Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri

Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri (Azerice: Azərbaycan Silahlı Qüvvələri), Azerbaycan'ı karadan, havadan ve denizden gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevli olan askerî kuvvet. Azerbaycan Kara Kuvvetleri, Azerbaycan Hava Kuvvetleri, Azerbaycan Hava Savunma Kuvvetleri ve Azerbaycan Deniz Kuvvetlerinin askeri birliklerinden oluşmaktadır. Bütçesinin 2019 yılı itibarıyla 6 milyar manat (7.5 milyar ABD doları) olduğu belirtildi.

Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri
Azərbaycan Silahlı Qüvvələri
Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri arması
Kuruluş 26 Haziran 1918 [1]
Şimdiki hal 1991
Birimler
Karargâh Bakü
Komuta
Başkomutan İlham Aliyev
Savunma Bakanı Zakir Hasanov
Genel Bilgiler
Askerlik yaşı 18
Zorunlu askerlik var
Askere alınması mümkün
olan vatandaş sayısı		 2.278.888 erkek, yaş 15-49,
2.291.770 kadın, yaş 15-49
Askere alınmaya uygun
olan vatandaş sayısı		 1.727.464 erkek, yaş 15-49,
1.944.260 kadın, yaş 15-49
Etkin personel sayısı 126.400 (58)
Rezerve personel sayısı 575.000 [2]
Maliye
Harcamalar $4.210Milyar $ (2015)[3]
Sanayi
Dış yardımlar  Türkiye
 İsrail
 Rusya
 ABD
 Kanada[4]
 Ukrayna
 Belarus
 Almanya
 Fransa
 Çin
 Malezya
 Pakistan
 Vietnam
 Güney Kore

Bütçe

2003 yılında Azerbaycan'ın askeri bütçesi 115 milyon manat (135 milyon ABD doları) olduğu halde, 2010 yılında 2,2 milyar manat (2,7 milyar ABD doları) düzenlemiş, 2011 yılı devlet bütçesinde ise bu rakamın 2,4 milyar manat (3,3 milyar ABD Doları) olması bekleniyor.[5]

Tarihi
Daha fazla bilgi için: Azerbaycan askerî tarihi

28 Mayıs 1918'de kabul edilen Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin istiklal beyannamesinde geçen; Azerbaycan kendini dış saldırılara karşı savunmak ve iç düşman kuvvetlerini etkisiz hale getirmek için nizami orduya sahip olmalı, kendisinin silahlı kuvvetlerini oluşturmalıdır. Çünkü bağımsız ordusu olmayan devletin ulusal devletçiliği hep yabancıların tehlikesi altında yaşamaya mahkûmdur. Bu zorunlulukla ilgili 28 mayıs 1918'de oluşturulan ilk kabinede Azerbaycan hükûmetinin Savunma Bakanı görevine general Hüsrev Sultanov bey atandı. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin ordu yapılanması hakkında tedbirler planına uygun olarak 1919 yılı Kasım ayının 1'ine kadar ordunun en önemli yapısal birimleri ve bölümleri oluşturuldu. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti kurulduğu ilk dönemlerde onun askeri kuvvetleri 600 kişilik gönüllü askerlerden ibaretti. Hükûmet 1918 yılı 19 Haziran gününde ülke topraklarında sıkıyönetim ilan etti. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Bakanlar Konseyi 26 Haziran 1918 tarihli kararı ile Çarlık Rusyası döneminde "Vahşi tümen" ("Dikay ¤ diviziy Kayıt") denen eski Tatar süvari alayının askerlerinden şekillendirilmiştir. 11 Temmuz hükûmet emri ile askeri seferberlik ilan edildi. Azerbaycan Cumhuriyeti 1894-1899 yılları arasında doğmuş bütün Müslüman vatandaşları orduya çağırdı.

1920 yılında Azerbaycan Sovyet Rusya'sı tarafından işgal edildikten sonra Azerbaycan'ın Askeri Bakanlığı resmen iptal edilerek, bu fonksiyon Azerbaycan Asker ve Donanma İşleri Halk Komiserliği adını almış ve Cengiz Yıldırım bu göreve atanmıştır. Bu süreçte Azerbaycan ordusunun 21 Generalinden 15'i Bolşevikler tarafından öldürülmüştü. Azerbaycan'ın bağımsızlığını tekrar kazanmasından sonra, 1991 yılının Eylül ayında Sovyet Rusya'nın kararı ile, 9 Ekim'de Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri'nin kurulması kabul edildi.

1992 yılının Ocak ayında Azerbaycan Ordusu, ilk işlemini gerçekleştirdi. Şuşa şehri yakınlarındaki Daşaltı kentini ele geçirmek amacıyla gerçekleştirilen Daşaltı işlemi başarısızlıkla sonuçlandı. Yazın 1992 Azerbaycan Savunma Bakanlığı'nın komuta heyeti yönetimi altında çıkarma birlikleri oluşturuldu. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının 1992 18 Eylül tarihli emri ile 9 Ekim Azerbaycan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri günü ilan edildi. Fakat, 22 Mayıs 1998 tarihli Cumhurbaşkanı emri ile ilgili kararname yürürlükten düşürülerek 26 Haziran tarihi Silahlı Kuvvetler günü ilan edilmiştir. 1997 yılının Ocak ayında Azerbaycan barış kuvvetleri oluşturulmuştu.

Azerbaycan ordusunun tarihinde en büyük silah anlaşması ise 2012 yılında gerçekleşti. Aynı yılın Şubat ayında İsrail'in Israeli Aerospace Industries (İAİ) adlı büyük askeri sanayi şirketi Azerbaycan'a insansız istihbarat uçaklarının en yeni versiyonlarının ve en modern hava savunma Sistemlerinin satılmasına dair 1.6 milyar dolarlık anlaşma yapıldı. İsrail askeri uzmanlarının büyük kısmı Azerbaycanlı meslektaşlarına yeni silah sistemleri ile çalışmayı öğretmek için Bakü'ye gönderildi. Yeni anlaşmaya göre İsrail'den düşman hedeflerine net füze fırlatabilen insansız istihbarat uçakları "Heron" ların alınması, ayrıca hava ve füze saldırısından güvenli koruma sağlayan HHM sistemlerinin alınması kararlaştırıldı. Bu HHM sistemleri Azerbaycan topraklarını balistik füze darbelerinden savunmaya yardımcı olacaktır.

2008-2012 yıllarında devlet bütçesinden ülkenin savunma gücünün artırılması ve silahlı kuvvetlerin maddi ve teknik yenilenmesini sağlanması amacıyla 12 milyar ABD doları ayrılmıştır. Azerbaycan savunma sektörüne devlet bütçesinden ayırdı hacme göre Güney Kafkasya ve Orta Asya ülkelerini 4 defaya yakın katlayabilir. Bu dönemde silah ve askeri tekniklerin satın alınmasına dair Ukrayna, Rusya, Belarus, Türkiye, İsrail, Güney Afrika, Sırbistan, Avusturya vb., Askeri ürünlerin üretimine dair Ukrayna, Belarus, Türkiye, Güney Afrika, Polonya, Ürdün gibi ülkelerle anlaşmalar imzalandı.

Personel Silahları

Kara Kuvvetleri

Ana Muharebe Tankları
  • T-90 MBT x 200 (T-90C/Rusya'dan alınıyor)
  • T-80 MBT x 25
  • T-72 MBT x 400 modernize edilmiş.
  • T-64 MBT x 100
  • T-84 Oplot-M MBT x 25 (Ukrayna'dan alınmaktadır)
  • T-80U MBT x 0 (Ukrayna'dan alınmıştır)

Toplam:832 Tank.

Zırhlı Muharebe Aracı
  • BMP-1 Piyade Muharebe Aracı x 120
  • BMP-2 Piyade Muharebe Aracı x 240
  • BMP-3 Piyade Muharebe Aracı x 100
  • BMD-1 Hava İndirme Muharebe Aracı x 50
  • BRM-1K Piyade Muharebe-Keşfiyyat Aracı x 30
  • BRDM-2 Piyade Muharebe-Keşfiyyat Aracı x 30
  • BTR-3 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 3
  • BTR-60 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 29
  • BTR-70 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 240
  • BTR-80 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 210
  • BTR-80A Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 180
  • BTR-82A Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 100
  • Matador MRAP x 110 (Lisans üretimi)
  • Marauder MRAP x 110 (Lisans üretimi)
  • Otokar Akrep Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 100
  • Otokar ATM Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 100
  • Otokar Kobra Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 150

Çok Namlulu Roketatarlar
  • "GRAD" BM-21 122mm MLRS - 126
  • "Lynx GRAD 140mm MLRS - 60
  • "SMERCH" 9A52 300-mm MLRS - 30
  • "RAK-12" 128mm MLRS - 12
  • "LAR-160" MLRS - 50
  • "EXTRA" 300mm MLRS - 35
  • 107mm Anadolu ÇNRS - 96 (Roketsan ile ortak üretilecek)[6]
  • 122mm Sakarya T-122 - 48 (Roketsan ile ortak üretilecek)[6]
  • RM-70 "Vampir" 122mm - 48
  • "Polonez" 301 mm MLRS

Balistik Füzeler
  • OTR-21 Tochka-U
  • T-300 Kasırga
  • LORA

Kundağı Motorlu Obüsler
  • 2S1 (Gvozdika) 122 mm Kundağı Motorlu 122mm Obüs - 136
  • 2S3 (Akasiya) 152 mm Kundağı Motorlu 152mm Obüs - 72
  • 2S7 (Pion) 203 mm Kundağı Motorlu 204mm Obüs - 45
  • 2S9 (Nona-S) 120 mm Kundağı Motorlu 120mm - 48
  • (Atmos) Kundağı Motorlu Obüs - 15
  • (Cardom) Kundağı Motorlu Obüs - 40
  • (T-155 Firtina) Kundağı Motorlu Obüs - 36
  • 2S7 (Malka) 203 mm Kundağı Motorlu 204mm Obüs - 45
  • 2S31 “Vena” 120 mm Kundağı Motorlu - 100
  • DANA 152mm Kundağı Motorlu Obüs - 72

Havan Topu ve Obüsler
  • M-46 130 mm Sahra topu x 90
  • D-44 85 mm - 100
  • D-30 122 mm Obüs - 182
  • D-20 152 mm Obüs - 34
  • 2A36 152 mm Top - 54
  • MT-12 "Rapira" 100mm Yivsiz Antitank Topu - 72
  • 82 mm M5 Azerbaycan yapımı - 240

Deniz Kuvvetleri
  • Personel: 5.000
  • Gemiler[7]
    • Osa sınıfı hücumbot x 2
    • Stenka sınıfı karakol teknesi x 5
    • Sonya sınıfı mayın tarama gemisi x 2
    • Yevgenya sınıfı mayın tarama gemisi x 5
    • Çıkarma gemisi x 6
    • Çıkarma kotrası x 2
    • Özel amaçlı gemisi x 1
    • Özel amaçlı kotra x 1
    • AB-25 karakol kotrası (2000'de Türkiye'den) x 1
    • Point karakol kotrası (2003'te ABD'den) x ?
    • Küçük karakol kotrası (2001'de ABD'den) x 2
    • Küçük karakol kotrası (2001-2005'te Türkiye'den) x 30

Hava Kuvvetleri
Uçak Köken Tip Çeşitler Etkin[8] Not
Avcı uçağı
Mikoyan-Gurevich MiG-21  Sovyetler Birliği Avcı uçağı MiG-21 5
Mikoyan-Gurevich MiG-25  Sovyetler Birliği Avcı uçağı MiG-25 8
Mikoyan-Gurevich MiG-29  Rusya Önleme / Keşif MiG-29 26
PAC JF-17 Thunder  Pakistan Avcı uçağı JF 17 26[9][10][11][12]
Mikoyan-Gurevich MiG-35  Rusya Çok amaçlı avcı uçağı
Saldırı uçağı
Sukhoi Su-17  Sovyetler Birliği Avcı-bombardıman uçağı
Sukhoi Su-24  Sovyetler Birliği Saldırı uçağı Su-24 5
Sukhoi Su-25  Sovyetler Birliği Yakın hava desteği Su-25 30
 Rusya Eğitim uçağı 8[10][13]
Eğitim uçağı
Aero L-29 Albatros  Çekoslovakya Askerî eğitim uçağı L-29 8
Aero L-39 Albatros  Çekoslovakya Askerî eğitim uçağı L-39 22
Yakovlev Yak-52  Romanya Askerî eğitim uçağı YaK-52 12
Saldırı helikopteri
Mil Mi-35M  Rusya Saldırı helikopteri 36
TUSAŞ T-129 Atak  Türkiye Saldırı helikopteri T-129 ATAK 60[14]
Mil Mi-24  Sovyetler Birliği Saldırı helikopteri Mi-24 (SuperHind Mk.III dahil) 70[15]
Nakliye ve hizmet helikopteri
Mil Mi-2  Sovyetler Birliği Hafif zırhlı nakliye helikopteri Mi-2 10
Mil Mi-6  Sovyetler Birliği Ağır nakliye helikopteri Mi-6 15
Mil Mi-8  Rusya Gunship / Nakliye helikopteri Mi-8 18
Mil Mi-17  Sovyetler Birliği Nakliye helikopteri Mi-17 72
Mil Mi-171Ş  Rusya Gunship / Nakliye helikopteri Mi-171Ş 14
Ka-32  Sovyetler Birliği Nakliye helikopteri Ka-32 12
Nakliye uçağı
Ilyushin Il-76  Rusya Stratejik nakliye uçağı Il-76 3
Antonov An-12  Rusya Askerî nakliye uçağı An-12 1
Antonov An-24  Rusya Nakliye uçağı An-24 1
Tupolev Tu-134  Rusya Yolcu uçağı Tu-134A 1
İnsansız hava aracı
Orbiter  İsrail UAV Orbiter 45
Aerostar  İsrail UAV Aerostar 60
Hermes-450  İsrail UAV Hermes 40
IAI Searcher  İsrail UAV Searcher 42

Galeri
  • Azerbaycan pilotlarının uçuşu
  • Irak'taki Azerbaycan Askerleri
  • Azerbaycan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri günü geçit töreni
  • Azerbaycan Cumhuriyet Bayramı geçit töreninde Azerbaycan askerleri

Kaynakça
  1. "Arşivlenmiş kopya". 19 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2020.
  2. "Ülkelerin Askeri Güçleri". 20 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2017.
  3. http://ann.az/az/azerbaycanda-2015-ci-ilin-herbi-bdcesi-aqland/#.VY76Db2DrqA
  4. "Arşivlenmiş kopya". 28 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2018.
  5. http://az.wikipedia.org/wiki/Az%C9%99rbaycan_Silahl%C4%B1_Q%C3%BCvv%C9%99l%C9%99ri
  6. "Azerbaijan, Turkey sign contract on joint rocket production". 8 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2011.
  7. "List of military techniques Azerbaijan acquired over the past 7 years published, APA". 15 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2009.
  8. "Azerbaijani military aviation OrBat". 28 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2009.
  9. "Arşivlenmiş kopya". 19 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2009.
  10. "Arşivlenmiş kopya". 12 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2010.
  11. "Arşivlenmiş kopya". 30 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2010.
  12. http://en.wikipedia.org/wiki/CAC/PAC_JF-17_Thunder
  13. "Arşivlenmiş kopya". 15 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2009.
  15. "Arşivlenmiş kopya". 30 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2010.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.