Zeynel Abidin Özmen

Güllü Ahmet Oğullarından Hasan Efendinin oğludur. Anası ise, Niğde'deki Sungurbey Camii'nin banisi Sungur Bey sülalesine mensuptur. İlk öğrenimini Niğde'de, orta öğrenimini İstanbul'da tamamladıktan sonra girdiği Mülkiye Mektebinden 1910 yılında mezun oldu. 6 Aralık 1910 Tarihinde Maliye Nezareti Varidat Umum Müdürlüğü 4. sınıf Kâtipliğine tayin edildi. 1911'de Konya Maiyet Memurluğu'na gönderildi. Daha sora Niğde Mutasarrıflığı Maiyet memurluğuna gönderildi ise de, I. Dünya Savaşı'nın başlaması üzerine Yedek Subay olarak askere alındı. 1919'da terhis edildikten sonra, önce Malkara kaymakamlığına, ardından Bursa Vilayeti Polis Müdürlüğü'ne tayin edildi. Bir ara Bursa Evkaf Müdürlüğü görevini de üstlendi ve Mudanya kaymakamlığına atandı. Casusluk suçuyla Yunanlar tarafından yakalanarak, İzmir'deki işgal Kuvvetleri Divanı Harbi'ne verildi. Burada müebbet hapis cezasına çarptırılarak Yunanistan'a gönderildi. Yunanistan'da çeşitli hapishanelerde tutuklu-esir olarak kaldıktan sonra, 14 Şubat 1923 tarihinde serbest bırakıldı.

Türkiye'ye dönünce Yalvaç Kaymakamlığına tayin edildi. Sırasıyla Birecik ve Kilis Kaymakamlıklarında bulunduktan sonra, bir süre Mülkiye Müfettişliği yaptı. 1926 yılında Bitlis Valisi oldu. Bunu Muş, Antalya ve Bursa Valilikleri izledi. Bu görevde iken Aydın milletvekili olarak TBMM'ye girdi. 9 Temmuz 1934 - 11 Haziran 1935 tarihleri arasında Maarif Vekilliği (Milli Eğitim Bakanlığı) yaptı.

15 Haziran 1935 gün ve 2777 sayılı Siyasal Bilgiler Okulu Kanununu hazırlayıp, Meclisten geçirerek yürürlüğe girmesini sağladı. Mülkiye'nin, Ankara'ya nakledilerek, modern bir biçim almasında büyük rolü oldu.

1935'te milletvekilliğinden ayrıldı. 1943 yılına kadar Diyarbakır'da I. Genel Müfettiş olarak görev yaptı. Bu görevi sırasında aktif olarak görev aldığı en önemli olay, Dersim olayları olarak da bilinen ve 1937-1938 yıllarında cereyan eden kalkışma olarak göze çarpmaktadır.[1] Sonraki yıllarda "olağanüstü hâl valiliği"ne denk gelecek yetkilerle donanmış olan Genel Müfettişlik makamında oturan Zeynel Abidin Özmen, günümüzde hala tartışılan, ve kimi yerel kaynaklar ve devlet arşivinden de anlaşıldığı üzere devletin aşırı güç kullanımını içeren bu süreçte kritik kararlar verdi.[2][3] Necip Fazıl, Canip Yıldırım ve dönemi inceleyen kimi diğer araştırmacıların da hemfikir olduğu üzere Dersim olaylarında verdiği kararlar ve aldığı aksiyonlar, yetki kullanımındaki aşırılık açısından bugün de hala eleştirilmektedir.[4][5]

Zeynel Abidin Özmen, 1943'te Trakya Genel Müfettişliğine atandı. Bu müfettişliklerin, 1948'de kaldırılması üzerine 21 Şubat 1948 tarihinde Afyonkarahisar valiliğine tayin edildi. Emekliye ayrıldığı 15 Haziran 1950 tarihine kadar da Afyonkarahisar valisi olarak görev yaptı. 20 Ağustos 1966 tarihinde Mudanya'da öldü.

• www.yasamoykusu.com'da Zeynel Abidin Özmen