Sindika
Sindika ya da Sind Krallığı, Milattan önce 4-5.yüzyıllarda, Karadeniz kıyısında, şimdiki Krasnodar Kray'ın Anapa kenti yöresinde, en az yüz yıl kadar yaşadığı bilinen antik devlet. Meotların (Çerkesçe: Мыут1э, Mıwt'e) en güçlü topluluklarından biri olan Sindler tarafından kurulmuştur. Çeşitli Meot kabileleri ve Grekler bu devlet çatısı altında kaynaşarak Çerkes halkını oluşturmuştur. Merkezi bugünkü Anapa yerinde bulunan Sindika limanı idi.
Sindika Синдикэ | |
|---|---|
| MÖ 500-MÖ 400 | |
 Sind ve Meotların ilk yaşadığı yerleri gösteren harita | |
| Etnik gruplar | Grekler |
| Hükûmet | Krallık |
| Tarihçe | |
• Kuruluşu | MÖ 500 |
• Dağılışı | MÖ 400 |
| Yüzölçümü | |
• Toplam | 214.974 km2 (83.002 sq mi) |
| Günümüzdeki durumu |
 Ukrayna |
Sindika limanı MÖ 479'da Bosporos orduları tarafından ele geçirildi, Sind ve Meot gruplarının karşı saldırıları sonucu tahrip oldu. Bunun üzerine Sindika limanı yerinde Gorgippia adı verilen yeni bir Grek kenti kuruldu. Sind Krallığı toprakları, yaklaşık olarak, Taman Yarımadasının (Çerkesçe:Темэн, Teman; Темэнык1э, Temanıç'e) güney bölümü ile, şimdiki Krasnodar Kray'ın Anapski ve Krımski rayonlarını kapsıyordu.[1][2][3][4][5]
Tarih ve arkeolojik buluntular
Sindika'ya ilişkin bilgileri Grek belgelerinden ve arkeolojik buluntulardan öğreniyoruz. Ama az bir bilgiye sahibiz. Sindika Devleti'nin ne zaman kurulmuş olduğunu da tam bilemiyoruz. Ancak, MÖ VI. yüzyılda işlek bir ticari merkez olarak Sind ya da Sindika limanının var olduğunu biliyoruz.
Sindlerin, Karadeniz kıyısındaki Grek kolonilerinin kurulmasından önce bir devletlerinin ve Greklerle ticari ilişkilerinin bulunduğunu da biliyoruz. Sindika,önemli ticaret yollarının buluştuğu bir kavşak, bir merkezi liman konumundaydı. Erken bir dönemde Grek kültürüyle tanışmış olan Sindlerin kendi dillerinde yazıları vardı ve Sindika kralları kendi adlarına sikke (madeni para) kestiriyorlardı.
Sindlerden ilk kez, MÖ 5. yüzyılda yaşayan Grek şairi Hipponakt,daha sonra da Herodot söz etmektedir. Strabon da, Karadeniz kıyısına yakın bir yerde bulunan Sind kenti Aborake'den söz eder.Arkeologlar, Aborake olması düşünülen ve Rusça Semibrantnı adını taşıyan eski bir ören yerinde, 1875-1878 yıllarında kazılar yaptılar. Saptamalara göre, Semibrantnı MÖ 5. yüzyıl başlarında da vardı ve birkaç yüzyıllık bir geçmişe sahipti. Kentin çevresi taş duvarlarla çevriliydi, her 15 ya da 18 metrede bir savunma amaçlı kuleler bulunuyordu. Kentte değişik binalar içinde saray olduğu sanılan 400 metre kare büyüklüğünde bir yapı kalıntısı da bulunmuştur. Kent, sonuncusu MÖ II-I.yüzyıl kavşağında olmak üzere üç kez yağmalanıp yakılmış,bazı insanları da tutsak alınmıştır.
Yörede açılan höyüklerdeki mezarların hemen hepsinin daha önceleri mezar soyguncuları tarafından soyuldukları görülmüştür. Ancak Semibrantnı'da 15 metre yüksekliğindeki bir höyük içindeki bir mezardan,daha önce soyulmuş olmasına karşın,yerli yapımı altın ve gümüşten hayvan heykelleri, ayrıca Grek (Yunanistan) ve Küçük Asya'dan (Anadolu) getirilme eşyalar bulunmuştur. Mezarın MÖ 470-460 yıllarından kaldığı sanılmaktadır.
1908'de,Anapa'nın hemen güneydoğusundaki Anapskaya stanitsası (köy) yakınında, N.İ.Veselovski'nin açtırdığı ve yine,daha önce soyulmuş olan bir höyükte, sıvalı bir duvar ve üstündeki fresklerle karşılaşılmıştır.Ayrıca daha doğudaki Belaya (Шъхьэгуащэ) Irmağının kolu Kurcıps Irmağı (Къурджыпс) dolaylarında açılan höyüklerden de MÖ V.yüzyıla ait Grek ve Meotlardan kalma eşyalar çıkarılmıştır.[1][2][3][4][5]
Krallığın son bulması
Sindika yöneticileri ile üst varlıklı sınıf, giderek Grek yaşam biçimini benimsedi. Sindika, sonunda Bosporos kralı Levkon I'in hükümdarlığı döneminde (MÖ 349-348) Bosporos Krallığına katıldı. Bu tarihten sonra,Sindler, etkinlik ve yaşamlarını Bosporos Krallığı içinde sürdürdüler.[1][2][3][4][5]
Sınıf yapısı
Hükümdar ve çevresindeki aristokrasi ve üst sınıf dışında,tarımla geçinen köylüler, balıkçılar, zanaatkarlar ve köleler bulunuyordu. Sindler, öteki Meot topluluklarına göre daha ileri ve gelişmiş ilişkiler içindeydiler. Sindler buğday,arpa ve tahıl üretimi yanında,meyve ve şarap üretiminde de ileri gitmişlerdi.Sığır,koyun,keçi,domuz ve at besliyor;bol miktarda buğday,hayvan,kurtulmuş ve tuzlanmış balık ile köle ihraç ediyorlardı. Sindika'da çeşitli el sanatları ile maden sanayi de gelişmişti.
Bir öykü:
MÖ II.yüzyılda yaşamış Grek yazarı Polien'in Sindlere ilişkin bir öyküsü günümüze erişmiştir:Sind Kralı Hegatey,bir Meot şefinin kızı Tırğatave (Тыргъэтао) ile evlidir.Ama bir süre sonra tahtını yitirir.Komşu Bosporos kralı Satir I (MÖ 432-388),karısı Tırğetave'yi öldürtmesi ve kızı ile evlenip onu kraliçe yapması koşuluyla Hegatay'a yardım eder ve yeniden tahtını elde etmesini sağlar.Hegatey,çok sevdiği Tırğetave'ye kıyamaz,onu gizli bir yerde gözlem altına aldırır. Tırğetave, muhafızları atlatır ve maceralı bir kaçıştan sonra,Meotlar'ın arasına dönmeyi başarır.Orada başka bir Meot şefiyle evlenip Sindika ve Bosporos'a yönelik saldırılar başlatır;komplo ve suikast girişimlerine karşın,sürekli kurtulmayı başarır.Satir I'in ölümünden sonra,yerine geçen oğlu Gorgipts, Meotlar'a değerli armağanlar göndererek,sonunda Tırğatave ve Meotlarla barışı sağlar.[1][2][3][4][5]
Kaynakça
- Генрих Ананенко,Сыд фэдагъа Синдикэр?,Адыгэ макъ gazetesi,07.01.1992.
- V.Diakov-S.Kovalev,İlkçağ Tarihi,Ankara,1987,s.345-355,506-514.
- General İsmail Berkok,Tarihte Kafkasya,İstanbul,1958,s.135-136.
- Turabi Saltık,Sindika Krallığı,Jineps,Ocak 2007,s.5.
- Tamara V.Polovinkina,Çerkesya,Gönül Yaram,Ankara,2007,s.21-45.