Idaho
Idaho (/ˈaɪdəhoʊ/ ), ABD'nin ülkenin kuzeybatısında yer alan bir eyaleti. Doğuda Montana ve Wyoming, güneyde Nevada ve Utah, batıda Washington ve Oregon ile komşudur, kuzey ucunda ise Kanada ile küçük bir sınırı bulunur. Nüfusu yaklaşık 1.7 milyon, yüz ölçümü ise 216.440 km2 olmaktadır. Eyalet başkenti Boise şehridir.
| |||||
Amerika Birleşik Devletleri'nin eyaletleri | |||||
Başkent | Boise | ||||
En büyük kent | Boise | ||||
Vali | Dirk Kempthorne (Cum.) | ||||
Senatörler | Jim Risch (Cum.) Mike Crapo (Cum.) | ||||
Alan | |||||
-Toplam Alan | 216.632 km² | ||||
- Kara | 214.499 km² | ||||
- Su | 2.133 km² (0,98%) | ||||
Nüfus (2000) | |||||
- Toplam Nüfus | 1.654.930 (39'uncu) | ||||
- Nüfus yoğunluğu | 10,04 /km² (44'üncü) | ||||
Eyalet olarak kabul edildiği | |||||
- Tarih | 3 Temmuz 1890 | ||||
- Sıra | 43'üncü | ||||
Koordinatlar | |||||
Enlem | 42° K ile 49°K arası | ||||
Boylam | 111° B ile 117° B arası | ||||
Genişlik | 491 km | ||||
Uzunluk | 771 km | ||||
Zaman dilimi | Pacific: UTC-8/-7 (northern) Mountain: UTC-7/-6 | ||||
Rakım | |||||
- En yüksek nokta | 3.859 m | ||||
- Ortalama Yükseklik | 1.524 m | ||||
- En alçak nokta | 216 m | ||||
Kısaltmalar | |||||
- ABD posta kısaltması | ID | ||||
- ISO 3166-2 | US-ID | ||||
Web sayfası | www.idaho.gov |
Coğrafya
Idaho, birbirine benzemeyen iki coğrafik bölüme ayrılır. Bir kısmı kayalık dağlara bağlanan ve tortul dağ zincirleri 3500 metreyi bulan yükselmiş batolit kapsayan orta ve kuzey kesimi ve diğer bir kısmı Snake ovasının oluşturduğu güney kesimidir. Bu yarı çorak ovalarda yaygın yöntemlerle koyun yetiştiriciliğine elverişli bir misk otu bozkırı uzanır. Ne var ki burada sulu tarım yapılabilir.
Kurşun, Çinko, Gümüş yatakları Coeur d'Alene yakınlarında işletilmektedir. Eyalette önemli orman kaynakları bulunur. Genellikle nüfus Snake ovasında ve maden yataklarında toplanmıştır.
Tarih
Bölgeye 19. yüzyıl başında, kürk ticareti yapan avcılar ve Lewis ile Clark'ın araştırma heyeti girdi (1805). İlk süreli yerleşme mormonların Franklin'e yerleşmesidir (1855); ama bölge ancak 1860'tan sonra altın yataklarının bulunması üzerine gelişme göstermiştir. 1890'da ise Amerika'nın 43. Amerikan Eyaleti olmuştur.
İspanya'dan göç eden Basklar da yaşamaktadır. Boise şehrinde bir Bask Müzesi ve Kültür Merkezi bulunmaktadır.
Demografi
Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu'nun 2018 tahminlerine göre Idaho'nun nüfusu 1.787.065 kişidir ve 2010'a göre nüfus %14 artmıştır. Bu, eyaleti ABD içerisindeki en hızlı büyüyen eyaletlerden bir yapmaktadır.[1]
2017 tahminlerine göre Idaho etnik açıdan %91 Beyaz Amerikalılardan oluşur. Asyalı Amerikalılar toplumun %1.4'ünü, Amerika yerlileri %1.3'ünü, Afroamerikalılar ise %0.7'sini oluşturur. Geri kalan kişiler diğer etnik gruplara veya birden fazla ırka mensuptur.[2] Herhangi bir ırka mensup Hispanik ve Latinolar ise toplumun yaklaşık %12'sini oluşturmuştur.[2]
Idaho nüfusunun %67'si Hristiyandır. Hristiyanlar içerisinde en büyük grubu Protestanlık, Mormonluk ve Katolikler oluşturmaktadır. %27'si dinsiz olan toplumun %4'ünü Müslümanlar, Yahudiler, Budistler, Hindular gibi azınlık dinleri oluşturur. Geriye kalan kişiler din sorusuna cevap vermemiştir.[3]
Kaynakça
- "QuickFacts Idaho; UNITED STATES". 2018 Population Estimates. Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu, Population Division. 10 Mart 2019. 21 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2019.
- "2017 American Community Survey—Demographic and Housing Estimates". Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu. 27 Aralık 1996 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2020.
- "Religious Landscape Study". Pew Research Center. 27 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2017.