Sarız

İlçenin tarihi eski dönemlere, MÖ 700'lü yıllara kadar uzanmaktadır. Kilikya, Bizans İmparatorluğu ve beyliklerden Dulkadiroğulları Beyliği hakimiyetinde kalmış olup, Osmanlı İmparatorluğuna Yavuz Sultan Selim döneminde 1515 yılında dahil edilmiştir. 16. yüzyıl Osmanlı kayıtlarında Elbistan kazasının Hurman nahiye bağlı gösterilen yerleşim, 1861 yılında oluşturulan Aziziye kazasına bağlı nahiye olarak kaydedilmiştir. Bu dönemde Sarız'ın merkezi "Köyyeri" ismiyle anılmaktadır. 1910 yılı kayıtlarında, nahiye konumunda olan Sarız’ın 46 köyü bulunduğu belirtilmektedir. Dönemin Sivas Valisinin talebinin Dahiliye Nezaretince uygun görülmesiyle 30 Temmuz 1914'te Belediye teşkilatı kuruldu. 1927 yılında Sivas'tan ayrılarak Kayseri'ye bağlandı. 1946 yılında bağlı olduğu Pınarbaşı ilçesinden ayrılarak müstakil ilçe oldu[2].

Sarız ilçesi, il merkezinin doğusunda, 128 km uzaklıkta bulunmaktadır. Coğrafi bakımdan İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Akdeniz Bölgesi'nin kesiştiği bölümde yer almaktadır. Sarız, Kayseri'nin Tomarza ve Pınarbaşı, Sivas'ın Gürün, Adana'nın Tufanbeyli, Kahramanmaraş'ın Afşin ve Göksun ilçeleri ile çevrilidir. İlçenin yüzölçümü 1410 km² olup, deniz seviyesinden 1530 metre yüksektedir. İlçenin batısı Tahtalı dağları, doğusu Binboğa dağları, kuzeyi ise Soğanlı, Koçdağı ve Maşat dağları ile çevrilidir. İlçe ekonomik ve coğrafi yapı itibarıyla tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır.

Sarız ilçesi karasal iklim koşullarını taşımaktadır. İlçede kışları çok soğuk, yağışlı ve çetin geçmekte, yazları kurak ve serindir. 2003 yılında en yüksek hava sıcaklığı ortalama 33 derece, en düşük hava sıcaklığı -24.1 derece olmuştur. İlçenin bitki örtüsü keven, kirpi otu, yabani ayrık otundan ibaret olup, yer yer ardıç, meşe ve kısa boylu fundalık orman örtüsüyle kaplıdır. Dağlarda yoğun erozyon ve toprak derinliğinin azlığı nedeniyle fazla bitki bulunmamaktadır. Başlıca akarsuyu, Seyhan Nehrinin bir kolu olan Sarız Çayıdır.

İlçede; Türkmen, Kürt, Zaza ve Çerkes topluluklarının oluşturduğu kozmopolit bir nüfus yaşamaktadır. Eskiden bölgede yaşayan Ermeni nüfusun tamamı göç etmiştir. Sarız, 19. yüzyılda gerçekleşen göçlerin etkisiyle önemli bir nüfus artışı yaşamış ve 1945 yılına gelindiğinde Sarız nahiyesinde 16.145 kişi, Köyyeri olarak adlandırılan bucak merkezinde 622 kişi yaşamaktaydı[2].

İlçenin 1 merkez ve 1 kasaba belediyesi olmak üzere iki adet belediyesi mevcuttur. İlçenin 37 köyü ve 5 mezrası bulunmaktadır. İlçe merkezinde 8 mahalle, Yeşilkent belediyesinde ise 4 mahalle olmak üzere 12 mahallesi mevcuttur.

2009 yılı genel nüfus sayımına göre ilçenin merkez ve köylerinde 12.290 kişi yaşamaktadır. Bu nüfusun 4.290'ı ilçe merkezinde 8.000 kişi kasaba ve köylerde yaşamaktadır. İlçe devamlı göç vermektedir. Yıllık nüfus artış hızı şehir merkezinde binde -19.47, köylerde ise –33.11 olup, toplamda ise -29.19 nüfus azalması görülmektedir.

Özellikle bazı köylerin % 80'i yabancı ülkelerde yaşamaktadır. Yurtdışına gidemeyenler ise genelde Kayseri şehir merkezine, İstanbul, Ankara, İzmir, Adana başta olmak üzere büyük kentlere göç etmektedir. İlçe nüfusu 1990 sayımından bu yana 4.919 kişi göç vermiştir. Belediye Başkanı 2 dönemdir seçilen (2009 ve 2014 seçimlerinde) Cumhuriyet Halk Parti'li Ömer Faruk Eroğlu'dur.

İlçe, coğrafi yapısı itibarıyla tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Yaygın olarak kilim ve halı dokumacılığı yapılmaktadır. İlçe merkezi ve köylerde büyükbaş hayvan, küçükbaş hayvan ile 12.000 civarında arı kolonisi mevcuttur. Ayrıca havuzlu su ürünleri yetiştiriciliği yapılmaktadır. İlçenin ekilebilir tarım arazisi 60.000 hektardır. Çiftçiler buğday, nohut, mercimek ve şeker pancarı ekmektedir. Tarımda modernizasyon yeterli değildir. Birkaç köyün dışında sulama kanalı yoktur.

İlçede önemli bir sanayi yatırımı bulunmamaktadır. Birkaç un değirmeni, soğuk demir atölyeleri ve oto tamir atölyeleri bulunmaktadır. İlçede herhangi bir sanayi yapısı ve iş sahası bulunmadığından ilçede işsizlik sorunu hat safhadadır.

Karapınar, Çavdar ve Kıskaçlı köylerinde kömür rezervi bulunmaktadır. Bunlardan Tekneli köyü Cesurlar mezrasındaki kömür rezervi maden ocağı özel sektör tarafından işletilmeye başlanılmıştır.

İlçede diğer gelir kaynakları olarak el dokuma Kök boyalı Sarız kilimleri Türkiye’de ün yapmıştır. Vatandaşların kendi evlerinde kurmuş oldukları tezgâhlarda kilim dokuyarak ev ekonomisine katkıda bulunmaktadırlar.

• Kayseri'nin mahalleleri

• Sarız Kaymakamlığı Resmi Web Sitesi2 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Kayseri Valiliği Resmi Web Sitesi6 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Sarız İlçe Web Sitesi26 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.