Güney Dakota
Güney Dakota, Amerika Birleşik Devletleri'nin Ortabatı eyâletlerinden birisidir. Yüzölçümü 199.731 km², nüfusu 814.180'dir. Eyaletin batısında Black Hills doğusunda ise Badlands Ulusal Parkı yer alır. En büyük şehri Sioux Falls, başkenti ise Pierre'dir. Güney Dakota çok sayıda Kızılderili rezervasyonuna, özellikle de Lakotalara ev sahipliği yapar. Eyalet Alaska, Oklahoma, New Mexico'dan sonra en çok Kızılderili nüfusu barındıran dördüncü eyalettir.
| |||||
 | |||||
| Amerika Birleşik Devletleri'nin eyaletleri | |||||
| Başkent | Pierre | ||||
| En büyük kent | Sioux Falls | ||||
| Vali | Kristi Noem (R) | ||||
| Senatörler | John Thune (R)
Mike Rounds (R) | ||||
| Alan | |||||
| -Toplam Alan | 199.905 km² | ||||
| - Kara | 196.735 km² | ||||
| - Su | 3.173 km² (1,6%) | ||||
| Nüfus (2000) | |||||
| - Toplam Nüfus | 884,659 (46.) | ||||
| - Nüfus yoğunluğu | 4.42 /km² (46.) | ||||
| Eyalet olarak kabul edildiği | |||||
| - Tarih | 2 Kasım 1889 | ||||
| - Sıra | 40. | ||||
| Koordinatlar | |||||
| Enlem | 42°29'30"K ile 45°56'K arası | ||||
| Boylam | 98°28'33"B ile 104°3'B arası | ||||
| Genişlik | 340 km | ||||
| Uzunluk | 610 km | ||||
| Zaman dilimi | Central: UTC-6/-5 (doğu) Mountain: UTC-7/-6 (batı) | ||||
| Rakım | |||||
| - En yüksek nokta | 2.207 m | ||||
| - Ortalama Yükseklik | 670 m | ||||
| - En alçak nokta | 294 m | ||||
| Kısaltmalar | |||||
| - ABD posta kısaltması | SD | ||||
| - ISO 3166-2 | US-SD | ||||
| Web sayfası | www.state.sd.us | ||||
Dakota adı, bir kızılderili etnik grup olan Dakotalardan gelmektedir. Güney Dakota'nın takma adı The Mount Rushmore Statedir.
Coğrafya
Komşular
Güney Dakota, kuzeyde Kuzey Dakota, doğuda Minnesota ve Iowa, güneyde Nebraska ve batıda Wyoming ve Montana eyaletleri ile komşudur.
İdari bölünüş
Güney Dakota 66 county'ye bölünmüştür.
Tarih
Dakota toprakları ABD'nin egemenlik bölgesiydi. 1889'da bölge kuzey ve güney olarak ikiye bölündü. Bu iki bölge, yani Kuzey ve Güney Dakota, ABD'nin 39. ve 40. eyaletleri oldular.
29 Aralık 1890'da ABD ordusunun 7. süvari alayı Wounded Knee Katliamında Minikonju Lakotaları, Lakotalar, Siyular'dan 200 kızılderiliyi katletti. Bu katliam kızılderililerin beyazlara karşı son direnişini de yok etti.
Ekonomi
Kişi başına düşen millî gelir 2008 itibarıyla 37.375 dolar olup eyaletler içinde 37. sıradadır. Nüfusun yüzde 13.2'si yoksulluk sınırının altında yaşarken, eyaletteki işsizlik oranı yüzde 3.4 ile ülkede en düşük seviyededir.[1]
Güney Dakota ekonomisinin en büyük kısmını hizmet sektörü oluşturur. Bu sektör pazarlama, finans ve sağlık sektörlerini kapsar. ABD'nin en büyük bankası olan Citybank eyaletin sunduğu avantajlı banka düzenlemelerinden yararlanmak için merkezini bu eyalette kurdu. Devlet harcamaları da eyaletin gelirlerinde önemli bir yer tutar. ABD Hava Kuvvetlerine bağlı Ellsworth Hava Kuvvetleri Üssü eyaletin ikinci büyük işverenidir.[1]
Tarım üretimi eyaletin ekonomisinin ikinci önemli sektörünü oluşturur. Kırsal bölgelerde ise ekonominin can damarı hala tarımdır. En önemli tarım ürünleri sığır eti, mısır darısı, soya fasulyesi, domuz eti ve buğdaydır. Tarım ve hayvancılığa dayanan toptan et kombineciliği, paketleme ve etanol üretimi de oldukça önemlidir. Güney Dakota ABD'nin 6. en fazla Etanol yakıtı üreten eyaletidir.[1]
Eyaletin bir başka gelir kaynağı da turizmdir. Her yıl binlerce turist, tarihi Deadwood tarihi bölgesini, Rushmore dağını ve çevresindeki ulusal parkları görmeye gelir. Sturgis Motosiklet Buluşması eyaletin önemli bir turizm aktivitesi olup, 1986 yılında 450.000 ziyaretçiyi bölgeye çekmiştir.[1]
Vergiler
Güney Dakota, ABD'deki en düşük kişisel vergi oranına sahip olan eyalettir. Eyalette kişisel vergi, şirket vergisi, veraset vergisi veya maddi olmayan aktiflere dönük kişisel varlık vergisi uygulanmaz. Satış vergisi yüzde 4 olup, bazı yerel yönetimlerin ek vergileriyle yüzde 6'ya kadar çıkabilir. Gayrimenkuller üzerinden alınan vergiler ise okullar, belediyeler ve yerel yönetimler için gelir kaynağı olur.[1]