Dağlık Karabağ çevresinde Ermenistan tarafından işgal edilmiş Azerbaycan toprakları

Dağlık Karabağ çevresinde Ermenistan tarafından işgal edilmiş Azerbaycan toprakları,[lower-alpha 1] de jure Azerbaycan'a ait olan ve Dağlık Karabağ Savaşı'nın sona ermesiyle birlikte Ermenistan ve uluslararası alanda tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin askerî kuvvetleri tarafından işgal edilmiş, eski Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın dışında yer alan topraklardır.[1] Günümüzde eski Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın bir bölümünü içeren Kelbecer rayonu dışında tüm rayonlar, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin eski rayonlarıyla aynıdır.

Eski Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın açık kırmızı olarak gösterildiği 2020 çatışmalarından önce işgal edilen bölgelerin haritası.
1. Kelbecer
2. Laçın
3. Kubadlı
4. Zengilan
 5. Cebrayıl
6. Füzuli
7. Ağdam

Dağlık Karabağ'ın tersine, 1988-1994 Dağlık Karabağ Savaşı sırasında rayonlardan göç ettirilene kadar, Ermenistan işgalindeki komşu topraklarının tümünün nüfusu çoğunluğunu Azeriler oluşturmaktaydı.[2][3]

Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Dağlık Karabağ'ı çevreleyen topraklardaki tüm işgal güçlerinin çekilmesini talep eden dört karar kabul etti.[4][5][6][7] 2008'de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Azerbaycan'ın işgal altındaki tüm topraklarından tüm Ermenistan kuvvetlerinin çekilmesini talep eden 62/243 sayılı kararı kabul etti.[8]

2020 Dağlık Karabağ savaşının ardından, Ermenistan 1 Aralık 2020'ye kadar bu rayonlardan çekilerek onları Azerbaycan kontrolüne geri vermeyi kabul etti. Bu anlaşma, Rus arabuluculuğunda bir barış antlaşmasıyla düzenlenmiş ve Rus ve Türk barış güçleri tarafından uygulanacaktır. Bu çözümün bir parçası olarak Azerbaycan, Ermenistan'ı Dağlık Karabağ'ın bu süre içerisinde Ermenistan kontrolü altında kalacak bölgelerine bağlayan Laçın Koridoru'na erişim hakkı verecektir.[9]

Topraklar listesi

2020 Dağlık Karabağ çatışmalarına kadar Ermenistan işgalindeki Azerbaycan toprakları:[10][11]

Ermenistan işgalindeki Azerbaycan rayonları
# Rayon Yüzölçümü (km2)[12] Ermenistan işgalindeki alan (km2) Ermenistan işgalindeki alan (%) Nüfus (1989)[13]
1 Kelbecer 1,936 1,935 %100 43,713
2 Laçın 1,835 1,835 %100 47,339
3 Kubadlı 802 802 %100 28,110
4 Zengilan 707 707 %100 32,698
5 Cebrayıl 1,050 1,050 %100a 49,156
1989 nüfus sayımına göre tamamen Ermenistan işgalindeki bölgeler 201,016
6 Füzuli 1,386 462 %33 89,417
7 Ağdam 1,094 842 %77 131,293
Toplam 8,810 7,633 %87 421,726

a: Çocuk Mercanlı hariç

Notlar
  1. Birleşmiş Milletler'in 822, 853 ve 874 sayılı kararlarına göre Birinci Karabağ savaşında Ermenistan'ın ele geçirdiği topraklar işgâl olarak tanınmaktadır.
    "UN Security Council Resolution 822 (30 April 1993)". 3 Nisan 1993'teki işgalinin ardından Ermeni birliklerinin Kelbecer ve Azerbaycan Cumhuriyeti'nin son işgal altındaki diğer bölgelerinden saldırısının durdurulması ve geri çekilmesi çağrısında bulunuyor.
    "UN Security Council Resolution 853 (29 July 1993)". Tüm düşmanlıkların derhal durdurulmasını talep ediyor, Ermeni birliklerinin Ağdam'dan ve Azerbaycan Cumhuriyeti'nin yakın zamanda işgal edilmiş diğer bölgelerinden çekilmesi çağrısında bulunuyor ve BM Karar 822'yi yeniden onaylıyor.
    "UN Security Council Resolution 874 (14 October 1993)". Ateşkesin korunması, çatışmanının durdurulması ve Ermeni birliklerinin yakın zamanda işgal edilen Azerbaycan'ın Füzuli ilçelerinden (23 Ağustos 1993), Cebrayıl (26 Ağustos 1993), Kubadlı (31 Eylül 1993) ve yakın zamanda işgal edilen diğer bölgelerden çekilmesi çağrısında bulunuyor ve BM Kararları 822 ve 853'ü yeniden tasdik ediyor.

Kaynakça
  1. Report of the OSCE Minsk Group Co-Chairs' Field Assessment Mission to the Occupied Territories of Azerbaijan Surrounding Nagorno-Karabakh
  2. "население азербайджана". www.ethno-kavkaz.narod.ru (Rusça). Erişim tarihi: 10 Kasım 2020.
  3. РГАЭ, ф. 1562, оп. 336, д. 999, 1244, 1565, 1566-д, 1567, 5925, 7879 (Rusça)
  4. "Resolution 822 (1993)" (PDF). unscr.com. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi. 30 Nisan 1993.
  5. "Resolution 853 (1993)" (PDF). unscr.com. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi. 29 Temmuz 1993.
  6. "Resolution 874 (1993)" (PDF). unscr.com. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi. 14 Ekim 1993.
  7. "Resolution 884 (1993)". unscr.com. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi. 12 Kasım 1993.
  8. "62/243. The situation in the occupied territories of Azerbaijan". undocs.org. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu. 25 Nisan 2008.
  9. "Armenian PM announces end to Nagorno Karabakh hostilities". The Moscow Times. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020.
  10. de Waal, Thomas (15 Temmuz 2005). "Приложение". BBC (Rusça). Erişim tarihi: 10 Kasım 2020.
  11. JASON, STRAKES (2009). "Hierarchical Global Structures and Their Influence on Azerbaijani Views of International Politics". The Caucasus & Globalization. 3 (2-3). ISSN 1819-7353. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020.
  12. Азербайджанская ССР - Административно-территориальное деление (Rusça). Bakü: Azgoisdat (Азгоиздат). 1979.
  13. "Демоскоп Weekly - Приложение. Справочник статистических показателей". www.demoscope.ru (Rusça). Erişim tarihi: 10 Kasım 2020.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.