Seyitler, Artvin

Eski adı Sveti'dir. Türkçeye Svet (سوط) ve Süvet (سووەت) olarak girmiştir.[1][2] Gürcüce bir yer adı olan Sveti (სვეტი), "kule" anlamına gelir. Nitekim Seveti'de 10. yüzyılın ilk yarısında inşa edilmiş olan bazilikanın yanında birkaç katlı kule bulunuyordu.[3] Eski Svetibari (სვეტიბარი) ile Lomaşeni (ლომაშენი) adlı yerleşmeler de bugün Seyitler köyü sınırları içinde bulunmaktadır.

Sveti Kilisesi, A. Pavlinov, 1888.

Tarihsel Klarceti bölgesindeki yerleşim yerlerinden biri olan Sveti, en geç Sveti Kilisesi'nin inşa edildiği 10. yüzyılın ilk yarısından itibaren bir yerleşme olduğu bilinmektedir. Bu dönemde Gürcü Krallığı sınırları içinde kalan köy, birleşik Gürcü Krallığı'nın parçalanmasından sonra bağımsız devlete dönüşen Samtshe-Saatabago sınırları içindeyken Osmanlıların eline geçti. 19. yüzyılda Trabzon Eyaleti'ne (sonra Trabzon vilayeti) bağlı Livana kazasının bir köyüydü. 1835 tarihli Osmanlı nüfus sayımında köyde 22 hane ve 60 erkek kaydedilmiştir. Toplam nüfusunu bulmak için bir o kadar da kadın nüfusu eklenince, köyün nüfusunun 120 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[4]

1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesine göre ise, köyde 19 hane ve 58 kişi kaydedilmiştir.[1] Salnamede belirtilmemiş olmasına karşın o dönemde Osmanlı idaresi sadece erkek nüfus tespit ettiği bilinmektedir. Bundan dolayı köyün toplam nüfusunu bulmak için bir o kadar da kadın nüfusu eklemek gerekir. Bu durumda köyde 116 kişinin yaşadığı ortaya çıkar. 93 Harbi'nde köyü ele geçiren Ruslar da köyde 112 kişi tespit etmiştir. Rusları Svet (Свет) olarak kaydettiği köy, Artvin sancağının (okrug) Artvin kazasına (uçastok) kazasına bağlıydı. Sveti aynı zamanda bu kazanın bir nahiyesiydi ve bu nahiye Sveti köyü dışında Aglaha, Vazria, Varaçkani, Svetibari ve Tolgomi köylerini kapsıyordu. Nahiyede toplam 1.268 kişi yaşıyordu.[5]

Sveti, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Rus idaresinin son bulmasının ardından bir süre bağımsız Gürcistan’ın sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı İşgali sürerken, Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921’de imzalanan Moskova Antlaşması’yla Türkiye’ye bırakıldı.[6] Türkiye'ye bırakılmasından dört yıl sonra köyün adı Seyitler olarak değiştirildi. Lomaşeni (Lomaşin) ve Svetibari (Suvetbar) adını taşıyan yerleşmelere de sırasıyla "Milletbağı" ve "Subaşı" adları verildi. Büyük bir olasılıkla "Suvet" adını taşıyan iki yerin birleştirilmesinden dolayı köye çoğul biçimde "Seyitler" adı verilmiş olmalıdır.[7] Adı değiştirilmekle birlikte köyün eski adı yeni adıyla birlikte resmi kayıtlarda "Seyitler (Suvet)" biçiminde uzun süre kullanılmıştır.[8]

Seyitler köyünde Meryem Ana’ya adanmış Sveti Manastırı 10. yüzyılda ilk yarısında inşa edilmiştir. Manastır ana kilise ile bir küçük kiliseden oluşuyordu. Manastırın ana kilisesi olan Sveti Kilisesi, üç nefli bazilikaydı ve günümüze sadece yıkıntıları kalmıştır. Kilisenin hemen yanında birkaç katlı kule bulunuyordu. Köyde, biri köy kilisesi olmak üzere iki kilisenin daha bulunduğu bilinmektedir.[3]

Köyün merkezi Artvin kentinin merkezine yaklaşık 10 km uzaklıktadır.

• Yerelnet