Windows XP

Windows XP
Geliştirici(ler)	Microsoft
İşletim sistemi ailesi	Windows
Üretim için; hazır olduğu tarih	24 Ağustos 2001)
Son önizleme; sürümü	Windows XP Professional x64 Edition, Windows XP Media Center Edition, Windows XP Home Edition, Windows XP Starter Edition
Kaynak türü	Kapalı kaynak
Lisans	Sahipli yazılım, ücretli
Çekirdek türü	Hybrid
Güncelleme yöntemi	Windows Update; Windows Media Player
İlk Yayınlanma	24 Ağustos 2001) [1]
Genel durumu	25 Ekim 2001) [1]
Son kararlı sürümü	5.1 (Build 2600: Service Pack 3) 21 Nisan 2008) [2]
Platform desteği	PC ve Macintosh
Öncülü	Windows Me, Windows 2000
Ardılı	Windows Vista
Website	http://www.windowsxp.com/
Temel desteğin sona ermesi	14 Nisan 2009[2]
Genişletilmiş desteğin sona ermesi	8 Nisan 2014[2]

Windows XP (kod adı: Neptune, Whistler) Microsoft'un kişisel bilgisayarlar ve sunucu sistemleri için ürettiği işletim sistemi ailesi Windows'un NT çekirdeği üzerinde yükselen altıncı ara sürümüdür. 25 Ekim 2001 tarihinde piyasaya sürülmüştür. XP adı eXPerience (Türkçe: deneyim) kelimesinden gelir. Genişletilmiş resmî destek 8 Nisan 2014'te bitmiştir.[3]

Çekirdek

Windows XP, daha önceki Windows sürümlerinden farklı olarak tamamen 32 bitlik Windows NT ve Windows 2000 çekirdekleri (kernel) üzerine kuruldu. Bu çekirdek sistem 16 veya 32 bitlik uygulamaları çalıştırabiliyor, mavi ekran hatalarını azaltıp CTRL+ALT+DEL tuş kombinasyonunun kullanımını diğer sürümlere oranla azaltıyordu. Aynı zamanda 64 bitlik sürümü de mevcuttur.

Korsan kullanım

Windows XP piyasaya sürülmeden önce korsana karşı çok güçlü önlemler alındı. Ürün etkinleştirme ile kullanıcıların yükledikleri ürünü en geç 30 gün içerisinde şirket ile iletişime geçip etkinleştirme kodunu sisteme tanıtmaları gereklidir.

2006 yılından itibaren, artan korsan Windows XP kullanımına engel olmak amacıyla Microsoft, Windows Genuine Advantage adlı bir yazılımı yürürlüğe sokmuştur. Buna karşın insanlar yine de korsan kullanmanın yollarını bulmuşlardır. Öte yandan korsan XP'lerin çoğunda antivirüslerce silinmeyen ve açığı Microsoft tarafından kapanmayan bir RPC açığı vardır ki bu da korsan Windows'ları tamamıyla dışarıdan müdahalelere açık hale getirir. (Internet bağlantısını sonlandırmak için Görev Yöneticisi'nden Network Service Adı altında çalışan Svchost.exe'leri sonlandırmaya çalıştığınızda 60 saniyelik bilgisayarı kapatma sayacı devreye girer).

Sürücü Veritabanı

Windows XP'nin önemli özelliklerinden biri ise geniş bir sürücü veritabanına sahip olmasıydı. Böylelikle kullanıcıların yeni aldıkları bir donanımı sadece bilgisayara takarak anında kullanabileceği iddia ediliyordu. Her ne kadar çoğu temel donanım (CD sürücü ve USB bellek gibi) için bu geçerli olsa da, zaman içerisinde genişleyen örnek yelpazesi içerisinde, özellikle sayısal kamera, yazıcı, usb modem, ve MP3 oynatıcıları için haricî sürücü kullanmak zorunluluk hâlini almıştır. Windows XP, ayrıca sürücülerini internetten (Windows Update'i kullanarak) kendi kendine indirme ve güncelleme kabiliyetine de sahiptir.

Genel özellikler

Clear Type

Windows XP, özellikle LCD ekranlarda metinlerin okunaklılığını arttırmak amacıyla Clear Type adı verilen bir özellik içermektedir.

Uzak bağlantı

Windows XP, internetten başka bir bilgisayarın yönetilmesine imkân veren Uzak Masaüstü adlı bir yazılım içeriyordu. Bu özellik Vistada Terminal Services adıyla bulunmaktadır.

Hızlı kullanıcı değişimi

XP'de bir kullanıcının oturumu açıkken bir diğerinin oturumuna geçiş yapılabilmektedir. Windows + L tuş kombinasyonuyla.

Internet Explorer 6

6. sürümü, Windows XP ile birlikte gelmektedir.

Hizmet Paketleri

SP1

2002 yılında Windows XP'nin eksiklerini gidermek amacıyla bir hizmet paketi (Service Pack) yayınlandı ve USB 2.0 desteği ve yeni Windows Messenger sürümü gibi özellikler XP'ye eklenmiş oldu.

SP2

Virüsler, parazitler ve saldırganlara karşı daha iyi korunabilmesi için Windows XP'ye daha etkili güvenlik teknolojileri sağlamaktadır. 27 Ağustos 2004'te yayınlanan SP2, güçlü bir güvenlik alt yapısının yanında, Windows XP'nin güvenlik yapılandırması seçeneklerini de güçlendirmiştir ve güvenlik ile ilgili kararlar alan kullanıcılara yardımcı olmak üzere güvenlik ile ilgili daha ayrıntılı bilgiler sağlar.

Bulunan güvenlik açıklarının yamalanmasının yanı sıra; Windows Güvenlik Merkezi isimli bir uygulama da eklendi. Bu yazılımla, antivirüs yazılımı, güvenlik duvarı kullanımı ve otomatik güncelleştirmelerin etkin olup olmadığı kullanıcıya bildirilerek yazılımın güvenliği arttırılmaya çalışıldı. Ayrıca, işletim sisteminizin düzenli çalışması ve Service Pack 2 yüklenmeden önceki eksik veya bozuk dosyalarıda yeniden yükler ve düzeltir.

Üstelik, 2004 yılında Wi-Fi kullanımının da yaygınlaşması üzerine Wi-Fi kablosuz internet özelliği de eklendi.

SP3

28 Nisan 2008'de 3. hizmet paketi kullanıcılara sunuldu.[2]

Windows XP'nin gelişimi

Microsoft, Windows XP'nin satışını 30 Haziran 2008 tarihinden itibaren durdurdu; fakat kısa bir süre için netbook'larda Windows XP yüklü geldi Windows XP Service Pack 2'e verilen destek, 13 Temmuz 2010 tarihinde bitti, 8 Nisan 2014 tarihinde Windows XP Service Pack 3'e verilen destek sona erdi.[3]

Windows Whistler

Windows Whistler projesi 1999 yılında başlayan " Neptune " Windows NT tabanlı genel tüketici kullanımı için güncelleştirilmiş bir sürüm olarak geliştirilmeye başlanmıştı.Ancak, Ocak 2000'de proje iptal edildi ve Whistler projesine başlandı. Windows Whistler, Windows NT'nin güvenilirliği ve sağlamlığı üzerine kuruldu ve MS-DOS tabanlı sürümlerden daha geliştirildi. Microsoft Whistler'in arayüzünü geliştirdikçe Windows XP'ye benzemeye başladı. Microsoft daha sonra Whistler'e Windows Me'nin gelişmiş özelliklerini ekledi (Sistem geri yükleme, Yardım ve Destek, İnternet oyunları vb.)Microsoft MS-DOS tabanlı Windows'lara artık pazarda yer vermek istemediği için, Windows Me'nin yeniliklerini Whistler'a aktardı.Bu özellikler Windows XP'de mevcuttur. Bu yüzden Windows XP Windows Me'nin NT tabanlı sürümüdür.Daha sonra Whistler tam geliştiğinde adı Windows XP'ye çevrildi ve 25 Ekim 2001'de[1] Windows XP tanıtıldı.

Windows XP'ye Yönelik Eleştiriler

Windows XP işletim sistemi 2001 yılında satışa sunulduğu andan itibaren oldukça iyi satış rakamları elde etti. Bu yüzden 3 adet büyük güncelleme yapılmıştır. Bunlara kısaca SP1, SP2 ve SP3 (SP: Service Pack) güncelleme paketleri denilir. Windows XP ilk çıktığı zamanlar yenilikçi ve yenilemez göründüyse de, zamanla sisteme yönelik tehditler artmıştır. Virüsler ve casus programlar bunların başını çeker. Son güncellemelere rağmen hala açıkları bulunmaktadır. Windows XP kullanan çoğu kullanıcı (özellikle bireysel-ev kullanıcıları) kurulum ve kullanıma başladıktan 8-12 ay sonra sistemin yavaşlaması sebebiyle format atılması gerektiğini eleştiriyor olsa da, bu eleştirinin sebebi aslen kullanıcı hatalarından kaynaklanmaktadır. Öyle ki, düzgün yapılandırılmış, gerekli güvenlik yazılımları yüklenmiş ve kullanım amacı belli olan Windows XP yüklü bir bilgisayar yıllarca formatlama ihtiyacı olmadan kullanılabilir.

Ek Paketler

Windows XP için Microsoft Plus

Windows XP için pazarlanan eğlence ve müzik paketidir. 25 Ekim 2001 tarihinde Windows XP işletim sistemi ile birlikte piyasaya sunuldu. Windows XP deneyimini gelişmiş dijital medya araçları, oyunlar ve 3 boyutlu ekran koruyucuları gibi göze hitap eden masaüstü temaları ile zenginleştirmiştir. 3 tane sürüm vardır.

Plus! for Windows XP

Windows XP Professional ve Home Edition için çıkmıştır.

Plus! Ekran Koruyucuları ve Temaları

(Akvaryum, Doğa, da Vinci ve Uzay, Robot Sirki, Sand Pendulum, Mercury Pool ve Plus! Resimlerim) Windows XP’ye yönelik geliştirilen Plus! ürününde çok sayıda 3 boyutlu ekran koruyucuları bulunuyor; bunlardan biri de kullanıcıların ekranlarına balık yemi atmalarını bile sağlayacak derecede gerçekçi olan akvaryum. Diğer ekran koruyucuları arasında, bir uzay yürüyüşü ve dijital fotoğraflardan elde edilen farklı ve yaratıcı 3 boyutlu görüntüler yer alıyor. Plus!’ta yer alan yeni masaüstü temaları; Plus! Akvaryum, Plus! Uzay, Plus! Doğa ve Plus! da Vinci şeklinde sıralanabilir. Yeni ekran koruyucular, duvar kâğıtları, simge, ses, işaretçiler, Windows Media Player arayüzleri ve diğer araçlar Windows XP'ye çok farklı görünümler kazandırabilmektedir.

Plus! Windows Media Player Ses Kontrol

Kullanıcıların Windows XP’deki Windows Media Player’ı sesle kontrol edebilmelerini sağlayan ses tanıma teknolojisi sunar. Kullanıcılar, sesli veya görüntülü kayıtları “Media Player, play” diyerek başlatabiliyor, “Media Player, next” diyerek diğer kayda geçebiliyor veya “Media Player, show visualization” seçeneğini kullanabiliyorlar. Plus! Voice Command ayrıca 35’in üzerinde ek komutu da destekliyor.

Plus! Kişisel DJ

Kullanıcılar en sevdikleri sanatçı, albüm ve müzik türlerine göre kendi medya arşivlerinde özel şarkı listelerini oluşturabiliyorlar.

Plus! MP3 Dönüştürücü

MP3 dosyalarını hızlı ve kolay bir şekilde Windows Media Audio’ya dönüştürüyor. Windows Media Audio, aynı kalitedeki sesi %50 oranında daha az yer kaplayarak sunuyor.

Plus! CD Etiketi Oluşturucusu

Windows XP’deki Windows Media Player ile birlikte çalışıyor. Renkli, kişiye özel CD kapakları oluşturmayı ve basmayı sağlıyor. Ayrıca sanatçı, parça ve albüm bilgilerini otomatik olarak bu kapağa yerleştiriyor.

Plus! Hoparlör Geliştirme

Dijital sinyal işleme teknolojisini kullanarak birçok masaüstü PC hoparlörünün sesi kaliteli bir şekilde iletmesini, müzik ve video seslerinin de daha net ve canlı duyulmasını sağlıyor.

Plus! Windows Media Player için 3 Boyutlu Görüntüler

Xbox video oyun sisteminde yer alan “Oddworld: Munch’s Oddyse,” “Maxx’s Kingdom” ve “Undersea Wonders” yıldız karakterlerin görüntülerinden oluşuyor. Bu animasyon karakterleri Windows Media Player’daki müzik eşliğinde dans ediyor.

Plus! Oyunları

Plus!, ‘Hyperbowl Plus! Edition’ sayesinde, kullanıcıların eski Roma sokaklarında dolaşmalarını veya klasik bowling oyununun tadını çıkarmalarını sağlıyor.
Labyrinth Plus! Edition, oyun severlere 40 zorlu aşamadan oluşan gerçeğe çok yakın 3 boyutlu klasik bir labirent oyunu sunuyor.
Russian Square Plus! Edition, ise yeni bir yap-boz oyunu.

Microsoft Plus! Digital Media Edition

Dijital media resim ve video uygulamaları sunulmuştur. 7 Ocak 2003'te piyasaya sürülmüştür. Plus Digital Media Edition bunları içerir :

Plus! Photo Story 2
Plus! Parti Modu
Plus! Analog Kaydedici
Plus! CD Label Maker
Plus! Dansçısı
Plus! Ses Dönüştürücüsü
Plus! Windows Movie Maker 2 için Efektler ve Geçişler
Plus! Saat Alarmı
Plus! Uyku Zamanlayıcısı
Plus! Windows Media Player 9 Dış Görünüşleri
Plus! Sync & Go for Pocket PC

Windows XP Media Center Edition 2005 bu özelliklerin hepsini içerir.

Microsoft Plus! SuperPack for Windows XP

Microsoft Plus! for Windows XP ve Microsoft Plus! Digital Media Edition'un özelliklerinin hepsini içerir.

Kullanım Oranı

Windows XP Piyasaya çıktığı 2001 yılından şu ana kadar birçok kişi tarafından kullanılarak en çok kullanılan işletim sistemleri arasında yer almıştır hatta şu anda bile genişletilmiş desteğinin bitmesinin üzerinden 2 seneden fazla süre geçmesine rağmen Netmarketshare "nin Mart 2017 verilerine göre dünya genelinde % 7.44 gibi bir oranla en çok kullanılan işletim sistemleri arasında 3. sırada yer almıştır.

Windows XP Tour

Windows XP Tour (Full Version)2 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça

"Windows XP to Take the PC to New Heights" (İngilizce). Microsoft. 24 Ağustos 2001. 19 Haziran 2005 tarihinde |arşiv-url= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) arşivlendi. Geçersiz |ölü-url=http://www.microsoft.com/presspass/press/2001/aug01/08-24WinXPRTMPR.mspx (yardım); Eksik ya da boş |url= (yardım);
"Windows yaşam döngüsü genel bilgiler". Microsoft. Nisan 2014. 26 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2015.
Selim Öztürk (8 Nisan 2014). "13 yıllık Windows bugün resmen 'öldü'". radikal.com.tr. 26 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2015.

Ayrıca bakınız

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[windowsxpilkyayinlanma-1] "Windows XP to Take the PC to New Heights" (İngilizce). Microsoft. 24 Ağustos 2001. 19 Haziran 2005 tarihinde |arşiv-url= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) arşivlendi. Geçersiz |ölü-url=http://www.microsoft.com/presspass/press/2001/aug01/08-24WinXPRTMPR.mspx (yardım); Eksik ya da boş |url= (yardım);

[windowsdestektarihleri-2] "Windows yaşam döngüsü genel bilgiler". Microsoft. Nisan 2014. 26 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2015.

[windowsxpdesteksonu-3] Selim Öztürk (8 Nisan 2014). "13 yıllık Windows bugün resmen 'öldü'". radikal.com.tr. 26 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2015.