Çemguylar

Çemguylar ya da Ç’emguylar, K’emguylar, Kemguylar, Kemırgueyler, Kemirguveyler[1] veya Temirgoylar (Batı Çerkesçesi кIэмгуй, чIэмгуй, Doğu Çerkesçesi кӀэмыгуейхэр, кӀэмыгуехэр, Rusça темиргоевцы, кемиргоевцы), Rusya'ya bağlı Adigey Cumhuriyeti ile Türkiye'de yaşayan Batı Çerkeslerinden bir Çerkes boyu. Çemguylara Şapsığlar 'Kemguy', Kabardeyler 'Kemırguey', Ruslar 'Temirgoy' der.[2] Nüfusları Kafkasya'da fazla iken diasporadaki en küçük Çerkes topluluğudur.[3] Şapsığlar, Hakuçlar, Abzehler gibi Batı Çerkeslerinde bey (pşı)/soylu sınıfı bulunmaz iken, Bjeduğlarda olduğu gibi Çemguylarda da bu sınıflar görülür.[4] Çemguyların tarihi toprakları Bjeduğların doğusunda ve Hatukay ile Kuban arasındaki Laba ve Belaia nehirleri arasındadır.

Çemguylar
кIэмгуй, чIэмгуй
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
Batı Çerkesçesi, Rusça, Türkçe
Din
İslam (Hanefi Sünni)

Adigey Cumhuriyetindeki Batı Çerkesçesi yazı dili Çemguyların ağzı (кIэмыргъуэйбзэ) esas alanırak oluşturulmuştur.[3]

Üç gruptan meydana gelirler:[5]

  1. Kuban Nehri'ne doğru Ademıylar/Adameyler (адэмыехэр)
  2. Ciraki ve Ratazay civarında Yecerukaylar/Yegerkoylar (еджэрыкъоехэр)
  3. Kiraylar

Tarihi toprakları

Kuban Nehri ile Laba ve Şagvaşe nehirleri arasındaki bölgede otururlar. Çemguyların yaşadıkları bölge kuzeyden Kuban, doğudan Besleneyler, batıdan Bjeduğlar, güneyden ise Abzehler tarafından çevrilir.[5]

Sülaleler
Çerkesçe Transkripsiyon Rusça
БолэтыкъуBoletıɋБолоток
БыщтэBışteБиште
ДадыхъужъDadıĥuĵ
ДелэкъуDéleɋДелок
ДидыхъуDidıȟ
ДэгужъыекъуDeguĵıyeɋ
ДэгужъыйDeguĵıyДегужий
ЖъорэмыкъуĴoremıɋЖаримок
ЗаурымыкъуZawurımıɋЗауримук
КъаитмэсQayitmesКаитмес
Къэрэхъу / КъэрэхъукъоQareȟ / QereĥuqoКароховы
ЛIыупкъоŁıwpqoТлиупко
МатMatМат
МэхъошMeĥoşМахош
ПакIэкъуPaḉeɋПачок
ПщыкъанокъуэPşıqanoɋe
ХьабкирHabkirХабакир
ХьакIэмызHaḉemızХачемиз
ХьатыкъуHatıɋХатук
ХьахъущэкъуHaĥuşeɋХахушок
ХьэпакӀ = ХьэпащӀэHepaḉ / Hepaş'eХапачевы
ЦунтIыжъÇunṫıĵЧунтыж
ШъаоṨawoШао
ШъаукъуṨawɋШаук
ШыкуŞıķШико

Adigey Çemguy köyleri

Adigey Cumhuriyetindehi Çemguy köyleri:[6]

Çerkesçe Transkripsiyon Rusça
ЕджэрыкъуайYecerıɋayЕгерухай
ХьакӀэмзыйHaḉemzıyХачемзий
АдэмыйAdemıyАдамий
ДжамбэчыйCambeçıyДжамбичи
ХьатикъуайHatiɋayХатукай
ДжыракъыйCıraqıyДжерокай
КъэбэхьаблQebehablКабехабль
МамхыгъMamxığМамхег
ПщыжъхьаблPşıĵhablПшизов
ХьэтэжыкъуайHetejıɋayХатажукай

Türkiye Çemguy köyleri
Bu madde Çerkesler ile ilgilidir.
Çerkesler (Adığeler)

Çerkes Kabileleri
Abzehler · Ademıylar · Barakaylar · Bjeduğlar · Besleneyler
Çemguylar · Hatukaylar · Janeler · Mahoşlar · Mamhığlar
Natuhaylar · Şapsığlar · Ubıhlar · Yecerukaylar · Kabardeyler

Dil ve lehçeleri
Çerkes dilleri → Adigece (Abzah · Bjeduğ · Şapsığ) ·
Kabardeyce (Besleney lehçesi) · Ubıhça

Kimlik ve millî semboller
Adige Habze · Çerkesya · Hase
Çerkesçe Çerkes Bayrağı

Çerkes kültürü
Mutfak · Müzik · Mitoloji

Tarih
Çerkesya
Sindika
Adige Cumhuriyeti
Karaçay-Çerkesya
Kabardey-Balkarya
Rus-Çerkes Savaşı
Soykırım
Kanjal Savaşı

Bazı Çerkesler
Çerkesler listesi

Kaynakça
  1. "Kafkasya'da etnik yapı". 16 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2013.
  2. Papşu, Murat. Adığece kelimelerin yazılışı 19 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Nart Dergisi Sayı 70
  3. Papşu, Murat (2003). Çerkes dillerine genel bir bakış Kafkasya ve Türkiye 10 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Nart Dergisi, Mart-Nisan 2003, Sayı:35
  4. Hapi Cevdet Yılmaz. Adige dili ve edebiyatı 12 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. "Kafkasya'nın etnik mozaiği". 8 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2013.
  6. "Cemguy Yerleşimleri". 19 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2013.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.