Konaklı, Ardanuç

Eski adı Hertvisi'dir. Gürcüce bir yer adı olan Hertvisi (ხერთვისი), Türkçeye Hertvis / Hertus (خرتوس) olarak girmiştir.[1] Hertvisi iki derenin birleştiği yer anlamına gelir ve bu tip yerlerde kurulan yerleşmelere bu ad verilmiştir.[2]

Klarceti bölgesinin önemli tarihsel kalıntıları barındıran köylerinden biri olan Hertvisi, Gürcü idaresi altındayken 16. yüzyılın ortasında Osmanlıların eline geçti. Bu tarihte kurulan Ardanuç livasına bağlanan köyde 1574 tarihli tahrire göre 36 hane yaşıyordu. Bu nüfusun tamamı Hristiyan olarak kaydedilmiştir. Yirmi yıl sonra, 1595 yılında yapılan tahrire göre ise köyde 25 hane kalmış, büyük bir olasılıkla Müslüman olmak istemeyen 11 hane göç etmiştir. Üç hane ise bu defterde Müslüman olarak kaydedilmiştir.[3]

Hertvisi, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra 93 Harbi'nde Rusların eline geçti. Rus idaresinin Hertvis (Хертвис) olarak kaydettiği köyde 1886 yılında 116 kişi yaşıyordu. Bu sırada köy Artvin sancağının (okrug) Ardanuç kazasına (uçastok) bağlıydı.[4] Rusların bölgeden çekilmesinden sonra bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kalan Mukeri, Moskova Antlaşması'yla 1921'de yeniden Türkiye'ye bırakıldı.[5] Köyün adı 1925 yılında Konaklı olarak değiştirilmiş, bununla birlikte eski adı uzun süre resmi kayıtlarda yeni adıyla birlikte kullanılmıştır.[6]

Hertvisi'de çok sayıda yeraltı yapısı, kale ve kilise kalıntıları bulunmaktadır. Köyün değişik bölgelerinde geniş alanlara yayılan yeraltı yapılarının sığınak ve depo olarak kullanıldığı tahmin edilmektedir. Köyde varlığı bilinen iki kilise özellikle definecilerin verdiği zarar sonucunda tamamen yıkılmıştır. Hertvisi Kalesi, köydeki başka önemli tarihsel yapıdır. Hayli büyük bir yapı olan Hertvisi Kalesi (120 x 25 m), harç kullanılmadan inşa edilmiştir.[2][7]

Konaklı köyünün Cami mahallesindeki eski caminin inşatında kullanılmış olan iki taşta Gürcistan'ın ulusal sembolü olan Bolnisi haçı bulunmaktadır. Köylülerin verdiği bilgiye göre bu taşlar Güleş köyünden, muhtemelen bugün yıkık durumdaki Gelaşeni Kilisesi'nden getirilmiştir. Bununla birlikte bu taşların, bugün tamamen ortadan kaldırılmış olan Hertvisi kiliselerinden birine ait olma ihtimali de vardır.[2][8]

Artvin iline 50 km, Ardanuç ilçesine 15 km uzaklıktadır.

• Yerelnet