadır.

Türkiye'de yetiştirilen bazı üzüm çeşitlerinin özellikleri
Sofralık üzüm
ÇeşitTanenin rengiBiçimiKullanım şekli
Adakarası SiyahYuvarlakŞaraplık
Aküzüm KırmızımsıYuvarlakSofralık
Bornova misketi SarımtrakBeyziŞaraplık
Çavuş Yeşil-sarımsıYuvarlak-beyziSofralık
Çekirdeksiz Açık sarıYuvarlak-beyziSofralık, kurutmalık
Doruktar SiyahımsıYuvarlak-beyziPekmezlik
Emir Açık sarıYuvarlakŞaraplık
Gülüzümü PembeOrta büyüklükSofralık
Hamburg misketi Siyah-morumsuBüyük-beyziSofralık
Horozkarası Koyu morİriceSofralık
İrikara SiyahİriceSofralık
Kadınparmağı Sarı-yeşilÇok iri-beyziSofralık, kurutmalık
Kişmiş KırmızıÇok küçük-yuvarlakSofralık
Kozak Yeşilimsiİri-yuvarlakSofralık
Merlot LacivertyuvarlakŞaraplık
Misket Beyazyuvarlak, orta büyüklükŞaraplık, sofralık
Müşküle Beyaz-kehribarBeyziSofralık
Narince Kirli yeşilİri beyziSofralık, kurutmalık
Razakı Sarımsı yeşilİri beyziSofralık, kurutmalık
Yapıncak Sarımsı yeşilYuvarlakSofralık, şaraplık
Yediveren Siyah-kırmızıÇok iri-yuvarlakSofralık
Kalecik Karası Siyahımsı kırmızıŞaraplık
Narince SiyahOrta yuvarlakŞaraplık
Öküzgözü SiyahŞaraplık
Boğazkere SiyahŞaraplık
Red Globe SiyahSofralık Karalahna SiyahŞaraplık
Vasilaki Sarı-yeşilŞaraplık

Üretim ve dağıtım
En çok üzüm üreten 10 ülke
Ülke Üretim (ton)
 İtalya8,519,418F
 Çin6,787,081F
 ABD6,384,090F
 Fransa6,044,900F
 İspanya5,995,300F
 Türkiye3,612,781F
 İran3,000,000F
 Arjantin2,900,000F
 Şili2,350,000F
 Hindistan1,667,700F
Dünya Geneli67,221,000A
No symbol = official figure, P = official figure, F = FAOSTAT 2007, * = Unofficial/Semi-official/mirror data, C = Calculated figure A = Aggregate(may include official, semi-official or estimates);

Source: Food And Agricultural Organization of United Nations: Economic And Social Department: The Statistical Devision25 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.


Üzümün; anti-oksidan, anti-aging, kan yapımına yardımcı ve kanserden koruyucu etkileri bilinmektedir. Siyah üzüm kabuğunda bulunan 'Resveratrol' maddesi, anti-kanserojen ve anti-oksidan olma özelliklerini taşımakta ve beyin hücrelerini korumaktadır. Üzümün çekirdeğindeki diğer bir madde olan 'Quersetin' ise, kan yapımına yardımcı olmaktadır. Bu yolla damarların sağlığını da olumlu yönde etkilemektedir.

Üzümün güçlü anti-oksidan özelliği, E vitamininden 50, C vitamininden ise 30 kat daha fazladır. Üzüm şırasında; su (%70-80), karbonhidratlar (%15-25), organik asitler (%0,3-1,5), tanenler (%0,01-0,10), azotlu bileşikler (%0,03-0,17), mineral bileşikler (%0,3-0,5) bulunmaktadır.

Türler

- Vitis vinifera üzüm asması,

-Vitis aestivalis - Vitis amazonica - Vitis amurensis - Vitis balansana - Vitis bashanica - Vitis bellula - Vitis berlandieri - Vitis betulifolia - Vitis biformis - Vitis bloodwothiana - Vitis bourgaeana - Vitis bryoniifolia - Vitis chunganensis - Vitis chungii - Vitis cinerea - Vitis cissoides - Vitis coignetiae - Vitis cordifolia - Vitis davidii - Vitis enneaphylla - Vitis erythrophylla - Vitis fengqinensis - Vitis figariana - Vitis flexuosa - Vitis glabrata - Vitis hancockii - Vitis heyneana - Vitis hui - Vitis jinggangensis - Vitis jinzhainensis - Vitis labrusca - Vitis lanceolatifoliosa - Vitis longquanensis - Vitis luochengensis - Vitis menghaiensis - Vitis mengziensis - Vitis nesbittiana - Vitis papillosa - Vitis piasezkii - Vitis pilosonerva - Vitis popenoei - Vitis pseudoreticulata - Vitis pubescens - Vitis retordii - Vitis rhomboidea - Vitis romanetii - Vitis rotundifolia - Vitis rupestris - Vitis ruyuanensis - Vitis scortechinii - Vitis shenxiensis - Vitis silvestrii - Vitis sinocinerea - Vitis sinuata - Vitis thunbergii - Vitis tiliifolia - Vitis tsoi - Vitis tsukubana - Vitis vulpina - Vitis wenchowensis - Vitis wilsoniae - Vitis wuhanensis - Vitis yuenlingensis - Vitis yunnanensis - Vitis zhejiang-adstricta

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.