Güleş, Ardanuç

Eski adı Gelaşeni'dir. Bu Gürcüce yer adı "Gela'nın köyü" anlamına gelir.[1] Bununla birlikte köyün eski adı farklı kaynaklarda Goleşeni, Guleşeni, Gureşeni biçimlerinde de yazılmıştır. Gelaşeni Türkçeye Guleşen ya da Goleşen (كولەشەن) biçiminde girmiştir ve geç tarihte Gölaşan'a dönüşmüştür.[2][3][4]

Gelaşeni'deki megalit kale ve kilise kalıntısı buranın eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Nitekim 16. ortasında Osmanlılar Gürcülerden ele geçirdiğinde köy ilk tahrirde yer almıştır. 1574 tarihli Osmanlı tahrir defterine göre "Guleşen" olarak kaydedilmiş köyde tamamı Hristiyan olan 14 hane yaşıyordu. 1595 yılında köyün hane sayısı 13 düşmüş, bu arada 3 hane Müslüman olmuştu. Bu dönemde köy Ardanuç livasına bağlıydı.[2] Yaklaşık üç yüzyıl sonra, 93 Harbi'nde Gelaşeni Rusların eline geçti. Rus idaresinin Gilyaşen / Gyulyaşen (Гиляшен / Гюляшен) biçiminde kaydettiği köyde 458 kişi yaşıyordu. Bu sırada köy Artvin sancağının (okrug) Ardanuç kazasına (uçastok) bağlıydı.[5]

Rusların bölgeden çekilmesinden sonra bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kalan Gelaşeni, Moskova Antlaşması'yla 1921'de yeniden Türkiye'ye bırakıldı.[6] Köyün adı 1925 yılında Güleş olarak değiştirilmiş, bununla birlikte uzun süre resmi kayıtlarda “Güleş (Gölaşan)” biçiminde eski adı yeni adıyla birlikte kullanılmıştır.[4]

Güleş köyünde megalit bir kale ile Gürcü kilisesine ait kalıntılar günümüze ulaşmıştır. Ardanuç’un Konaklı köyünün Cami mahallesindeki eski caminin inşasında kullanılan Bolnisi haçlı figürlü taşlar Gelaşeni Kilisesi’nden götürülmüştür.[1][7]

Artvin iline 60 km, Ardanuç ilçesine 30 km uzaklıktadır.Ardahan'a 50 km uzaklıkta olan köyün içinden Ardahan-Ardanuç karayolu geçmektedir.

• Yerelnet