Kapıköy, Ardanuç

Eski adı Karsnia'dır. Gürcüce bir yer adı olan Karsnia (კარსნია), "kapı" anlamına gelen "kari" (კარი) kelimesinden türemiştir ve "Kapılar" anlamına gelir.[1] Nitekim Türkçeye Karsniya (قارسینیا) biçiminde girmiş olan köyün adı 1925'te Kapı (Kapıköy) olarak değiştirilmiştir.[2]

Karsnia'daki kale ve kilise kalıntısı ile köyün erken Osmanlı tahrir defterinde yer alması, buranın eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Osmanlılar köyü 16. yüzyılın ortasında Gürcü yönetiminden ele geçirdi. 1574 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahririne göre Ardanuç livasının Ardanuç nahiyesine bağlı olan köyde 34 hane yaşıyordu ve nüfusun tamamı Hristiyanlardan oluşuyordu. Her hanede 5-6 kişinin yaşadığı kabul edilirse, köyün nüfusunun 170-204 kişiden oluştuğu sonucuna varılabilir. 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç adlı Osmanlı tahrir defterinde ise, köyde tamamı Hristiyan 30 hane kaydedilmiştir.[3] Köyden 4 hanenin göç etmiş olduğu anlaşılmaktadır.

Osmanlı idaresinin gerçekleştirdiği 1835 tarihli nüfus tespitinde Karsnia köyün 39 hane ve 93 erkek nüfus kaydedilmiştir. Toplam nüfusu tespit etmek üzere bir o kadar da kadın nüfusu eklenice köyde 186 kişinin yaşadığı ortaya çıkar. Rusların 93 Harbi'inde Klarceti bölgesini ele geçirmesinden yaklaşık sekiz yıl sonra, 1886'da köyde 37 hanede 222 kişi tespit edilmiştir. Rus idaresinde Artvin sancağının (okrug) Ardanuç kazasına (uçastok) bağlı olan Karsnia, aynı zamanda bu kazanın nahiyelerinden birinin adıydı. Goraşeti, Kontromi, Soliana, Ustameli ile Karsnia köylerini kapsayan Karsnia nahiyesinde (сельское общество: kırsal topluluk) tamamı Gürcü olan 753 kişi yaşıyordu.[3][4]

Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Karsnia bir süre Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması'yla köy Türkiye'ye bırakıldı.[5] Karsnia, 1922 tarihli nüfus cetveline göre Artvin vilayetinin merkez kazasına bağlı Ardanuç nahiyesinin bir köyüydü. 1925'te adı "Kapu" (Kapı; daha sonra Kapıköy) olarak değiştirildi.[2] Bununla birlikte köyün eski adı yeni adıyla birlikte "Kapıköy (Karsniya)" biçiminde resmi kayıtlarda uzun süre kullanılmıştır.[6]

Karsnia köyünde varlığı tespit edilmiş iki tarihsel yapı Karsnia Kilisesi ve Karsnia Kalesi’dir. Bu yapılardan geriye sadece yıkıntılar kalmıştır. Kapıköy Camisi, Karsnia Kilisesi’nin taşları kullanılarak inşa edilmiştir.[1]

Artvin kentine 60 km, Ardanuç kasabasına 25 km uzaklıktadır.